Ο Ignacio Valenzuela Moraga ήταν παιδί όταν ο πατέρας του τού διηγήθηκε για πρώτη φορά την τρομερή ιστορία μίας ομάδας Ουρουγουανών παικτών ράγκμπι, των οποίων το αεροπλάνο συνετρίβη το 1972 στις Άνδεις, μεταξύ Αργεντινής και Χιλής.

Η ιστορία των επιβατών της μοιραίας πτήσης που αναγκάστηκαν να επιβιώσουν σε ακραίες συνθήκες για 72 ημέρες, είναι λίγο-πολύ γνωστή στους περισσότερους.  Έχει άλλωστε αποτελέσει πηγή έμπνευσης για πολλά βιβλία, ντοκιμαντέρ και ταινίες.

Σήμερα, ο 44χρονος Moraga είναι ορειβάτης και οργανώνει αποστολές στο σημείο της τραγωδίας, γνωστό και ως «Κοιλάδα των Δακρύων». Μετά την ταινία του Netflix, Η Κοινωνία του Χιονιού (Society of the Snow – 2023), το ενδιαφέρον των ανθρώπων για το σημείο έχει αναζωπυρωθεί.

Όπως και στην προηγούμενη ταινία του 1993, με τίτλο Οι Επιζήσαντες (Alive), έτσι και στην πρόσφατη ταινία του Χουάν Αντόνιο Μπαγιονά – υποψήφια για Όσκαρ καλύτερης ξένης ταινίας – περιγράφεται η αγωνία και ο ωμός ρεαλισμός επιβίωσης.

Το χιόνι αγνοείται στις Άνδεις

Η είδηση της συντριβής του αεροπλάνου στις 13 Οκτωβρίου 1972, διαδόθηκε γρήγορα σε όλο τον κόσμο. Η πτήση τσάρτερ μετέφερε την ομάδα ράγκμπι σε έναν αγώνα στο Σαντιάγο, την πρωτεύουσα της Χιλής. Είκοσι εννέα άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, αλλά 16 κατάφεραν να επιβιώσουν για 72 ημέρες κάτω από τις πιο επισφαλείς συνθήκες, χωρίς τροφή, επαρκή στέγη ή ιατρικό υλικό για τους τραυματίες.

Συνειδητοποιώντας ότι δεν θα ερχόταν καμία βοήθεια, δύο επιζώντες αποφάσισαν να αναζητήσουν βοήθεια: Περπάτησαν για μέρες μέσα στο χιόνι και το κρύο μέχρι που τελικά συνάντησαν έναν βοσκό που ειδοποίησε τις ομάδες διάσωσης.

Έχοντας δει την πρόσφατη ταινία, ο Moraga είναι σίγουρος για ένα πράγμα: Αν η τραγωδία είχε συμβεί σήμερα, οι συνέπειες της κλιματικής κρίσης στην περιοχή θα είχαν αλλάξει σημαντικά την πλοκή της ιστορίας. «Υπάρχει πλέον πολύ λιγότερο χιόνι στα βουνά των Άνδεων», παραδέχεται ο ορειβάτης.

Σε ένα βίντεο που αναρτήθηκε στο YouTube, ο Moraga πραγματοποιεί μία περιήγηση στην περιοχή, η οποία δεν έχει σχεδόν καθόλου χιόνι. «Αυτό που έχει απομείνει από το αεροπλάνο βρίσκεται ακόμα σε ένα μέρος όπου υπάρχει χιόνι. Έχει μετακινηθεί τουλάχιστον 10 μέτρα κάτω από το σημείο όπου βρισκόταν κατά τη διάρκεια των 72 ημερών και που οι επιζώντες βρήκαν καταφύγιο», λέει ο Moraga.

Η κλιματική κρίση αλλάζει το παγωμένο σκηνικό

Η παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας έχει μειώσει σε μεγάλο βαθμό την ποσότητα του χιονιού στα βουνά των Άνδεων, σύμφωνα με τους ειδικούς. Μία έκθεση με επικεφαλής ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Σαντιάγο της Χιλής, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature, έδειξε πως, με βάση εικόνες από το 1986 έως το 2018, η χιονοκάλυψη στις Άνδεις μειώνεται με ρυθμό 12% ανά δεκαετία, κατά την ξηρή περίοδο.

Μεγάλο μέρος του Society of the Snow γυρίστηκε στη Σιέρα Νεβάδα της Ισπανίας, λόγω της δυσκολίας να προσεγγίσει το συνεργείο και να δουλέψει στο σημείο της συντριβής. Ωστόσο, υπάρχουν και πολλά πλάνα από τις Άνδεις για να αποδοθεί σκηνοθετικά το μέγεθος της πρόκλησης που αντιμετώπισαν οι επιζώντες.

Διαβασε ακομα

Τα Φτερά της Ελπίδας: Μία συγκλονιστική ιστορία επιβίωσης στο δάσος του Αμαζονίου

Τα πρακτορεία που οργανώνουν εκδρομές στην ακριβή τοποθεσία του δυστυχήματος βρίσκονται στην πλευρά της Αργεντινής, καθώς η διαδρομή από εκεί είναι συντομότερη – κάτι που δεν γνώριζαν οι Fernando Parrado και Roberto Canessa, οι δύο επιζώντες που ξεκίνησαν με τα πόδια για να φέρουν βοήθεια.

Παρόλο που θα μπορούσαν  να περπατήσουν μόλις τρεις ημέρες αν είχαν αυτή την πληροφορία, ο ετοιμοθάνατος πιλότος τούς είχε πει λανθασμένα ότι βρίσκονταν πολύ κοντά στη Χιλή, οπότε, χωρίς να το ξέρουν, πήραν την πιο επίπονη διαδρομή, που τους έκανε να περπατούν για 11 ημέρες.

Με την πάροδο των ετών, ορισμένοι από τους επιζώντες και οι οικογένειές τους επέστρεψαν στον τόπο του δυστυχήματος, αφήνοντας σταυρούς, σημειώματα και διάφορα αντικείμενα ως φόρο τιμής στους αγαπημένους τους φίλους.

Οι κλιματικοί πρόσφυγες σε πρώτο πλάνο

Τις περισσότερες φορές, το σημείο της συντριβής είναι εν μέρει καλυμμένο από χιόνι, με μικρά κομμάτια χώματος να φαίνονται. Τώρα, καθώς λιώνουν οι παγετώνες, έχουν εμφανιστεί ποτάμια στην περιοχή.

«Δεν με εκπλήσσει καθόλου το γεγονός ότι ο τόπος του δυστυχήματος του 1972 είναι διαφορετικός σήμερα λόγω της μείωσης της χιονοκάλυψης στις Άνδεις. Όλα τα ρεκόρ μείωσης του χιονιού στα βουνά των Άνδεων έχουν καταρριφθεί», αναφέρει ο Miguel di Ferdinando, λέκτορας στο Instituto Nacional de Formación Docente Río Colorado, στο Río Negro.

Το πρόβλημα δεν είναι μόνο η απουσία χιονιού αλλά και η αύξηση των ισχυρών βροχοπτώσεων που προκαλούν πλημμύρες και δεν τροφοδοτούν την ομαλή ροή των ποταμών στην περιοχή

Ο ποταμός Κολοράντο, ο οποίος χωρίζει τις βόρειες από τις νότιες Άνδεις, έχει μειωθεί σε όγκο κατά 60% τα τελευταία 12 χρόνια. Το πρόβλημα δεν είναι μόνο η απουσία χιονιού – είναι και η αφθονία της βροχής, διότι αυτή προκαλεί πλημμύρες ή άλλες τραγωδίες που δεν τροφοδοτούν την ομαλή ροή των ποταμών όπως πριν, αλλά καταστρέφουν τις καλλιέργειες.

«Στην περίπτωση των Άνδεων, αργά ή γρήγορα θα δούμε κλιματικούς πρόσφυγες», λέει ο Ferdinando, αναφερόμενος στα μεταναστευτικά κύματα που προκαλούνται από τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης και των ακραίων φαινομένων. Το 2023 μάλιστα, η θερμοκρασία στην περιοχή της συντριβής στις Άνδεις έφθασε τους 37 βαθμούς Κελσίου.

Ο Leandro Cara, ερευνητής στο Εθνικό Συμβούλιο Επιστημονικών και Τεχνικών Ερευνών (Conicet), λέει ότι οι χώρες των Άνδεων πρέπει να εργασθούν από κοινού για να «περιορίσουν τις ροές όταν οι βροχοπτώσεις νερού – και όχι χιονιού – είναι πολύ έντονες. Διαφορετικά, οι πλημμύρες θα προκαλέσουν ζημιές σε καλλιέργειες και πληθυσμούς».

Με πληροφορίες από The Guardian