Ο ανθρώπινος εγκέφαλος και οι λειτουργίες του παραμένουν σε μεγάλο βαθμό ένα περίπλοκο μυστήριο, παρά τα εντυπωσιακά επιτεύγματα της Ιατρικής. Μεταξύ αυτών των μυστηρίων είναι και μία καθημερινή συνήθεια ανθρώπων, αλλά και ζώων, η οποία ωστόσο δεν έχει κατανοηθεί πλήρως. Ο λόγος για το χασμουρητό.

Πρόκειται για μία αντανακλαστική συμπεριφορά, η οποία περιλαμβάνει μια βαθιά εισπνοή, το διάπλατο άνοιγμα του σαγονιού και μια γρήγορη εκπνοή αέρα. Μετά το χασμουρητό, υπάρχει ένα αίσθημα χαλάρωσης. Όμως, γιατί χασμουριόμαστε;

Τι προκαλεί το χασμουρητό

Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα δεν είναι τόσο εύκολη, όσο ο ορισμός της. Υπάρχουν πολλές θεωρίες, αλλά λίγες καλές έρευνες σχετικά με το γιατί χασμουριόμαστε. Από την άλλη, υπάρχουν αρκετές αποδεκτές αιτίες για το χασμουρητό.

Χασμουρητό λόγω αλλαγής πίεσης

Όταν αλλάζετε γρήγορα υψόμετρο, όπως μέσα σε ένα αεροπλάνο, χασμουριέστε τόσο εκούσια, όσο και ακούσια για να προσπαθήσετε να εξισορροπήσετε τις πιέσεις μέσα στο αυτί σας. Το συγκεκριμένο χασμουρητό εξηγείται σχετικά εύκολα.

Κοινωνική ενσυναίσθηση και χασμουρητό

Μια άλλη αδιαμφισβήτητη αιτία του χασμουρητού είναι η κοινωνική ενσυναίσθηση. Σε απλά ελληνικά αυτό σημαίνει «υπόδειξη». Αν δείτε κάποιον να χασμουριέται ή αν διαβάσετε για χασμουρητό, όπως κάνετε τώρα, τότε πιθανόν θα χασμουρηθείτε. Στην πραγματικότητα, οι ψυχολόγοι έχουν αποδείξει ότι όσο μεγαλύτερη ενσυναίσθηση έχετε, τόσο πιο πιθανό είναι να χασμουρηθείτε όταν χασμουρηθεί κάποιος άλλος.

Έχουν γίνει συναρπαστικές έρευνες σχετικά με αυτό το φαινόμενο. Αν είστε πολύ κοντά σε ένα άτομο συναισθηματικά, τότε θα χασμουρηθείτε αν χασμουρηθεί. Μάλιστα, οι έρευνες δείχνουν και ένα είδος ιεραρχίας στην κοινωνική ενσυναίσθηση του χασμουρητού, η οποία πηγαίνει από την οικογένεια, στους φίλους και τέλος στους ξένους. Όσο πιο κοντά βρίσκεται συναισθηματικά κανείς στο άτομο που χασμουριέται, τόσο πιο πιθανό είναι να χασμουρηθεί και ο ίδιος.

Χασμουρητό από τη νύστα

Το χασμουρητό συνδέεται σαφώς με τη νύστα και την πλήξη. Ωστόσο, σχεδόν παραδόξως, υπάρχει η θεωρία ότι το χασμουρητό δεν είναι ένδειξη υπνηλίας ή πλήξης, αλλά στην πραγματικότητα ένα αντανακλαστικό που προκαλεί ο εγκέφαλός σας για να σας ξυπνήσει ή να σας κάνει να βρεθείτε σε μεγαλύτερη εγρήγορση. Το χασμουρητό σχετίζεται με κάποιες ορμόνες που απελευθερώνονται και αυξάνουν για λίγο τον καρδιακό ρυθμό και την εγρήγορση.

Έτσι, στην πραγματικότητα ο λόγος που κάποιος χασμουριέται όταν κουράζεται ή βαριέται είναι η προσπάθεια του οργανισμού να τον κρατήσει σε εγρήγορση και ξύπνιο έστω και για λίγο. Πιθανόν να σχετίζεται με μία εξελικτική αντίδραση από την εποχή όπου αν κάποιος κοιμόταν ή ήταν απρόσεκτος, μπορεί να του συνέβαινε κάτι κακό.

Παρομοίως είναι πιθανό κάποιος να χασμουριέται όταν ξυπνάει. Κάτι τέτοιο αποδεικνύει πως το χασμουρητό λειτουργεί ως αντανακλαστικό διέγερσης.

Διαβασε ακομα

Ένα βιβλίο για την ανθρώπινη ψυχή φτιαγμένο από ανθρώπινο δέρμα

Μία τελευταία θεωρία σχετικά με την αιτία του χασμουρητού είναι ότι πρόκειται για ένα αντανακλαστικό που βοηθά στην ψύξη του εγκεφάλου, όταν εκείνος θερμαίνεται. Ο συγκεκριμένος ισχυρισμός δεν έχει αποδειχτεί και παρόλο που υπάρχουν κάποια παραδείγματα χασμουρητού σε σενάρια που σχετίζονται με τη ζέστη, η συγκεκριμένη λειτουργία δεν συμβαίνει όταν αθλούμαστε ή παίζουμε κάτω από τον Ήλιο.

Φυσιολογικά, οι βαθιές αναπνοές και το ανοιχτό στόμα μπορούν να δροσίσουν ελαφρώς τον εγκέφαλο, αλλά τα στοιχεία που αποδεικνύουν ότι αυτή είναι μία πραγματική αιτία του χασμουρητού δεν είναι πειστικά.

Ο μύθος της οξυγόνωσης του εγκεφάλου

Μία λογική, αλλά διαψευσμένη θεωρία σχετικά με τον λόγο που χασμουριόμαστε είναι η οξυγόνωση του αίματος ή η απομάκρυνση του διοξειδίου του άνθρακα. Αυτό φαίνεται λογικό, αφού το χασμουρητό φέρνει περισσότερο οξυγόνο με μία βαθιά αναπνοή, ενώ η εκπνοή απομακρύνει περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα από τη συνηθισμένη, αλλά σύμφωνα με έρευνα, η τοποθέτηση ανθρώπων σε περιβάλλον χαμηλού οξυγόνου ή υψηλού διοξειδίου του άνθρακα δεν προκαλεί χασμουρητό.

Μπορεί το χασμουρητό να είναι σύμπτωμα ασθένειας;

Η σύντομη απάντηση είναι ότι το χασμουρητό είναι φυσιολογικό και συνηθισμένο. Ωστόσο, εάν υπάρχει αύξηση του χασμουρητού που δεν μπορεί να εξηγηθεί από την έλλειψη ύπνου ή κάποια από τις άλλες αιτίες που αναφέρθηκαν παραπάνω, τότε το χασμουρητό μπορεί να είναι σύμπτωμα κάποιας ασθένειας.

Body + Soul Πώς η ανθρωπότητα έγινε σκλάβος του ρολογιού

Τα πιο συνηθισμένα ιατρικά προβλήματα που σχετίζονται με αυξημένο χασμουρητό είναι η στέρηση ύπνου, η αϋπνία, η υπνική άπνοια και η ναρκοληψία. Υπάρχουν και κάποιες άλλες ωστόσο σοβαρές καταστάσεις που προκαλούν χασμουρητό, όπως η αιμορραγία γύρω από την καρδιά, ο όγκος στον εγκέφαλο, η σκλήρυνση κατά πλάκας, το εγκεφαλικό επεισόδιο και η καρδιακή προσβολή.

Στους περισσότερους ανθρώπους το χασμουρητό είναι ένα φυσιολογικό αντανακλαστικό, αν και ελάχιστα κατανοητό. Ωστόσο, εάν παρατηρήσετε υπερβολικό χασμουρητό χωρίς προφανή λόγο, επισκεφθείτε τον γιατρό σας, ώστε να βεβαιωθείτε δεν συντρέχει λόγος περαιτέρω ανησυχίας.

Με πληροφορίες από MUSC Health