Το 2024 το Chevrolet Suburban, ένα σπορ όχημα κοινής ωφέλειας (SUV) εννέα επιβατών, έχει μήκος 5,5 μέτρα. Ένα επταθέσιο, πλήρως ηλεκτρικό crossover όχημα που σχεδιάστηκε από την Kia στεγάζει μια μπαταρία 800 Volt που ζυγίζει, κατά μέσο όρο, 450 κιλά. Ένα ηλεκτρικό SUV Hummer, εν τω μεταξύ, έχει μέγιστο πλάτος, συμπεριλαμβανομένων των καθρεπτών, 2,4 μέτρα.

Τα μεγάλα αυτοκίνητα γίνονται όλο και πιο δημοφιλή.

Στην πραγματικότητα, το μέγεθος του μέσου αυτοκινήτου μεγαλώνει με ρυθμό 1 εκατοστό κάθε δύο χρόνια, σύμφωνα με τη μη κερδοσκοπική οργάνωση Transport and Environment.

Με αυτή την αύξηση του μεγέθους προκύπτουν κάποια εξίσου μεγάλα προβλήματα, από τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις μέχρι τους κινδύνους για την ασφάλεια και την απόλυτη δυσκολία ελιγμών των αυτοκινήτων σε δρόμους και χώρους στάθμευσης που έχουν σχεδιαστεί για μικρότερα μοντέλα.

Καθώς η πόλη του Παρισιού, στη Γαλλία, ψηφίζει να τριπλασιάσει τα τέλη στάθμευσης για τα SUV των επισκεπτών στους δρόμους της, τι μπορεί να γίνει για να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις που συνοδεύουν τα μεγάλα αυτοκίνητα;

Τα αυτοκίνητα μεγαλώνουν σταθερά από τα 70’s

Τα σχήματα και τα μεγέθη των αυτοκινήτων διογκώνονται σταθερά από τα τέλη της δεκαετίας του 1970. Οι λόγοι για την αύξηση αυτή είναι διάφοροι και πολύπλοκοι.

Η προσθήκη χαρακτηριστικών ασφαλείας όπως οι πλευρικοί και μετωπικοί αερόσακοι απαιτούσαν περισσότερο χώρο, ενώ οι καταναλωτές άρχισαν να αναζητούν πολυτελή και εισαγόμενα οχήματα.

Τέλος, η αυτοκινητοβιομηχανία έδωσε κίνητρα για την αγορά φορτηγών και SUV έναντι ελαφρύτερων sedan.

Το 1975, το αμερικανικό Κογκρέσο τροποποίησε τους κανονισμούς για την οικονομία καυσίμου στα νέα επιβατικά οχήματα με τη μορφή εταιρικών προτύπων μέσης απόδοσης καυσίμου.

Τα πρότυπα αυτά καθορίζουν τους στόχους οικονομίας καυσίμου, αλλά καθιέρωσαν πιο επιεικείς απαιτήσεις για τα ελαφρά φορτηγά και τα SUV από ό,τι για τα τυπικά αυτοκίνητα.

Τα πρότυπα έχουν επικαιροποιηθεί έκτοτε, αλλά εξακολουθούν να επιτρέπουν χαμηλότερα πρότυπα αποδοτικότητας καυσίμου για τα μεγαλύτερα οχήματα.

Υπάρχουν και άλλοι παράγοντες. Παλαιότερα, ένας μόνο κατασκευαστής προσέφερε μικρότερες παραλλαγές οχημάτων στην Ευρώπη, τη Νότια Αμερική και ορισμένα μέρη της Ασίας, ενώ οι καταναλωτές στις ΗΠΑ (και στην Κίνα, τη μεγαλύτερη αγορά αυτοκινήτων στον κόσμο) μπορούσαν να επιλέξουν από μια σειρά πολύ μεγαλύτερων επιλογών.

Αυτή η διαφοροποίηση εξαφανίζεται. Η πλειονότητα των οχημάτων στο Ηνωμένο Βασίλειο σχεδιάζονταν και παράγονταν στη Βρετανία, με γνώμονα τους στενούς αγγλικούς δρόμους.

Τώρα, τα οχήματα στο Ηνωμένο Βασίλειο (και την ΕΕ) τείνουν να είναι μεγαλύτερα εισαγόμενα, σχεδιασμένα για να κινούνται στην αστική επέκταση και τους περιφερειακούς αυτοκινητόδρομους που συναντάμε αλλού.

Το 2020, η μέση μάζα των νέων αυτοκινήτων στην ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο αυξήθηκε σε 1,457 τόνους, 3% υψηλότερα από ό,τι το 2019 και 15% πάνω από τα επίπεδα του 2001.

Η στροφή προς βαρύτερα (και επομένως λιγότερο αποδοτικά ως προς τα καύσιμα) συμβατικά οχήματα αυξάνει τόσο τη ζήτηση πετρελαίου όσο και τις εκπομπές CO2– σκεφτείτε ότι οι παγκόσμιες εκπομπές CO2 από τα SUV πλησιάζουν το 1 δισεκατομμύριο τόνους.

«Πρόκειται για ένα φαινόμενο που έχει εξαπλωθεί σε όλο τον κόσμο- βλέπουμε τα SUV να κερδίζουν έδαφος στην Ευρώπη, την Κίνα και τη Νότια Αφρική λόγω ενός συνδυασμού παραγόντων», λέει ο Απόστολος Δ. Πετρόπουλος, μελετητής ενεργειακών μοντέλων στην ομάδα παγκόσμιων ενεργειακών προοπτικών του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας που εδρεύει στο Παρίσι.

Τα μεγάλα αυτοκίνητα συνοδεύονται από μεγάλες προκλήσεις

Ακόμη και ένα ακίνητο SUV μπορεί να αποτελέσει σημαντικό πρόβλημα σε μια πόλη που εξελίχθηκε γύρω από μικρότερα αυτοκίνητα.

Το 2023, η Which? – ένας οργανισμός που δοκιμάζει καταναλωτικά προϊόντα και υπηρεσίες – διαπίστωσε ότι 161 μοντέλα αυτοκινήτων ήταν πολύ μεγάλα για τον μέσο χώρο στάθμευσης στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Είκοσι επτά από αυτά τα μοντέλα ήταν τόσο φαρδιά που θα ήταν δύσκολο να ανοίξουν οι πόρτες, ενώ στριμώχνονταν μέσα σε μία μόνο θέση στάθμευσης.

Στην ΕΕ, το μέσο πλάτος των νέων αυτοκινήτων έχει πλέον ξεπεράσει τα 180 εκατοστά, το οποίο χρησιμοποιείται συχνά ως κατώτατο όριο για τη στάθμευση στον δρόμο στην Ευρώπη.

Εν τω μεταξύ, στις ΗΠΑ, η επιβάρυνση της στάθμευσης που επιδεινώνεται από τα SUV έχει γίνει πρωτοσέλιδο για περισσότερα από 20 χρόνια.

Σημαντικό κλιματικό κόστος

Πρόβλημα αποτελούν επίσης οι αυξανόμενες εκπομπές ρύπων που συνοδεύουν τα μεγαλύτερα οχήματα.

Μια έκθεση, από την Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος των ΗΠΑ, σημειώνει ότι όλοι οι τύποι οχημάτων βρίσκονται σε επίπεδα ρεκόρ χαμηλών εκπομπών CO2- ωστόσο, οι μετατοπίσεις της αγοράς από τα αυτοκίνητα προς τα SUV και τα φορτηγά έχουν αντισταθμίσει ορισμένα από τα οφέλη σε επίπεδο στόλου.

Με άλλα λόγια, τα μεγαλύτερα αυτοκίνητα μειώνουν τα κέρδη μας από τις κλιματικές εκπομπές. Και αξίζει να σημειωθεί ότι οι περισσότεροι κατασκευαστές αυτοκινήτων προσφέρουν μικρότερες, πιο αποδοτικές εναλλακτικές λύσεις.

Η μεταστροφή από τα SUV στα ηλεκτρικά δεν αποτελεί επίσης πλήρη λύση. Ενώ η μετάβαση σε ηλεκτρικά οχήματα είναι ένα πολύτιμο βήμα προς την κατεύθυνση των καθαρών μηδενικών εκπομπών, υπάρχουν μειονεκτήματα καθώς τα οχήματα αυτά αυξάνονται σε μέγεθος.

Τα αυτοκίνητα που είναι εξοπλισμένα με ηλεκτρικές μπαταρίες μπορούν επίσης να γίνουν βαριά «όπλα» σε περίπτωση σύγκρουσης.

Σύμφωνα με την έκθεση του ΙΕΑ 2023 EV Outlook τα ηλεκτρικά SUV με μπαταρία έχουν συχνά μπαταρίες που είναι δύο έως τρεις φορές μεγαλύτερες από τα μικρά αυτοκίνητα.

Τα ηλεκτρικά μοντέλα των SUV συνοδεύονται από το δικό τους κλιματικό κόστος. Το 2022, περίπου το 55% των διαθέσιμων EV μοντέλων που διατίθενται παγκοσμίως ήταν SUV και η ζήτηση παρουσιάζει συνεχή αύξηση.

Η αρχιτεκτονική ενός ηλεκτρικού SUV είναι ένα πολύπλοκο σύστημα που περιλαμβάνει μπαταρίες, κινητήρες, αισθητήρες, ηλεκτρονικούς ελέγχους, βοηθητικό εξοπλισμό, καλωδίωση, περίβλημα και άλλα εξαρτήματα.

Οι μπαταρίες που τροφοδοτούν την πλειονότητα των ηλεκτρικών οχημάτων βασίζονται σε πρώτες ύλες όπως το λίθιο, το κοβάλτιο και το νικέλιο.

Η εξόρυξη αυτών των πόρων έχει τις δικές της περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Τέλος, τα μεγαλύτερα οχήματα θα απαιτήσουν κατάλληλους σταθμούς φόρτισης, γεγονός που με τη σειρά του επιβαρύνει τα ηλεκτρικά μας δίκτυα.

Όταν αγοράζουν ένα βενζινοκίνητο αυτοκίνητο, οι καταναλωτές συχνά εστιάζουν στα χιλιόμετρα ανά λίτρο.

Τα plug-in οχήματα, αντίθετα, δεν χρησιμοποιούν τα χιλιόμετρα ως μέτρο- η κατανάλωση ενέργειας ενός EV μετριέται σε κιλοβατώρες ανά 100 μίλια (160 χιλιόμετρα).

Τα μεγαλύτερα αυτοκίνητα απαιτούν περισσότερες κιλοβατώρες: ένα ηλεκτρικό sedan, για παράδειγμα, απαιτεί περίπου τις μισές κιλοβατώρες σε σχέση με ένα ηλεκτρικό SUV, σύμφωνα με τον κ. Πετρόπουλο.

Αυτό δεν σημαίνει ότι τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα δεν αποτελούν ακόμα καλύτερη επιλογή για το κλίμα από τα συμβατικά αυτοκίνητα.

Διαβασε ακομα

Αφήστε τα SUV! Τα μικρά ηλεκτρικά αυτοκίνητα είναι κουλ, βολικά και οικολογικά

Αν και η παραγωγή των EVs είναι πιο εντατική σε άνθρακα από εκείνη των αυτοκινήτων που κινούνται με φυσικό αέριο, η διαφορά αυτή εξαφανίζεται γρήγορα- ένα αυτοκίνητο με κινητήρα εσωτερικής καύσης παράγει εκπομπές κατά τη διάρκεια της ζωής του, ενώ ένα EV δεν παράγει, λέει η Laura LoSciuto, επικεφαλής της πρωτοβουλίας για την κυκλική οικονομία των μπαταριών στο Ινστιτούτο Rocky Mountain στο Κολοράντο.

Τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα είναι ένα συνολικό καθαρό κέρδος από πλευράς εκπομπών, ακόμη και αν το δίκτυο στο οποίο βασίζεται τροφοδοτείται από ορυκτά καύσιμα…. [Το] σύστημα μεταφορών μας πρέπει να ηλεκτροδοτηθεί, παρά τα προβλήματα με την κουλτούρα των αυτοκινήτων, λέει.

Αύξηση των θανάτων από τροχαία δυστυχήματα στις ΗΠΑ

Τα ηλεκτρικά SUV είναι εξοπλισμένα με μεγαλύτερες μπαταρίες επειδή τα οχήματα αυτά έχουν μεγαλύτερες ανάγκες ισχύος.

Αλλά τα EV (και τα συμβατικά) SUV είναι επίσης προσανατολισμένα προς την καλύτερη απόδοση, πράγμα που σημαίνει ότι δεν είναι μόνο το βάρος και το μέγεθος αυτών των οχημάτων που επηρεάζει την ασφάλεια της κυκλοφορίας – είναι και ο τρόπος οδήγησής τους.

Μπορούμε να αποδώσουμε ορισμένους από τους κινδύνους αυτών των μεγαλύτερων αυτοκινήτων στη συμπεριφορά των καταναλωτών, λέει ο Πετρόπουλος. Θέλουν να επιταχύνουν γρηγορότερα, πράγμα που απαιτεί περισσότερη ισχύ μπαταρίας.

Οι New York Times επισήμαναν πρόσφατα το« εξαιρετικά αμερικανικό» πρόβλημα της αύξησης των θανάτων από τροχαία δυστυχήματα. Οι δρόμοι γίνονται ασφαλέστεροι σε πολλές ανεπτυγμένες χώρες σε όλο τον κόσμο, αλλά όχι στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ορισμένες σχεδιαστικές τάσεις μπορεί να μην βοηθούν. Πολλά νεότερα, μεγαθήρια μοντέλα έχουν ψηλό καπό, το οποίο δημιουργεί ξεχωριστούς κινδύνους για την ασφάλεια.

Μια αμερικανική μελέτη σχεδόν 18.000 ατυχημάτων με πεζούς διαπίστωσε ότι τα SUV και τα φορτηγά με ύψος καπό μεγαλύτερο από 102 εκατοστά είχαν περίπου 45% περισσότερες πιθανότητες να προκαλέσουν θανάτους από εκείνα με ύψος 76 εκατοστά ή λιγότερο.

Μια άλλη μελέτη σε 3.400 ατυχήματα οχημάτων στις ΗΠΑ όπου χτυπήθηκε πεζός διαπίστωσε σύνδεση μεταξύ του ύψους του μπροστινού μέρους του οχήματος και του κινδύνου θανάτου του πεζού.

Η ανύψωση του εμπρόσθιου άκρου του οχήματος κατά 10 εκατοστά συνδέθηκε με 22% αύξηση του κινδύνου θανάτου πεζού, σύμφωνα με τη μελέτη.

Χτυπάνε πολλά καμπανάκια κινδύνου και οι απαντήσεις είναι συγκλονιστικές ως προς το πόσο αναποτελεσματικές είναι, λέει ο Kevin J. Krizek, καθηγητής περιβαλλοντικού σχεδιασμού στο Πανεπιστήμιο του Κολοράντο Boulder, ο οποίος είναι συν-συγγραφέας μιας λευκής βίβλου για τα θανατηφόρα τροχαία δυστυχήματα, ή αλλιώς την κυκλοφοριακή βία, που υποβλήθηκε τον περασμένο μήνα στον υπουργό Μεταφορών των ΗΠΑ Pete Buttigieg.

Στη φυσική του λυκείου, η δύναμη είναι συνάρτηση της μάζας και της ταχύτητας, αλλά στον κόσμο των οχημάτων, υπάρχει ένας τρίτος θανατηφόρος παράγοντας: ο σχεδιασμός του καπό, λέει ο LoSciuto.

Όσο πιο ψηλό και πιο γωνιώδες είναι το καπό, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος. Τα μετωπικά τυφλά σημεία που είναι αρκετά μεγάλα ώστε να κρύβουν ενήλικες και παιδιά μπορούν να οδηγήσουν σε θανατηφόρα ατυχήματα.

Σε αντίθεση με τα μικρότερα, κεκλιμένα αντίστοιχα, αυτά τα πανύψηλα καπό δεν χτυπούν απλώς – μπορούν να σπρώξουν τα θύματα στο έδαφος και κάτω από το όχημα, λέει ο LoSciuto.

Ίσως υπάρχει ένα μέλλον στο οποίο απλά θα είμαστε λιγότερο εξαρτημένοι από τα μεγάλα αυτοκίνητα. Υπάρχει ένας εναλλακτικός τύπος συστήματος μεταφορών που να απομακρύνεται εντελώς από τα μεγαλύτερα και ταχύτερα οχήματα;

Η βέλτιστη λύση βρίσκεται μπροστά μας: ο εκσυγχρονισμός των δρόμων ώστε να είναι ασφαλείς για τους ανθρώπους που χρησιμοποιούν αναρίθμητα μικρότερα και ελαφρύτερα οχήματα, λέει ο Krizek.

Οι φορείς εκμετάλλευσης στόλου περιμένουν ήδη κίνηση σε αυτό το μέτωπο- θα μπορούσαν να δοθούν κίνητρα οικονομικής ανάπτυξης για να ωθήσουν τις εταιρείες να παράγουν περισσότερα από αυτά τα είδη οχημάτων (υπάρχουν ήδη εκατοντάδες), γεγονός που ενισχύει την ιδέα.

Διαβασε ακομα

Ένα ηλεκτρικό όχημα βελτιώνει το περιβάλλον και τη ζωή τρανς Ινδής

Υπάρχουν ενδείξεις ότι ορισμένες πόλεις κινούνται ήδη προς αυτή την κατεύθυνση. Ακόμα και παραδοσιακά οδηγοκεντρικές ευρωπαϊκές πόλεις όπως οι Βρυξέλλες εξετάζουν το ενδεχόμενο περιορισμών στα SUV, ακόμα και όταν το Παρίσι επιβάλλει βαρύ τέλος στάθμευσης στους επισκέπτες που τα χρησιμοποιούν.

Άλλοι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής στη Νέα Υόρκη προτείνουν τον περιορισμό των μεγάλων αυτοκινήτων μέσω φορολογικών πολιτικών, όπως τα τέλη ταξινόμησης με βάση το βάρος.

Αλλά για ορισμένες πόλεις, από το Λονδίνο έως τη Νέα Υόρκη, η απάντηση μπορεί να είναι να μην εξαιρέσουν τα μεγάλα αυτοκίνητα, αλλά να ενθαρρύνουν άλλες μορφές μεταφοράς συνολικά.

Με πληροφορίες από BBC