Η βιβλιοθήκη του Χάρβαρντ ανακοίνωσε ότι αφαιρεί το ανθρώπινο δέρμα από τη βιβλιοδεσία του βιβλίου Des destinées de l’âme που βρίσκεται στη Βιβλιοθήκη Houghton.

Ήταν το 2014, όταν οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι το υλικό με το οποίο ήταν δεμένο το βιβλίο ήταν ανθρώπινο δέρμα. Δέκα ολόκληρα χρόνια μετά, το πανεπιστήμιο αναγκάστηκε -μετά τον σάλο- να ανακοινώσει ότι το αφαιρεί «λόγω της ηθικά επιβαρυμένης φύσης της προέλευσης και της μετέπειτα ιστορίας του βιβλίου».

Το Des Destinées de l’Ame είναι ένα βιβλίο-στοχασμός για την ψυχή και τη ζωή μετά τον θάνατο, γραμμένο από τον Arsène Houssaye στα μέσα της δεκαετίας του 1880.

«Το ανθρώπινο κάλυμμα»

Ο πρώτος ιδιοκτήτης του τόμου, ο Γάλλος γιατρός και βιβλιόφιλος Dr. Ludovic Bouland (1839-1933), έδεσε το βιβλίο με δέρμα που πήρε χωρίς συγκατάθεση από το σώμα μιας νεκρής ασθενούς στο νοσοκομείο όπου εργαζόταν.

Η πρακτική της βιβλιοδεσίας με ανθρώπινο δέρμα -που ονομάζεται ανθρωποδερμική βιβλιοπηξία- έχει αναφερθεί ήδη από τον 16ο αιώνα. Υπάρχουν, για παράδειγμα, πολυάριθμες αναφορές του 19ου αιώνα για σώματα εκτελεσμένων εγκληματιών που δωρίστηκαν στην επιστήμη και τα δέρματά τους δόθηκαν αργότερα σε βιβλιοδέτες.

Μέσα στο Des destinees de l’ame βρίσκεται ένα σημείωμα γραμμένο από τον Bouland, το οποίο αναφέρει ότι δεν είχε αποτυπωθεί κανένα διακοσμητικό στοιχείο στο εξώφυλλο για να «διατηρηθεί η κομψότητά του».

«Είχα κρατήσει αυτό το κομμάτι ανθρώπινου δέρματος που είχε ληφθεί από την πλάτη μιας γυναίκας» έγραψε. «Ένα βιβλίο για την ανθρώπινη ψυχή άξιζε να έχει ένα ανθρώπινο κάλυμμα».

«Ζητάμε συγγνώμη» λέει το Χάρβαρντ

Το βιβλίο βρίσκεται στις συλλογές της Βιβλιοθήκης του Χάρβαρντ από το 1934, αρχικά κατατεθειμένο από τον John B. Stetson, Jr. (1884-1952), Αμερικανό διπλωμάτη, επιχειρηματία και απόφοιτο του Χάρβαρντ (AB 1906), και αργότερα με δωρεά της χήρας του Ruby F. Stetson, στη Βιβλιοθήκη Houghton το 1954.

Livro encadernado em pele humana guardado na Biblioteca da Universidade de Harvard.

Des destinées de l'ame (Os Destinos da Alma) foi publicado na década de 1880. Uma nota achada no livro afirmava que a pele usada pertencia a uma paciente com transtornos que morreu de derrame. pic.twitter.com/02qp0JPsoE

— Ana Paula Laux (@literapolicial) March 21, 2024

«Η βιβλιοθήκη του Χάρβαρντ αναγνωρίζει τις προηγούμενες αποτυχίες στη διαχείριση του βιβλίου που έθεταν σε κίνδυνο την αξιοπρέπεια του ανθρώπου, του οποίου τα λείψανα χρησιμοποιήθηκαν για αυτόν το σκοπό. Ζητούμε συγγνώμη από όσους επηρεάστηκαν αρνητικά από αυτές τις ενέργειες» αναφέρει η σχετική ανακοίνωση του Χάρβαρντ.

Το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ εξήγησε την απόφασή του να αφαιρέσει το δέσιμο λέγοντας: «Μετά από προσεκτική μελέτη, εμπλοκή των ενδιαφερομένων μερών και εξέταση, η Βιβλιοθήκη του Χάρβαρντ και η Επιτροπή Επιστροφής Συλλογών του Μουσείου του Χάρβαρντ κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα ανθρώπινα λείψανα που χρησιμοποιήθηκαν στο δέσιμο του βιβλίου δεν ανήκουν πλέον στις συλλογές της Βιβλιοθήκης του Χάρβαρντ, λόγω της ηθικά επιβαρυμένης φύσης της προέλευσης του βιβλίου και της μετέπειτα ιστορίας του».

Τέλος, ανέφερε ότι εξετάζει τους τρόπους για να διασφαλίσει ότι «τα ανθρώπινα λείψανα θα τύχουν μιας αξιοπρεπούς διάθεσης που θα επιδιώκει να αποκαταστήσει την αξιοπρέπεια της γυναίκας της οποίας το δέρμα χρησιμοποιήθηκε».

Με πληροφορίες από Harvard Library, BBC