Η μεγάλη παγίδα του multitasking: Γιατί τελικά δεν είσαι αποδοτικός όταν κάνεις πολλά ταυτόχρονα
O σύγχρονος κόσμος αναγκάζει τον εγκέφαλό μας να κάνει multitasking
Μεγέθυνση κειμένου
Οι ειδικοί λένε ότι στην πραγματικότητα δεν μπορούμε να κάνουμε περισσότερα από ένα πράγματα ταυτόχρονα
Το multitasking για κάποιους είναι τρόπος ζωής. Πόσο συχνά στέλνεις μηνύματα ενώ έχεις κολλήσει στην κίνηση, ακούς με προσοχή ένα podcast ενώ κάνεις δουλειές, ή scrollάρεις στο κινητό σου «χαζεύοντας» ειδήσεις και μηνύματα;
«Κολλάμε σε αυτή την παγίδα του multitasking, ακόμα και χωρίς να συνειδητοποιούμε ότι το κάνουμε», λέει η Nicole Byers, νευροψυχολόγος στο Κάλγκαρι της Αλμπέρτα, η οποία ειδικεύεται στη θεραπεία ανθρώπων με επαγγελματική εξουθένωση, το γνωστό σε όλους burn out.
Υπάρχουν μερικοί λόγοι γι΄ αυτή συνήθεια, εξηγεί η ίδια. Οι περισσότεροι από εμάς αποφεύγουμε την πλήξη αν μπορούμε και το multitasking είναι ένας αξιόπιστος τρόπος για να την αποκρούσουμε.
Υπάρχει επίσης μεγάλη πίεση για να γινόμαστε multitaskers. Πόσες φορές έχεις δει μια αγγελία για δουλειά που λέει: «Πρέπει να είστε εξαιρετικός multitasker»; Σύμφωνα με την Byers, ο σύγχρονος κόσμος μας – όπου τόσοι πολλοί από εμάς περνούν το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας σε οθόνες – πραγματικά αναγκάζει τον εγκέφαλό μας να κάνει multitasking.
Το γεγονός παραμένει ότι δεν είμαστε καλοί στο να το κάνουμε, και δεν είναι καλό για εμάς. Υπάρχουν όμως τρόποι να γίνουμε πιο έξυπνοι στην προσέγγισή μας.
Πώς λειτουργεί ο εγκέφαλός σου στο multitasking
Κατ’ αρχάς, η ίδια η λέξη multitasking είναι τυπικά μια λανθασμένη ονομασία. Σύμφωνα με τους ειδικούς, δεν είναι δυνατόν να κάνουμε δύο πράγματα ταυτόχρονα – εκτός αν μπορούμε να κάνουμε το ένα χωρίς πολλή σκέψη (όπως να κάνουμε μια βόλτα, ενώ τα λέμε με έναν φίλο).
«Συνήθως, όταν οι άνθρωποι νομίζουν ότι κάνουν multitasking, στην πραγματικότητα αλλάζουν την προσοχή τους μπρος-πίσω μεταξύ δύο διαφορετικών εργασιών», λέει η Gloria Mark, καθηγήτρια πληροφορικής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Irvine και συγγραφέας του βιβλίου «Attention Span: A Groundbreaking Way to Restore Balance, Happiness and Productivity» (Ένας πρωτοποριακός τρόπος για την αποκατάσταση της ισορροπίας, της ευτυχίας και της παραγωγικότητας).
Ας σκεφτούμε τι συμβαίνει όταν ασχολείσαι με μία μόνο εργασία, όπως το μαγείρεμα του δείπνου. Από τη στιγμή που αποφασίζεις τι θα φτιάξεις, διάφορες περιοχές του εγκεφάλου σου, που αναφέρονται συλλογικά ως δίκτυο γνωστικού ελέγχου, συνεργάζονται για να το κάνουν να συμβεί, δήλωσε ο Anthony Wagner, καθηγητής ψυχολογίας στο Στάνφορντ και αναπληρωτής διευθυντής του Ινστιτούτου Νευροεπιστημών Wu Tsai του πανεπιστημίου.
Αυτό το δίκτυο περιλαμβάνει περιοχές του εγκεφάλου σου που εμπλέκονται στην εκτελεστική λειτουργία, ή την ικανότητα να σχεδιάζεις και να εκτελείς συμπεριφορές με στόχο. Μαζί δημιουργούν ένα νοητικό μοντέλο της εκάστοτε εργασίας και των όσων χρειάζεσαι για να την ολοκληρώσεις. Ο εγκέφαλός σου μπορεί να το κάνει αυτό, είπε ο δρ Wagner, αντλώντας τόσο από εξωτερικές όσο και από εσωτερικές πληροφορίες, όπως τα συστατικά στο ψυγείο σου ή τη μνήμη σου για τη συνταγή.
Η δρ Mark συνέκρινε αυτή τη διαδικασία με τη ζωγραφική σε έναν νοητικό πίνακα. Αν ένας φίλος σού τηλεφωνήσει για να σου πει τα νέα του, αυτός ο πίνακας σβήνεται. «Κάθε φορά που αλλάζεις την προσοχή σου σε μια νέα εργασία, ο εγκέφαλός σου πρέπει να επαναπροσανατολιστεί», είπε.
Η εναλλαγή αυτή μπορεί να είναι απλή, υπό προϋποθέσεις, αν για παράδειγμα η συνομιλία με τον φίλο είναι ευχάριστη. Αλλά όσο περισσότερη προσπάθεια απαιτεί κάθε εργασία, τόσο περισσότερο ο εγκέφαλός σου πρέπει να ταξινομήσει τις ανταγωνιστικές πληροφορίες και να διαχωρίσει τους στόχους.
Διαβασε ακομα
Εσύ ξέρεις γιατί χασμουριέσαι;Τα μειονεκτήματα του multitasking
Η πιθανή ζημιά ποικίλλει ανάλογα με τη δραστηριότητα και το πόσο επιδέξιος είσαι σε αυτήν. Αλλά, γενικά, όταν αλλάζουμε μεταξύ εργασιών, πληρώνουμε αυτό που έχει ονομαστεί κόστος εναλλαγής, δήλωσε ο Δρ Wagner. «Θα είμαστε πιο αργοί και λιγότερο ακριβείς απ’ ό,τι θα ήμασταν αν μέναμε σε μία μόνο εργασία».
Η ταχύτητα και η ακρίβεια δεν είναι οι μόνοι κίνδυνοι. Το multitasking είναι πιο απαιτητικό γνωστικά, ακόμη και όταν κάνουμε πράγματα που θεωρούμε ευχάριστα ή εύκολα. Όταν κάνουμε multitasking, μπορούμε να επιβαρύνουμε τη μνήμη εργασίας μας, ή την ικανότητά μας να κρατάμε και να χειριζόμαστε πληροφορίες στο μυαλό μας, εξήγησε η Δρ Byers.
«Όσο περισσότερο επιβαρύνουμε αυτό το σύστημα και όσο περισσότερα προσπαθούμε να κρατήσουμε στο μυαλό μας ταυτόχρονα, τόσο μεγαλύτερη νοητική κόπωση μπορεί να προκαλέσει», είπε. Και άλλες μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι το multitasking μπορεί να κάνει την καρδιά μας να χτυπάει γρήγορα, να αυξήσει την αρτηριακή μας πίεση, να προκαλέσει άγχος, να μειώσει τη διάθεσή μας και να επηρεάσει αρνητικά την αντίληψή μας για την εργασία που έχουμε αναλάβει.
Πώς να εστιάζεις σε ένα πράγμα κάθε φορά
Η δρ Mark προτείνει να ξεκινήσεις παρατηρώντας τον εαυτό σου κατά τη διάρκεια της ημέρας, παρατηρώντας πότε και πώς αλλάζεις εργασίες χωρίς να το καταλαβαίνεις. Από εκεί και πέρα, η συμβουλή είναι απλή αλλά ταυτόχρονα και μια πρόκληση: Θα πρέπει να εξασκηθείς στο monotasking, δηλαδή στο να κάνεις ένα πράγμα κάθε φορά, για να επανεκπαιδεύσεις σταδιακά την εστίασή σου και να αυξήσεις την ανοχή σου.
Το monotasking μπορεί να είναι ευκολότερο κατά τη διάρκεια των περιόδων κατά τις οποίες αποδίδεις διανοητικά καλύτερα, δήλωσε η Dr. Mark. Αυτό διαφέρει από άτομο σε άτομο, αλλά σε μια μελέτη στο χώρο εργασίας, η ίδια και οι συνάδελφοί της διαπίστωσαν ότι η ικανότητα των περισσότερων ανθρώπων να αντιμετωπίζουν δύσκολες εργασίες κορυφώνεται γύρω στο μεσημέρι και το απόγευμα.
Αν δυσκολεύεσαι, ξεκίνα από τα μικρά. Μπορείς να ασχοληθείς μονομερώς για πέντε λεπτά; Μήπως για 10; «Όταν πρόκειται για τον εγκέφαλό μας, το αργό και σταθερό είναι πάντα μια καλή στρατηγική», δήλωσε η Δρ Byers.
Πότε να συνεχίσεις να κάνεις multitasking
Η ζωή σου πιθανότατα θα περιλαμβάνει κάποιο επίπεδο εναλλαγής εργασιών, αλλά υπάρχουν τρόποι για να είσαι πιο αποδοτικός σε αυτό.
Μείνε στα δυνατά σου σημεία. Ορισμένες δραστηριότητες επιβαρύνουν τα συστήματά μας και αποστραγγίζουν την εγκεφαλική μας ισχύ περισσότερο ή λιγότερο από άλλες, δήλωσε ο Dr. Byers.
Έτσι, αν μια εργασία είναι αγχωτική ή απαιτεί μεγάλη πνευματική προσπάθεια όταν την κάνεις μόνος σου, μάλλον δεν θα είναι καλύτερα να κάνεις multitasking. Για παράδειγμα, μπορεί να είσαι καλός στο πλέξιμο με βελονάκι, ενώ βλέπεις τηλεόραση, αλλά ένας αρχάριος μπορεί να χρειάζεται πλήρη συγκέντρωση για να αποφύγει να παραλείψει βελονιές.
Πρέπει να ζυγίζεις τους κινδύνους. Ορισμένες εργασίες μπορεί να σου φαίνονται σαν δεύτερη φύση, αλλά υπάρχουν ακόμα φορές που θέλεις να έχεις το μυαλό σου συγκεντρωμένο. «Ακόμα και αν νιώθουμε ότι μπορούμε να κάνουμε κάτι χωρίς να δίνουμε ιδιαίτερη προσοχή, δεν μπορούμε να προβλέψουμε την απρόβλεπτη φύση του κόσμου, δήλωσε ο Δρ Wagner. «Οι πολύ έμπειροι οδηγοί δεν μπορούν να προβλέψουν πότε ένα αυτοκίνητο θα μπει στη λωρίδα τους».
Με πληροφορίες από New York Times
