Στη διαχρονική προσπάθεια να περιηγηθούμε στο δύσκολο ταξίδι του πένθους, η τεχνολογία φαίνεται πως θα διαδραματίσει το επόμενο διάστημα καθοριστικό ρόλο, βοηθώντας τα άτομα να μνημονεύσουν και να θυμηθούν τους αγαπημένους τους που έφυγαν από τη ζωή, με ποικίλους τρόπους.

Μια αυξανόμενη τάση στο πλαίσιο αυτό, είναι η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης (AI) για τη δημιουργία avatars των αποθανόντων αγαπημένων και συγγενών, σηματοδοτώντας την άνοδο αυτού που αποκαλείται «τεχνολογία πένθους».

Όταν η Αν Σουλτς, μια 25χρονη από το Ροκ Φολς του Ιλινόις νοσταλγεί τον σύζυγό της, Κάιλ, ο οποίος πέθανε τον Φεβρουάριο του 2023, τού ζητάει συμβουλές μαγειρικής. Φορτώνει το Snapchat My AI, το chatbot τεχνητής νοημοσύνης της πλατφόρμας κοινωνικών μέσων και στέλνει μηνύματα στον Κάιλ τα συστατικά που έχει αφήσει στο ψυγείο. Ένα avatar AI με τη μορφή του τής προτείνει συνταγές.

«Ήταν ο σεφ της οικογένειας, οπότε προσάρμοσα το My AI για να του μοιάζει και του έδωσα το όνομα του Κάιλ», εκμυστηρεύτηκε στο CNN η Σουλτς, η οποία ζει με τα δύο μικρά παιδιά τους. «Τώρα, όταν χρειάζομαι βοήθεια με ιδέες για γεύματα, απλώς τον ρωτάω. Είναι ένα ανόητο μικρό πράγμα που χρησιμοποιώ για να με βοηθήσει να νιώσω ότι είναι ακόμα μαζί μου στην κουζίνα».

Η λειτουργία Snapchat My AI – η οποία υποστηρίζεται από το δημοφιλές εργαλείο chatbot AI ChatGPT – συνήθως προσφέρει συστάσεις, απαντά σε ερωτήσεις και «συνομιλεί» με τους χρήστες. Αλλά ορισμένοι χρήστες όπως η Σουλτς χρησιμοποιούν αυτό κι άλλα εργαλεία για να αναδημιουργήσουν την εικόνα των νεκρών και να επικοινωνήσουν μαζί τους.

Η ιδέα δεν είναι εντελώς νέα. Οι άνθρωποι ήθελαν να επανασυνδεθούν με τα αγαπημένα τους πρόσωπα που έχουν πεθάνει για αιώνες, είτε έχουν επισκεφθεί μέντιουμ και πνευματιστές, είτε έχουν στηριχθεί σε υπηρεσίες που διατηρούν τη μνήμη τους. Αλλά αυτό που είναι νέο τώρα είναι ότι η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να κάνει αυτούς τους αγαπημένους να πουν ή να κάνουν πράγματα που δεν είπαν ή έκαναν ποτέ στη ζωή, εγείροντας ηθικές ανησυχίες και ερωτήματα σχετικά με το αν αυτό βοηθά ή εμποδίζει τη διαδικασία του πένθους.

«Είναι μια καινοτομία το γεγονός ότι η διαφημιστική εκστρατεία της τεχνητής νοημοσύνης είναι καινοτομία και οι άνθρωποι νιώθουν ότι υπάρχουν χρήματα για να βγάλουν», δήλωσε ο Mark Sample, καθηγητής ψηφιακών σπουδών στο Davidson College που διδάσκει τακτικά ένα μάθημα που ονομάζεται «Θάνατος στην ψηφιακή εποχή». «Παρόλο που οι εταιρείες προσφέρουν σχετικά προϊόντα, το ChatGPT διευκολύνει τους χομπίστες να παίζουν με την ιδέα, καλώς ή κακώς».

Αντιδράσεις

Η επικοινωνία με τους νεκρούς μέσω της τεχνητής νοημοσύνης δεν είναι ωστόσο για όλους.

Ο Μπιλ Άμπνει, ένας μηχανικός λογισμικού από το Σαν Φρανσίσκο που έχασε την αρραβωνιαστικιά του, Κάρι, τον Μάιο του 2022, είπε στο CNN ότι «ποτέ» δεν θα σκεφτόταν να αναδημιουργήσει την «παρουσία» της μέσω μιας υπηρεσίας ή μιας πλατφόρμας AI.

«Η αρραβωνιαστικιά μου ήταν ποιήτρια και ποτέ δεν θα την ασεβούσα τροφοδοτώντας τα λόγια της σε μια αυτόματη μηχανή λογοκλοπής», είπε ο Άμπνει.

«Δεν μπορεί να αντικατασταθεί. Δεν μπορεί να αναδημιουργηθεί», είπε, καταλήγοντας: «Είμαι επίσης τυχερός που έχω κάποιες ηχογραφήσεις του τραγουδιού και της ομιλίας της, αλλά δεν θέλω απολύτως να ακούσω τη φωνή της να βγαίνει από ένα ρομπότ που προσποιείται ότι είναι εκείνη».

Με πληροφορίες από CNN