Είναι κάποιες φορές που η ίδια η ζωή ξεπερνά και τα αποκυήματα του πιο ευφάνταστου νου. Είναι οι ίδιες φορές που τα σενάρια τα οποία σκαρφίζεται, μετατρέπουν τους ανθρώπους σε άβουλες μαριονέτες, ανήμπορες να αντιδράσουν, θαρρείς πως παραδίνονται σε μια ανώτερη δύναμη την οποία αδυνατούν να ελέγξουν.

Και τότε παραδίδονται ιστορίες, οι οποίες ακροβατώντας ανερυθρίαστα μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας, γίνονται τόσο καθηλωτικές που ερεθίζουν σπάνιες ψηφίδες της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης, προκαλώντας σε, μεταξύ άλλων, να αναρωτηθείς τι είναι αλήθεια και τι όχι. Το αν τα ερωτήματα αυτά απαντηθούν ή συνεχίσουν να αιωρούνται (όπως η μικρή Janet) στην αιωνιότητα, είναι μια άλλη ιστορία, πιο προσωπική.

Αυτή είναι πάντως η αληθινή (;) ιστορία της οικογένειας Hodgson. Ή τουλάχιστον όπως καταγράφηκε και έμεινε στην Ιστορία ως Enfield Poltergeist. Γιατί όσα συνέβησαν στον αριθμό 284 της Green Street, στο Enfield του Λονδίνου πριν από μερικές δεκαετίες, θα μπορούσαν το ίδιο εύκολα να ξεπηδήσουν από τις σελίδες κάποιου βιβλίου του Στίβεν Κινγκ ή ακόμα και του Χ.Φ. Λάβκραφτ.

Το σπίτι της οικογένειας Hodgson στο 284 της Green Street, το θέατρο του Enfield Poltergeist
Το σπίτι της οικογένειας Hodgson στο 284 της Green Street, στο Enfield του Λονδίνου / Πηγή: Horrifiedmagazine

Το απόγευμα της Τρίτης, 30 Αυγούστου του 1977, η Peggy, μια 47χρονη χωρισμένη μητέρα, μπήκε στην κρεβατοκάμαρα των παιδιών της για να τους πει να σταματήσουν να τσακώνονται και να κοιμηθούν. Εκείνα παραπονέθηκαν ότι κουνιόταν το κρεβάτι, ωστόσο χωρίς να δώσει σημασία, πήγε για ύπνο.

Το επόμενο βράδυ άκουσε πατημασιές και μετά τέσσερα δυνατά χτυπήματα. Επίσης, μια συρταριέρα σύρθηκε στο πάτωμα, ενώ αν και η Peggy την έσπρωξε πίσω, αυτή γλίστρησε ξανά μπροστά. Προσπάθησε να τη βάλει στη θέση της, αλλά δεν τα κατάφερε. Τότε ήταν που η οικογένεια έτρεξε στο γειτονικό σπίτι των Nottinghams, ζητώντας βοήθεια.

Τα τρία αδέρφια Hodgsons. Από αριστερά προς τα δεξιά: ο Billy, η Janet και η Margaret / Πηγή: Graham Morris

Ο Vic Nottingham, ένας κατασκευαστής σκεπών και ο γιος του, Gary, έτρεξαν στο σπίτι των Hodgsons για να δουν τι συμβαίνει. Άκουσαν χτυπήματα από παντού και νομίζοντας ότι κάποιος έκανε φάρσα, κάλεσαν τις Αρχές. Οι αστυνομικοί έφθασαν στη 01:00 τα ξημερώματα, ενώ αν και έλεγξαν όλους τους χώρους, τους τοίχους, τη σοφίτα και τις σωληνώσεις, δεν εντόπισαν κάτι που να «εξηγεί» τους θορύβους.

«Ένας συνάδελφος και οι γείτονες πήγαν στην κουζίνα για να ελέγξουν τα υδραυλικά, αφήνοντας την οικογένεια κι εμένα στο σαλόνι. Τα φώτα έσβησαν ξανά και μέσα σε λίγα λεπτά, ο μεγαλύτερος γιος έδειξε μια καρέκλα που βρισκόταν δίπλα στον καναπέ. Την κοίταξα και παρατήρησα ότι ταλαντευόταν ελαφρά, ενώ μετά άρχισε να γλιστράει στο πάτωμα προς τον τοίχο της κουζίνας. Κινήθηκε περίπου 1,5 μέτρο και μετά σταμάτησε», περιέγραψε μία από τους αστυνομικούς.

Το επόμενο βράδυ, ο Vic επέστρεψε στο σπίτι και δέχθηκε επίθεση από ιπτάμενα Lego. Για τις επόμενες τρεις ημέρες, βώλοι και Lego «πετούσαν» μέσα στην οικία, ενώ διάφοροι ντόπιοι και μη πέρασαν από εκεί προκειμένου να βοηθήσουν, συμπεριλαμβανομένων μελών του δημοτικού συμβουλίου και κληρικών. Όλοι τους ήταν ανήμποροι να κάνουν το παραμικρό.

Απελπισμένη και μη γνωρίζοντας πού αλλού να απευθυνθεί, η Peggy, στις 4 Σεπτεμβρίου, τηλεφώνησε στην Daily Mirror. Η βρετανική εφημερίδα έστειλε στο Enfield τον δημοσιογράφο Douglas Bence και τον φωτογράφο Graham Morris, ο οποίος αργότερα ανέφερε:

«Νόμιζα ότι ήταν μια συνηθισμένη δουλειά μέχρι που μπήκα στο σπίτι. Στάθηκα στο μισοσκόταδο της κουζίνας και οι ενήλικοι έφερναν ένα-ένα τα παιδιά στην αγκαλιά τους. Η τελευταία που μπήκε μέσα ήταν η Janet (11 ετών). Ξαφνικά πράγματα άρχισαν να απογειώνονται και να πετούν γύρω – γύρω στο δωμάτιο. Ένα τουβλάκι Lego με χτύπησε τόσο δυνατά, πάνω από το δεξί μάτι, που μου άφησε καρούμπαλο για μερικές μέρες. Στην κουζίνα είχαν παραμείνει βώλοι και διάφορα άλλα αντικείμενα που απλώς πετούσαν στο δωμάτιο. Παρακολουθούσα όλη την οικογένεια και κανένας από αυτούς δεν έκανε τίποτα».

Στη συνέχεια, την ανατριχιαστική εμπειρία έζησαν ένας ακόμα έμπειρος ρεπόρτερ της Mirror, ο George Fallows, αλλά και ο φωτογράφος David Thorpe. Ο Fallows πίστευε αρχικά ότι όλο αυτό ήταν σκηνοθετημένο από την Peggy προκειμένου να αποκτήσει νέο σπίτι από το κράτος, ωστόσο σύντομα συνειδητοποίησε ότι κάτι σοβαρό συνέβαινε.

«Λόγω της ατμόσφαιρας στο σπίτι και στη γειτονιά, αλλά και των συναισθημάτων από την υστερία και τον τρόμο, μέχρι τον ενθουσιασμό και την ένταση, ήταν δύσκολο να καταγραφούν ικανοποιητικά δεδομένα. Ωστόσο πιστεύω ότι το αποτύπωμα της έρευνάς μας είναι αρκετά ακριβές. Στο μέγιστο των δυνατοτήτων μας, έχουμε εξαλείψει την πιθανότητα της ολικής εξαπάτησης, αν και μπορέσαμε να προσομοιώσουμε τα περισσότερα φαινόμενα. Κατά τη γνώμη μου, αυτή η απάτη θα μπορούσε να γίνει μόνο από έναν ειδικό», υποστήριξε.

Ο Fallows πρότεινε στην Peggy να επικοινωνήσει με την Εταιρεία Ψυχικής Έρευνας (SPR), ενώ ήρθε σε επαφή με τον Maurice Grosse, ένα σχετικά νέο μέλος της που είχε ενταχθεί σε αυτήν, μετά τον θάνατο της κόρης του, τον προηγούμενο χρόνο. Ο Grosse επισκέφτηκε το σπίτι στις 5 Σεπτεμβρίου, αναφέροντας σχετικά:

«Βρήκα χάος, όλη η οικογένεια ήταν συγκεντρωμένη στο σπίτι μαζί με τους γείτονες και υπήρχαν πολλοί φοβισμένοι άνθρωποι εκεί».

Ο Grosse και οι δημοσιογράφοι περίμεναν να γίνουν μάρτυρες κάποιου ανεξήγητου περιστατικού και την Τετάρτη 8 Σεπτεμβρίου, στη 01:15 τα ξημερώματα, όρμησαν στο παιδικό υπνοδωμάτιο αφού άκουσαν έναν δυνατό θόρυβο. Οι δύο αδερφές, η Janet (11) και η Margaret (13) κοιμόντουσαν ακόμη, ωστόσο μια καρέκλα είχε αναποδογυρίσει και μετακινηθεί ένα μέτρο στο δωμάτιο. Αυτό ήταν αρκετό για να πείσει τον Maurice ότι πρέπει να μείνει για να ερευνήσει περαιτέρω το σπίτι.

Στις 10 Σεπτεμβρίου, η Daily Mirror έγινε το πρώτο μέσο που δημοσίευσε την ιστορία, με τίτλο «The House of Strange Happenings» (Το σπίτι των περίεργων συμβάντων). Αργότερα, το ίδιο βράδυ, η Peggy εμφανίστηκε στο ραδιοφωνικό πρόγραμμα Night Line του λονδρέζικου σταθμού LBC. Όταν επέστρεψε στο σπίτι, την υποδέχτηκε η Roz Morris του BBC από την εκπομπή του Radio Four, The World This Weekend.

Η Roz ξαγρύπνησε όλο το βράδυ με τον Grosse και έγινε κι αυτή μάρτυρας παραφυσικής δραστηριότητας. «Αφού τα κορίτσια πήγαν για ύπνο, ένας πολύ δυνατός θόρυβος ακούστηκε ξανά από την κρεβατοκάμαρά τους… Κάτι έσπασε την καρέκλα στο δωμάτιο, είμαι πεπεισμένη για αυτό», εξομολογήθηκε.

Ο Grosse είδε επίσης με τα ίδια του τα μάτια ιπτάμενους βώλους, αιωρούμενα κουταλάκια και κουτιά, ακόμα κι έναν καναπέ να σηκώνεται στον αέρα και να προσγειώνεται ανάποδα στο πάτωμα. Ήταν μόνο ένας από τους πολλούς αυτόπτες μάρτυρες, ανάμεσά τους δημοσιογράφοι και γείτονες, των ανεξήγητων φαινομένων που λάμβαναν χώρα στο σπίτι του τρόμου.

Μαζί με τον φωτογράφο, έστησαν μια κάμερα με τηλεχειρισμό και κατάφεραν να απαθανατίσουν την Janet να πετάγεται από το κρεβάτι της. Συνειδητοποιώντας ότι ήταν εκτός του πεδίου του, ο Grosse ζήτησε από τη SPR βοήθεια για να ερευνήσουν το στοιχειωμένο (;) σπίτι. Ο Guy Playfair αποδέχτηκε το κάλεσμα και στις 12 Σεπτεμβρίου γνώρισε τους ενοίκους της οικίας, φανερούς και μη… Αργότερα έγραψε το βιβλίο This House is Haunted: The True Story of the Enfield Poltergeist (White Crow Books, 1980).

Η Janet πετάγεται από το κρεβάτι της, ενώ η Margaret ουρλιάζει / Πηγή: Graham Morris

Η οικογένεια Hodgson εγκατέλειψε τελικά το σπίτι την Κυριακή 25 Σεπτεμβρίου, βρίσκοντας καταφύγιο στον αδερφό της Peggy, ο οποίος ζούσε λίγο πιο πάνω στον ίδιο δρόμο. Ενώ η σύζυγός του, Sylvia, έφτιαχνε τσάι, ένα τουβλάκι Lego πέταξε μπροστά της και έπεσε στο τραπέζι. Τότε ήταν που η οικογένεια συνειδητοποίησε έντρομη πως ό,τι υπήρχε μπορούσε να τους ακολουθήσει και έξω από το σπίτι.

Στο μεταξύ, ο Grosse και ο Playfair εντόπισαν αποτυπώματα στα μαξιλάρια και στο κρεβάτι σαν κάποιος να κοιμόταν σε αυτό.

Στον αέρα, μαζί με τα κάθε λογής αντικείμενα, αιωρείτο και η υποψία ότι για τα συμβάντα ευθύνεται το πνεύμα ενός τετράχρονου κοριτσιού, το οποίο είχε πνίξει ο πατέρας του με μαξιλάρι. Και αυτό γιατί μία εβδομάδα πριν αρχίσουν τα περιστατικά, ο σύζυγος της Peggy είχε αγοράσει κάποια έπιπλα και αντικείμενα που προέρχονταν από το σπίτι της μικρής. Αν και έσπευσε ωστόσο να τα ξεφορτωθούν, η παραφυσική δραστηριότητα συνεχίστηκε.

Στο επίκεντρό της βρισκόταν κυρίως η Janet, κάτι σύνηθες, αφού τέτοια περιστατικά επηρεάζουν συνήθως κορίτσια και νεαρές γυναίκες. Δύο φυσικοί, οι Pierro Brovetto και Vera Maxia, οι οποίοι συνέγραψαν μια εργασία με τίτλο «Μερικές εικασίες σχετικά με τον μηχανισμό του φαινομένου poltergeist (NeuroQuantology, Vol 6, No 2 2008)», εξήγησαν ότι αυτό συμβαίνει επειδή τα παιδιά παράγουν παραφυσική ή υπερφυσική (όπως το πάρει κανείς) δραστηριότητα (poltergeist), διοχετεύοντας ενέργεια στο κβαντικό μηχανικό κενό (Στην κβαντική θεωρία το κενό δεν είναι άδειο αλλά γεμάτο από εικονικά σωματίδια, που υλοποιούνται και εξαϋλώνονται ικανοποιώντας την αρχή της απροσδιοριστίας).

Σύμφωνα με τη μελέτη τους, παρόλο που παραφυσική (ή poltergeist) δραστηριότητα έχει αναφερθεί σε όλο τον κόσμο και σε διαφορετικούς πολιτισμούς, το μόνο κοινό που έχουν όλοι είναι οι έφηβοι ή οι νεαρές γυναίκες. Οι δύο φυσικοί πιστεύουν ότι κατά την εφηβεία, οι αλλαγές που συμβαίνουν στο σώμα και τα όργανά του, δημιουργούν διακυμάνσεις στη δραστηριότητα των ηλεκτρονίων, οι οποίες με τη σειρά τους, μπορεί να προκαλέσουν διαταραχές έως και λίγα μέτρα γύρω από το εξωτερικό του εγκεφάλου.

Θεωρούν έτσι ότι οι επιπλέον διακυμάνσεις που προκαλούνται από τον εφηβικό εγκέφαλο, μπορούν να ενισχύσουν τα εικονικά σωματίδια γύρω από το άτομο, αυξάνοντας την πίεση του αέρα. Κάτι που βάσει των ισχυρισμών τους, δεν αποκλείεται να ευθύνεται για την κίνηση των αντικειμένων.

Η λέξη “poltergeist” προέρχεται από τις γερμανικές λέξεις «poltern» που σημαίνει «να χτυπάς κάπου» ή «να συγκρούεσαι» και «geist» (μυαλό, φάντασμα ή πνεύμα), ενώ οι πρώτες αναφορές δραστηριότητας poltergeist χρονολογούνται από το 530 μ.Χ.. Μια έρευνα που διεξήχθη από τους παραψυχολόγους, Alan Gault και Tony Cornell, οι οποίοι μελέτησαν 500 περιπτώσεις, διαπίστωσε ότι η δραστηριότητα poltergeist περιλάμβανε την κίνηση μικρών αντικειμένων (64%), ακολουθούμενη από ήχους χτυπημάτων (48%) και την κίνηση μεγαλύτερων αντικειμένων, όπως τραπέζια και καρέκλες (36%).

Πολλοί από τους μάρτυρες περιέγραψαν επίσης ότι άκουσαν «κούφια χτυπήματα» από όλα τα μέρη του σπιτιού. Αυτό που διαφοροποιεί ένα “poltergeist knock” από ένα ανθρώπινο, είναι η διαφορά στα ακουστικά ηχητικά κύματα.

Όταν ένας άνθρωπος χτυπά μια επιφάνεια, δημιουργείται ένα πλήρες εύρος ήχου που μειώνεται. Από την άλλη, ένα χτύπημα “poltergeist” αρχίζει αθόρυβα πριν γίνει πιο δυνατό και στη συνέχεια εξαφανίζεται με κυματομορφή παρόμοια ενός σεισμού. Σύμφωνα, μάλιστα, με τον Dr Barrie Colvin, έναν τεχνολόγο πολυουρεθάνης που διεξάγει πειραματική έρευνα για μεταφυσικά φαινόμενα, οι ηχητικές «υπογραφές poltergeist» δεν μπορούν να αναπαραχθούν.

Όπως υποστηρίζουν, επίσης, οι μυημένοι, ιδιάζοντα ρόλο ενδέχεται να έπαιξε και το γεγονός πως η οικογένεια Hodgson δεν διήγαγε και τις καλύτερες μέρες της όταν άρχισε αυτή η περίεργη δραστηριότητα στο σπίτι. Πιστεύεται ότι τα φαινόμενα “poltergeist” τείνουν να «παίρνουν ζωή» έπειτα από κάποιο σοβαρό τραύμα ή γεγονός καθοριστικής σημασίας.

Στην περίπτωση των Hodgsons, ο πατέρας τούς είχε εγκαταλείψει για μια νεότερη γυναίκα και η οικογένεια πάλευε να επιβιώσει μέσα στη φτώχεια. Τα δύο κορίτσια, η Margaret και η Janet δεν είχαν καθόλου καλές σχέσεις με τον πατέρα τους και τον φοβούνταν. Το μεγαλύτερο, δε, αγόρι, ο John, δεν βρισκόταν καν με την οικογένεια λόγω «προβλημάτων συμπεριφοράς», αλλά έγκλειστο σε οικοτροφείο.

Τα τρία αδέρφια Hodgsons. Από αριστερά προς τα δεξιά: ο Billy, η Janet και η Margaret / Πηγή: Graham Morris

Ο William Roll, ένας παραψυχολόγος ο οποίος μελέτησε πολλά γεγονότα “poltergeist” στις ΗΠΑ, παρατήρησε μια τάση του ατόμου που βρίσκεται στο κέντρο της δραστηριότητας, να εμφανίζει συμπτώματα καταπιεσμένου θυμού ή δυστυχίας. Πίστευε ότι το «στοίχειωμα» οφείλεται στην εκκένωση της ψυχικής ενέργειας που ονόμασε «επαναλαμβανόμενη αυθόρμητη ψυχοκίνηση» ή RSPK, υποθέτοντας ότι το άτομο τη χρησιμοποιούσε ακούσια για να απελευθερώσει τα καταπιεσμένα συναισθήματά του.

Κάτι που φαίνεται να βρίσκει επιβεβαίωση στην περίπτωση της Janet, η οποία έβριζε ακατάσχετα και επιδείκνυε όλο και πιο επιθετική συμπεριφορά κατά τη διάρκεια των περιστατικών. Έτρεχε ξαφνικά στο δωμάτιο και χτυπούσε το κεφάλι της στον τοίχο, ενισχύοντας την ανησυχία της Peggy πως θα αυτοκτονούσε.

Είχε επίσης ξεσπάσματα οργής κατά τα οποία ούρλιαζε και έβριζε, ενώ μπορούσε να τη συγκρατήσει μόνο κάποιος με μυική δύναμη. Προς το τέλος Νοεμβρίου, η κρίση της ήταν τόσο σοβαρή που ένας γιατρός κλήθηκε στο σπίτι και αναγκάστηκε να της χορηγήσει 10 mg Valium για να τη ναρκώσει. Τότε, η ναρκωμένη Janet αιωρήθηκε και προσγειώθηκε σε ένα ραδιόφωνο όπου την ανακάλυψε αργότερα ο μικρότερος αδερφός της, Billy.

Η Janet πάνω στο ράδιο. Ισχυριζόταν συχνά πως ένιωθε σαν μια δύναμη να κυριεύει το σώμα της / Πηγή: Graham Morris

Η Janet δεν ήταν όμως το μόνο άτομο που επηρεαζόταν από το poltergeist. Η μητέρα της ισχυρίστηκε ότι καταλάβαινε πότε επρόκειτο να συμβούν διάφορα καθώς υπέφερε από πονοκέφαλους, ενώ η Margaret κάποια στιγμή έβλεπε τα ίδια όνειρα.

Η αφύσικη ωστόσο δραστηριότητα ακολουθούσε πάντα την Janet. Κάποια στιγμή έκαναν την εμφάνισή τους και φαντάσματα, ενώ ο αδερφός ενός γείτονα είδε ένα φως, ύψους 30 περίπου εκατοστών, να εισβάλει από το παράθυρο του σπιτιού της οικογένειας πριν σβήσει. Η Peggy και ένας άλλος γείτονας είδαν την ίδια ηλικιωμένη γυναίκα σε διαφορετικά παράθυρα, ανεξάρτητα η μία από την άλλη, ενώ ο Billy, έναν γέρο με μεγάλα δόντια να τον κοιτάζει.

Συνολικά, πιστεύεται ότι περίπου 15 διαφορετικά άτομα είδαν κάποιο είδος παραφυσικής οντότητας κατά τη διάρκεια του poltergeist.

Ένας φυσικός με το όνομα John Hasted, ο οποίος έδεσε την Janet σε έναν καναπέ Blundell που χρησιμοποιείται για τη μέτρηση τέτοιων «ανωμαλιών», διαπίστωσε ότι το βάρος της αυξήθηκε με ανεξήγητο τρόπο, ενώ είδε επίσης μια λάμπα να σπάει ξαφνικά.

Ο συνάδελφός του, David Robertson, προσπάθησε να βιντεοσκοπήσει κρυφά την Janet, αλλά του ήταν αδύνατο να κρύψει τον εξοπλισμό. Έγινε ωστόσο επίσης μάρτυρας αρκετών ανεξήγητων περιστατικών, όπως της ανατροπής ενός μπουφέ, της αιώρησης της Janet και της εκτόξευσης ενός μαξιλαριού στην οροφή, μεταξύ άλλων.

Η Janet, περιστασιακά, παρουσίαζε περίεργη συμπεριφορά, όπως φαίνεται εδώ με τον Maurice Grosse / Πηγή: Graham Morris

Παρόλο που το δημοτικό συμβούλιο δεν είχε σκοπό να προσφέρει νέο σπίτι στην Peggy και τα παιδιά της, συμφώνησε να τους απομακρύνει από αυτό για μια εβδομάδα. Το μόνο περιστατικό που συνέβη κατά τη διάρκειά των διακοπών τους στο Clacton on Sea (μια παραθαλάσσια πόλη στο Essex), ήταν ο ήχος ενός σκύλου να γαβγίζει κάτω από το κρεβάτι της Janet.

Στις 5 Νοεμβρίου, όταν οι Hodgsons επέστρεψαν, ο Grosse αποφάσισε να επικοινωνήσει με το πνεύμα, χρησιμοποιώντας χτυπήματα: ένα για «όχι» και δύο για το «ναι».

Ακολούθησε ο εξής «διάλογος»:

  • Είσαι αρσενικό πνεύμα; – Τοκ τοκ
  • Εσύ ζούσες σε αυτό το σπίτι; – Τοκ τοκ
  • Ήταν πριν από περισσότερα από πενήντα χρόνια; – Τοκ τοκ
  • Πέθανες σε αυτό το σπίτι: – Τοκ τοκ
  • Είσαι δυστυχισμένος; – Τοκ
  • Γιατί είσαι εδώ; Μήπως επειδή θέλεις να μας δώσεις ένα ιδιαίτερο μήνυμα; – Τοκ
  • Παίζεις μαζί μου;

Στη συνέχεια, το πνεύμα πέταξε ένα χαρτόκουτο και ένα μαξιλάρι στο πρόσωπο του Grosse…

Το δωμάτιο της Janet και της Margaret ήταν το επίκεντρο της παραφυσικής δραστηριότητας στο σπίτι των Hodgsons / Πηγή: Apple TV+

Τη Δευτέρα 10 Νοεμβρίου, ανήμερα των δωδέκατων γενεθλίων της Janet, ο Playfair προσκάλεσε ένα μέντιουμ από την Αργεντινή, τον Eduardo Balanovski να επισκεφθεί την οικογένεια. Έφερε μαζί του ένα μαγνητόμετρο το οποίο χρησιμοποίησαν για να εντοπίσουν ανωμαλίες στο ηλεκτρικό μαγνητικό πεδίο γύρω από το σπίτι. Όσο ήταν εκεί, το μαξιλάρι της Janet πετάχτηκε στον αέρα και τα μηχανήματα κατέγραψαν αλλαγή στην ένταση του ηλεκτρομαγνητικού πεδίου.

Δύο ημέρες αργότερα, η Janet, έπειτα από συμβουλή του μέντιουμ, άφησε στυλό και χαρτιά σε διάφορα μέρη του σπιτιού, καλώντας την οντότητα να επικοινωνήσει. Μετά από αυτό, άρχισαν να εμφανίζονται μηνύματα. Η Peggy βρήκε ένα στο ψυγείο που έγραφε: «Θα μείνω σε αυτό το σπίτι, μην το διαβάσετε σε κανέναν αλλιώς θα εκδικηθώ», ενώ ένα άλλο στο τραπεζάκι του σαλονιού, ρωτούσε: «Μπορώ να έχω ένα φακελάκι τσαγιού;». Η Peggy τοποθέτησε ένα φακελάκι τσαγιού στο τραπέζι και ένα σκισμένο εμφανίστηκε μετά στη θέση του…

Κάποια στιγμή, ο πρώην της Peggy την επισκέφθηκε στο σπίτι και του έδειξε τα μηνύματα. Μόλις έφυγε, εκείνη ζήτησε συγγνώμη από την οντότητα και τότε βρήκε ένα άλλο μήνυμα το οποίο έλεγε: «Ήταν παρεξήγηση, μην το ξανακάνεις, ξέρω ποιος ήταν αυτός». Ο γραφικός χαρακτήρας έμοιαζε πολύ με της Janet…

Την Τρίτη 29 Νοεμβρίου, ένα ακόμα μέντιουμ, αυτή τη φορά από τη Βραζιλία, επισκέφθηκε την οικογένεια. Ο Luiz Gasparettto συνοδευόταν από τη διερμηνέα του, Elsie Dubgrasa, η οποία ήταν μέλος του θεραπευτικού τμήματος της Πολιτειακής Ομοσπονδίας Πνευματιστών του Σάο Πάολο. Με την πνευματική θεραπεία που πρόσφερε στην οικογένεια, τής χάρισε κάποια ανακούφιση, έστω και προσωρινή.

Ο Luiz εισερχόταν σε κατάσταση έκστασης και ζωγράφιζε σχέδια και πίνακες, ωστόσο αφού αποχώρησε, η Janet άρχισε να δημιουργεί αιματηρές εικόνες, ιδιαίτερα ανησυχητικές, ενώ βρισκόταν σε κατάσταση ύπνωσης. Έγραψε επίσης το όνομα Watson ξανά και ξανά σε μια σελίδα. Αποδείχθηκε ότι μια οικογένεια που ονομαζόταν Watson είχε ζήσει στο σπίτι και η σύζυγος είχε πεθάνει από όγκο στον λαιμό. Μία από τις αποκρουστικές εικόνες που είχε σχεδιάσει η Janet, παρέπεμπε στο περιστατικό…

Σε ένα άλλο συμβάν, το Σάββατο 3 Δεκεμβρίου, η Janet σηκώθηκε από το κρεβάτι της και ο Maurice την είδε να πέφτει στις σκάλες με το κεφάλι, ενώ ακόμη κοιμόταν.

Φωτογραφία της Janet στο δωμάτιό της, έπειτα από κάποια παραφυσική δραστηριότητα / Πηγή: Graham Morris

Λίγες ημέρες αργότερα, ένα άλλο μέλος της SPR, ο φοιτητής φυσικής David Roberts, εντάχθηκε στην ερευνητική ομάδα, ενώ τον ακολούθησαν ακόμα ο Dr John Beloff και η Anita Gregory. Η πολυπληθής πλέον ομάδα προκάλεσε την οντότητα να μιλήσει και έπειτα από μερικά σφυρίγματα και γαβγίσματα, ακούστηκε μια τραχιά ανδρική φωνή που συστήθηκε ως Joe Watson.

Το επόμενο βράδυ ωστόσο, η φωνή είπε ότι ονομαζόταν Bill Wilkins και την Τρίτη 13 Δεκεμβρίου, ο γιος του Maurice Grosse, Richard, ο οποίος ήταν φέρελπις δικηγόρος, πείστηκε να βοηθήσει τον πατέρα του στην «ανάκριση».

Το 2018 πέθαναν πέντε πορνοστάρ μέσα σε λιγότερο από τρεις μήνες

Το πνεύμα απάντησε πάλι με χτυπήματα σε ερωτήσεις, όμως σύντομα ακούστηκε μια αντρική φωνή να βγαίνει από τα μύχια του λαιμού της Janet. Η φωνή αυτοαποκαλέστηκε επίσης ως Bill Wilkins, ο οποίος είχε αφήσει την τελευταία του πνοή στο σπίτι, σε ηλικία 72 ετών. Ο Richard τον ρώτησε πώς πέθανε και εκείνος αποκρίθηκε: «Τυφλώθηκα. Είχα αιμορραγία. Αποκοιμήθηκα και πέθανα σε μια καρέκλα, στη γωνία κάτω». Ο γιος του Bill, Terry, επιβεβαίωσε αργότερα πως όντως έτσι είχε «φύγει» ο πατέρας του. Όταν, δε, ο Playfair τον ρώτησε γιατί δεν μπορούν να τον δουν, είπε: «Είμαι αόρατος γιατί είμαι φ, α, ν, τ, α, σ, μ, α».

Προκειμένου να αποκλείσει την πιθανότητα η Janet να προσποιούταν τη φωνή, ο Grosse έκλεισε το στόμα της, ωστόσο αυτή ακουγόταν ακόμη. Στη συνέχεια ζήτησε από την Janet να κρατήσει νερό στο στόμα της, κάτι που επίσης δεν εμπόδισε τη φωνή να βγει. Ο Grosse ηχογράφησε, έτσι, ώρες ομιλίας χρησιμοποιώντας ένα μικρόφωνο που τοποθέτησε στο πίσω μέρος του κεφαλιού της Janet.

Ένας λογοθεραπευτής, ο οποίος εξέτασε το κορίτσι, κατέστησε σαφές πως δεν μπορούσαν να είναι σίγουροι από πού προερχόταν η φωνή, αν και εντόπισε ομοιότητες με έναν ψευδή τόνο φωνητικών χορδών.

Υπάρχει ένα φωνητικό φαινόμενο γνωστό ως plica ventricularis, όπου η πίεση των μυών πίσω από τον λαιμό μπορεί να παράγει ήχους ανεξάρτητους από τις φωνητικές χορδές. Ωστόσο, η χρήση αυτής της πίεσης για να μιλήσει κάποιος, συχνά οδηγεί σε ανυπόφορο πονόλαιμο, ενώ ενδέχεται να προκαλέσει σοβαρή βλάβη. Τίποτα από αυτά δεν συνέβη στην Janet, η οποία μιλούσε έτσι για έως και τρεις ώρες συνεχόμενα… Δεδομένου ότι αυτό δεν μπορούσε να εξηγηθεί με τη λογική ή την ιατρική, συνήχθη το συμπέρασμα ότι «κάτι χρησιμοποιούσε την Janet ως φερέφωνο».

Ο Grosse και ο Playfair σκέφτηκαν επίσης να υπνωτίσουν την Janet, καλώντας τον Dr Ian Fletcher, ο οποίος ήταν υπνωτιστής, χειρουργός και μέλος του Magic Circle. Ο Fletcher έθεσε την Janet σε μια ελαφριά κατάσταση ύπνωσης και ακολούθησε ο εξής διάλογος:

  • Ξέρεις ποιος τα κάνει όλα αυτά; – Εγώ και η αδερφή μου
  • Γιατί πιστεύεις ότι φταίτε; – Δεν ξέρω ποιος είναι
  • Πώς είναι η αίσθηση; – Κρύα χέρια με πιάνουν, με πιάνουν γύρω από το σώμα μου
  • Ποιος άρχισε το πρόβλημα; – Κανένας από εμάς
  • Ποια είναι η αιτία του προβλήματος; – Μεγάλωσε η δυστυχία

«Η εντύπωση που σχημάτισα ήταν ότι δεν είναι απάτη. Αυτή και η αδερφή της κάνουν μερικά από αυτά τα πράγματα, ίσως σηκώνονται από το κρεβάτι. Κάτι τους αναγκάζει να το κάνουν, παρά τη θέλησή τους», υποστήριξε αργότερα ο Fletcher.

i-kryfi-diatarachi-pou-katastrefei-tis-gynaikes

Ήταν αμέσως μετά από την ύπνωση που η Janet άρχισε να αιωρείται. Την Πέμπτη 15 Δεκεμβρίου, στις 11:45 π.μ., η Hazel Short, γνωστή στην τοπική κοινωνία και ως «lollipop lady» (κρατούσε την πινακίδα κυκλοφορίας για να περνούν τα παιδιά στις διαβάσεις), είδε την Janet να περιφέρεται στο δωμάτιό της. Μόνο που βρισκόταν στον αέρα…

«Στεκόμουν εκεί και κοιτούσα το σπίτι, όταν ξαφνικά δύο βιβλία πετάχτηκαν απέναντι και χτύπησαν το παράθυρο. Ήταν τόσο ξαφνικό. Άκουσα τον θόρυβο επειδή είχε ησυχία, δεν υπήρχε κίνηση και με έκανε να πηδήξω… Μετά από λίγο, είδα την Janet. Δεν ξέρω αν υπάρχει κρεβάτι κάτω από αυτό το παράθυρο, αλλά ανεβοκατέβαινε σαν κάποιος να την πετούσε πάνω-κάτω σε οριζόντια θέση. Σαν να είχε πιάσει κάποιος τα πόδια και την πλάτη της και την πετούσε πάνω-κάτω. Σίγουρα την είδα να ανεβαίνει στο ύψος του παραθύρου και σκέφτηκα ότι αν αναπηδούσε, θα το έκανε με τα πόδια της. Δεν θα μπορούσε να έχει τόση δύναμη για να ανέβει τόσο ψηλά με την πλάτη της. Ο φίλος μου μπορούσε επίσης να τη δει», περιέγραψε.

Μήπως το αιωρούμενο κορίτσι, απλά… πήδηξε;

Ήταν την ίδια περίοδο που ο Morris – ο οποίος επισκεπτόταν τακτικά το σπίτι της οικογένειας στον αριθμό 284, μεταξύ 1977 και 1979 – απαθανάτισε την εμβληματική εικόνα της 11χρονης Janet να αιωρείται, καθώς τα αδέρφια της ούρλιαζαν στο κρεβάτι στο βάθος.

Η φωτογραφία της Janet στον αέρα / Πηγή: Graham Morris

Για πολλά χρόνια, η φωτογραφία θεωρείτο ισχυρή απόδειξη του poltergeist. Σε συνέντευξή του, ωστόσο, στους Times του Λονδίνου, ο φωτογράφος φέρεται να ισχυρίστηκε ότι η εικόνα μπορεί απλώς να δείχνει την Janet να πηδά.

«Όχι. Αλλά μετά βρίσκομαι σε ένα σπίτι με μέλη της Εταιρείας Ψυχικής Έρευνας», τόνισε ο Morris, ερωτηθείς αν το κορίτσι στη φωτογραφία αιωρείται.

«Είπαν: “Ω, αιωρείται!”. Εγώ απλώς κοίταξα πίσω. Δεν ήμουν εκεί για να κάνω υποθέσεις. Μου φάνηκε ότι κάποιος πηδούσε στο δωμάτιο», συνέχισε, για να γίνει πιο περιγραφικός: «Φοβήθηκε πολύ και παραλίγο να σπάσει τον λαιμό της. Έβαζε σε κίνδυνο τη ζωή της κάθε φορά, οπότε δεν καταλαβαίνω γιατί θα ήθελε να το κάνει αυτό».

Σύμφωνα με τους Times του Λονδίνου, ο Morris, ο οποίος χειριζόταν την κάμερά του από τον κάτω όροφο, ξεκαθάρισε ότι ο εξοπλισμός του τραβούσε ένα καρέ το δευτερόλεπτο και δεν υποστήριξε τους ισχυρισμούς ότι η Janet αιωρείτο από οριζόντια θέση.

Το αναποδογυρισμένο κρεβάτι της Janet έπειτα από ένα poltergeist φαινόμενο
Το αναποδογυρισμένο κρεβάτι της Janet / Πηγή: Story Films

Μετά τη συνέντευξη όμως, ο φωτογράφος αρνήθηκε πως είπε ότι η Janet «απλά πήδηξε» στη φωτογραφία. Μιλώντας στη Mail Online, τέσσερις δεκαετίες μετά, επιμένει στην πεποίθησή του ότι το 11χρονο τότε κορίτσι «είχε κάποιο είδος δύναμης».

Θυμάται πως τη στιγμή της λήψης της φωτογραφίας, άκουσε μια κραυγή ή ένα ουρλιαχτό και μετά σιγή για ένα δευτερόλεπτο, πριν ακολουθήσει ένας πολύ δυνατός θόρυβος.

«Δεν υπάρχει περίπτωση να το έκανε αυτό για πλάκα. Πρέπει να είσαι τρελός για να θέλεις να κάνεις κάτι τέτοιο. Ήταν ένα εντελώς σκοτεινό δωμάτιο. Αν ίσχυε ότι πηδούσε, θα εκτοξευόταν σε έναν τοίχο από τούβλα ή σε μια πόρτα μέσα στο σκοτάδι», υπογραμμίζει.

Αποκάλυψε, δε, ότι όλοι έτρεξαν τότε στον επάνω όροφο για να βρουν την Janet «χάλια», λιπόθυμη στο πάτωμα, στην άλλη πλευρά της κρεβατοκάμαρας, ενώ αρνήθηκε κατηγορηματικά ότι έχει ισχυριστεί ποτέ πως η Τζάνετ πηδούσε.

Αντίθετα, άφησε στους ειδικούς της Εταιρείας Ψυχικής Έρευνας να αποφασίσουν αν αιωρείτο ή όχι, αν και παραδέχεται ανοιχτά ότι δεν πιστεύει στα φαντάσματα. Ωστόσο, σύμφωνα με την Mail Online, ο Morris θεωρεί ότι η Janet είχε κάποιες δυνάμεις – τις οποίες συνέκρινε με την “Carrie” του Στίβεν Κινγκ, η οποία μπορεί να μετακινεί πράγματα με το μυαλό της (τηλεκίνηση).

«Νομίζω ότι αυτό το κορίτσι έχει κάποιου είδους δύναμη», τονίζει, καταλήγοντας: «Και είναι απελπισμένη να το κατακτήσει αυτό… ό,τι κι αν είναι. Αυτή η ενέργεια, αυτή η δύναμη, ό,τι κι αν έχει, μέσα και έξω για να επικοινωνεί με τους ανθρώπους. Και βγαίνει με διαφορετικούς τρόπους, με ένα είδος δύναμης. Σαν μια κινητική ενέργεια που τα πράγματα μετακινούνται γύρω».

Την Παρασκευή 23 Δεκεμβρίου, τα χρυσόψαρα της οικογένειας άφησαν την τελευταία τους πνοή και ο Bill παραδέχτηκε ότι τους είχε προκαλέσει ηλεκτροπληξία στο ενυδρείο τους, χρησιμοποιώντας «πνευματική ενέργεια». Ανήμερα των Χριστουγέννων, νεκρός στο κλουβί του, βρέθηκε και ο παπαγάλος, ενώ αργότερα, την ίδια ημέρα, μια κουρτίνα τυλίχτηκε γύρω από τον λαιμό της Janet. Η Peggy κατάφερε να την ξεμπλέξει, γλυτώνοντάς την από ασφυξία την τελευταία στιγμή.

Το κορίτσι παραπονέθηκε επίσης ότι ένα μαχαίρι την ακολουθούσε στον επάνω όροφο και η Peggy βρήκε ένα από τα μαχαίρια που είχε κρύψει, στις σκάλες.

«Με χρησιμοποίησαν και με κακοποίησαν – υπήρχε αιώρηση, υπήρχαν οι φωνές και μετά υπήρχε… η κουρτίνα που τυλίχτηκε γύρω από το λαιμό μου, το οποίο ήταν αρκετά απειλητικό για τη ζωή μου και την έφερε σπίτι σε μένα – αυτό θα μπορούσε να σε σκοτώσει», εξομολογήθηκε αργότερα η Janet.

Την Κυριακή 15 Ιανουαρίου ήταν τα γενέθλια της Peggy και κάποιος είχε γράψει στον τοίχο με περιττώματα. Τις επόμενες ημέρες εμφανίζονταν στο σπίτι λιμνούλες, δείγμα των οποίων στάλθηκε για εξέταση σε ένα εργαστήριο. Αποδείχθηκε πως ήταν ούρα γάτας. Η Peggy είδε επίσης έναν άντρα, από τη μέση και κάτω, να ανεβαίνει τις σκάλες, ενώ λίγες μέρες αργότερα, βρήκε γραμμένη στην πόρτα του μπάνιου, με μονωτική ταινία, τη φράση «I am Fred».

Πόσο αξιόπιστες είναι όμως οι μαρτυρίες για το Enfield Poltergeist;

Και μπορεί πολλοί διαφορετικοί άνθρωποι να έγιναν μάρτυρες παραφυσικών γεγονότων κατά τη διάρκεια των 19 μηνών που κράτησε η poltergeist δραστηριότητα στο σπίτι των Hodgsons, ωστόσο πολλά πειράματα έχουν επιβεβαιώσει ότι οι ισχυρισμοί αυτοπτών μαρτύρων μπορεί να είναι αναξιόπιστοι, καθώς βλέπουν συχνά αυτό που περιμένουν να δουν.

Οι Dingwall, Goldney και Hall που εργάστηκαν στην υπόθεση “Borley Rectory” το 1956, υποστήριξαν ότι η επιρροή της υπόδειξης έπαιξε μεγάλο ρόλο σε αυτό που οι άνθρωποι είδαν ή άκουσαν, «…από τη στιγμή που στο μυαλό του επηρεαζόμενου, η πίστη μπορεί να ενισχυθεί και απλά γεγονότα να παρερμηνευθούν προκειμένου να τα χωρέσουν στο επιθυμητό μοτίβο».

Πρόκειται για μεροληπτική επιβεβαίωση: η τάση να ερμηνεύονται νέα στοιχεία ως επιβεβαίωση υπαρχουσών πεποιθήσεων ή θεωριών. Η μεροληπτική επιβεβαίωση, παράλληλα με την κακή μνήμη και τη γενική επικρατούσα άποψη, επιβάλλουν αδιάσειστα στοιχεία, παράλληλα με την κατάθεση μαρτύρων.

Στις 16 Μαΐου, η SPR σχημάτισε επιτροπή προκειμένου να διεξαγάγει τη δική της έρευνα. Η επιτροπή πήρε συνεντεύξεις από τους μάρτυρες τους οποίους θεώρησε πειστικούς, ενώ συμβουλεύτηκε επίσης τον Charles Moses, έναν έμπειρο ερευνητή από την Εταιρεία Ψυχικής Έρευνας της Νότιας Καλιφόρνια.

Τελικά διαπίστωσε ότι υπήρχαν ισχυρά στοιχεία για να χαρακτηριστούν ως παραφυσικά τα γεγονότα που περιγράφηκαν από διάφορους μάρτυρες. Ωστόσο, ήταν διστακτική να επαληθεύσει την προέλευση της φωνής του Bill Watkins.

Η Janet, την οποία υποδύεται η Olivia Booth-Ford στο ντοκιμαντέρ της Apple TV, ήταν το επίκεντρο του poltergeist
Η Janet, την οποία υποδύεται η Olivia Booth-Ford στο ντοκιμαντέρ της Apple TV, ήταν το επίκεντρο του poltergeist / Πηγή: Apple TV+

Τελικά, η Janet στάλθηκε, στις 25 Ιουλίου, στο ψυχιατρικό νοσοκομείο Maudsley στο Νότιο Λονδίνο και τα περιστατικά σταμάτησαν, αν και η οικογένεια υποστήριζε πως δεχόταν ακόμη ανεπιθύμητες επισκέψεις.

Το κορίτσι υποβλήθηκε σε εκτενή σωματική και ψυχολογική αξιολόγηση, υπό τον Δρ Peter Fenwick, στο Ινστιτούτο Νευροψυχιατρικής, ωστόσο δεν διαπιστώθηκε το παραμικρό, συμπεριλαμβανομένης της εγκεφαλικής βλάβης ή της επιληψίας. Η Janet επέστρεψε σπίτι την 1η Σεπτεμβρίου, μετά από σχεδόν 6 εβδομάδες και μισή ώρα μετά είδε ένα μικρό αγόρι…

Έναν περίπου μήνα μετά, στις 2 Οκτωβρίου, το μέντιουμ από την Ολλανδία, Dono Gmelig-Meyling, με ειδίκευση στο αστρικό επίπεδο (ένα μη φυσικό επίπεδο ή βασίλειο ύπαρξης, ξεχωριστό από το φυσικό αλλά προσβάσιμο από αυτό μέσω του αστρικού σώματος κάποιου ή από άτομα με ψυχικές δυνάμεις, ενώ πιστεύεται ότι κατοικείται από αγγέλους και άλλα μη φυσικά όντα, ανάμεσά τους ψυχές ανθρώπων που έχουν πεθάνει ή δεν έχουν ακόμη γεννηθεί), έφθασε στο σπίτι των Hodgsons. Ήταν πεπεισμένος ότι στην υπόθεση εμπλέκεται μια 24χρονη.

Ο Maurice Grosse είχε μια κόρη που ονομαζόταν επίσης Janet, η οποία είχε σκοτωθεί σε τροχαίο ενώ ήταν 24 ετών. Η τραγωδία τον οδήγησε να γίνει μέλος της SPR. ερευνώντας παραφυσικά θέματα (poltergeist). Αφού ο Dono «ταυτοποίησε» την 24χρονη γυναίκα, τα περιστατικά μειώθηκαν και στη συνέχεια σταμάτησαν…

Ο Maurice Grosse (τον οποίο υποδύεται ο Christopher Ettridge) στάλθηκε για να ερευνήσει τα poltergeist φαινόμενα στο σπίτι των Hodgsons
Ο Maurice Grosse (τον οποίο υποδύεται ο Christopher Ettridge) στάλθηκε για να ερευνήσει τις παραφυσικές δραστηριότητες στο σπίτι των Hodgsons / Πηγή: Apple TV+

Ο Βρετανός ερευνητής παρέμεινε σε επικοινωνία με την οικογένεια μέχρι τον θάνατό του, το 2006, σε ηλικία 87 ετών. Πέρασε μεγάλο μέρος της ζωής του, προς το τέλος της, υπερασπιζόμενος την έρευνά του για περιστατικά poltergeist. Ο Guy Playfair παραμένει ενεργός συγγραφέας, ερευνητής και μέλος του Συμβουλίου SPR, ενώ η Peggy Hodgson δεν έφυγε από το σπίτι μέχρι τον θάνατό της, το 2003.

Όσον αφορά στην Janet, το εγκατέλειψε στα 16 της και παντρεύτηκε νωρίς. Συνέχισε να δέχεται τα χτυπήματα της μοίρας αφού «έχασε» τον γιο της, ο οποίος πέθανε στον ύπνο του σε ηλικία 18 ετών. Ο αδερφός της, John, πέθανε το 1981 σε ηλικία μόλις 14 ετών.

Τόσο η Janet όσο και η Margaret, πραγματοποίησαν αρκετές τηλεοπτικές εμφανίσεις τα επόμενα χρόνια, επιμένοντας στην αυθεντικότητα των poltergeist εμπειριών τους. Η Janet υποστήριξε μάλιστα σε μια εφημερίδα, το 2011, πως «χρόνια αργότερα, όταν η μαμά ζούσε, υπήρχε πάντα μια παρουσία εκεί – κάτι σε πρόσεχε».

«Είναι πολύ περίεργο να επιστρέφω, ξυπνά πολλές αναμνήσεις. Μπορώ να θυμηθώ τη συρταριέρα να κινείται προς την πόρτα. Μια συγκεκριμένη μέρα με είδαν να αιωρούμαι», ανέφερε η Janet όταν επισκέφθηκε το σπίτι, που ανήκει πλέον σε άλλη οικογένεια, το 2016, για τις ανάγκες της ταινίας «The Conjuring 2», η οποία βασίστηκε επίσης στην ιστορία της.

Αληθινό ή περίτεχνα επίπλαστο, φυσικό ή επιτηδευμένα παραφυσικό, λογικό ή ασύλληπτα παράλογο, το poltergeist του Enfield συνεχίζει να συναρπάζει, «ηλεκτρίζοντας» όχι μόνο τους απανταχού συνωμοσιολόγους και τους λάτρεις των ανεξήγητων, αλλά και τον απλό κόσμο, αναμοχλεύοντας παράλληλα κάθε είδους συζητήσεις για το παραφυσικό.

Αρκετές εξάλλου ταινίες έχουν γυριστεί βασισμένες στα πραγματικά γεγονότα, με γνωστότερη το Poltergeist του Spielberg, το 1982. Τα γεγονότα που έμειναν στην ιστορία ως Enfield Poltergeist, ενέπνευσαν και το ομώνυμο ντοκιμαντέρ της Apple TV.

Με πληροφορίες από Horrified Magazine και Petapixel