Τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα έχουν προκαλέσει ανησυχία στους ειδικούς για τις πιθανές επιπτώσεις τους στην ανθρώπινη υγεία, αλλά τώρα οι επιστήμονες έχουν προειδοποιήσει ότι μπορεί επίσης να επηρεάσουν τον τρόπο ανάπτυξης του σώματός μας, ιδίως των σαγονιών μας.

Τι σχέση έχει η διατροφή με το πώς αναπτύσσονται τα σαγόνια μας

Ορισμένες μελέτες που βασίζονται σε μετρήσεις κρανίου ατόμων από διαφορετικούς πληθυσμούς έχουν αποκαλύψει ότι το σχήμα των ανθρώπινων γνάθων σχετίζεται με τη διατροφή.

Οι πληθυσμοί που βασίζονται στη γεωργία έχει βρεθεί ότι έχουν σαγόνια με διαφορετικό σχήμα, συνήθως μικρότερο, από τους κυνηγούς-συλλέκτες. Αυτό έχει βρεθεί σε πληθυσμούς που έζησαν εκατέρωθεν της μετάβασης στη γεωργία και σε εκείνους που ζούσαν σε παρόμοια χρονική στιγμή αλλά με διαφορετική διατροφή. Στην τελευταία περίπτωση, οι ειδικοί διαπίστωσαν ότι οι γνάθοι στα παιδιά ήταν παρόμοιες πριν αυτά γίνουν αρκετά μεγάλα για να μασήσουν.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ακόμη και διαφορές στο μέγεθος και το σχήμα των γνάθων των ανθρώπων που έζησαν πριν και μετά την εκβιομηχάνιση, μια εποχή κατά την οποία οι άνθρωποι άρχισαν να βασίζονται περισσότερο στα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα.

Ενώ τα δόντια έχουν επίσης μικρύνει με την πάροδο του χρόνου, οι ειδικοί λένε ότι το μέγεθος των γνάθων έχει μειωθεί σε μεγαλύτερο βαθμό. Οι επιστήμονες λένε ότι αυτό θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί πολλοί άνθρωποι σήμερα αντιμετωπίζουν οδοντική υπερανάπτυξη ή στραβά δόντια.

«Μπορούμε πραγματικά να δούμε την επιτάχυνση [της δυσαναλογίας] όταν μεταβαίνουμε σε μια βιομηχανοποιημένη διατροφή», δήλωσε στον Guardian η Δρ Καρολίν Ράντο, αναπληρώτρια καθηγήτρια βιοαρχαιολογίας και ιατροδικαστικής ανθρωπολογίας στο UCL.

Η μετάβαση σε μικρότερες γνάθους έχει επίσης συνδεθεί με αλλαγές στον τρόπο που μιλάμε, βοηθώντας τους ανθρώπους να σχηματίσουν τους ήχους «φ» και «β».

Οι συσχετίσεις αυτές εξακολουθούν να ερευνώνται. Ωστόσο, μια θεωρία είναι ότι η κατανάλωση σκληρών, μασώμενων τροφών, όπως τα ωμά λαχανικά και το κρέας, απαιτεί μεγαλύτερη δύναμη δαγκώματος, ενώ έρευνες σε ζώα διαπίστωσαν ότι η πιο έντονη μάσηση διεγείρει την ανάπτυξη του σαγονιού.

Διαβασε ακομα

Η κατανάλωση περισσότερων υπερεπεξεργασμένων τροφών συνδέεται με γνωστική παρακμή και εγκεφαλικό

Ποια είναι η σύνδεση με τις υπερεπεξεργασμένες τροφές

Τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα είναι συχνά πολύ μαλακά, με ορισμένους ειδικούς να προειδοποιούν ότι αυτό μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη μικρότερων γνάθων στα παιδιά.

Ο τελευταίος σάλος φαίνεται να προέκυψε με αφορμή μια πιλοτική μελέτη, που δημοσιεύθηκε πέρυσι, από μια ομάδα στην Ισπανία. Στη μελέτη αυτή οι ερευνητές μελέτησαν τη διατροφή 25 παιδιών ηλικίας τριών έως πέντε ετών και ανέλυσαν τα δεδομένα μαζί με μετρήσεις που αφορούσαν τα δόντια και το κρανίο τους.

Μεταξύ των αποτελεσμάτων, η ομάδα διαπίστωσε ότι τα παιδιά των οποίων η διατροφή αποτελούνταν κυρίως από υγρά ή/και ημιστερεές τροφές είχαν μικρότερα κενά μεταξύ των κάτω δοντιών τους από εκείνα που είχαν κυρίως στερεή διατροφή. Τα κενά αυτά συμπληρώνονται όταν βγαίνουν τα δόντια των ενηλίκων.

Ωστόσο, η μελέτη ήταν μικρή, δεν εξέτασε αν οι τροφές ήταν υπερεπεξεργασμένες, δεν παρακολούθησε τα παιδιά για να εξετάσει τη διάταξη των μόνιμων δοντιών τους και δεν μπορεί να αποδείξει αιτία και αποτέλεσμα.

Ο καθηγητής Τιμ Σπέκτορ, ο οποίος είναι περισσότερο γνωστός για το έργο του σχετικά με την υγεία του εντέρου, δήλωσε στην Telegraph: «Η ισχυρότερη τρέχουσα θεωρία σχετικά με το γιατί οι γνάθοι έχουν συρρικνωθεί τόσο γρήγορα, είναι ότι ταΐζουμε τα παιδιά μας παιδικές τροφές πραγματικά για όλη τους τη ζωή – έτσι ώστε απλά δεν αναπτύσσουν τους μυς των γνάθων ή το μέγεθος της γνάθου και δεν προσαρμόζονται πραγματικά για μάσηση.

«Αυτό είναι απλώς ένα ακόμη σημάδι του πώς οι δυτικές χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και οι ΗΠΑ έχουν υποκύψει σε αυτό το κύμα μαλακών, εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφίμων που αποτελεί πλέον την κύρια διατροφή των παιδιών, οπότε πολλά από αυτά δεν τρώνε ποτέ πραγματικά σκληρά κανονικά τρόφιμα».

Διαβασε ακομα

Έντεκα τρόφιμα που μάλλον δεν ξέρεις ότι είναι υπερεπεξεργασμένα

Ο αντίλογος

Η Δρ Χέιλι Λάντρο, διευθύντρια εξωτερικών σχέσεων της Βρετανικής Ορθοδοντικής Εταιρείας, δήλωσε ότι οι αλλαγές στην ανάπτυξη των γνάθων μέσω της διατροφής θα μπορούσαν να είναι πιθανές, αλλά αυτό ήταν πιθανό να έχει συμβεί σε πολλά χρόνια εξέλιξης. «Δεν υπάρχουν μόνο περιβαλλοντικοί παράγοντες στην ανάπτυξη του σκελετού και των δοντιών – η γενετική παίζει επίσης σημαντικό ρόλο. Δυστυχώς, η απλή κατανάλωση περισσότερων τροφών που χρειάζονται μάσημα δεν θα παρακάμψει τις προϋπάρχουσες γενετικές μας τάσεις», δήλωσε.

Ωστόσο, η Λάντρο πρόσθεσε ότι ο περιορισμός της κατανάλωσης υπερεπεξεργασμένων τροφών θα μπορούσε να είναι ευεργετικός, καθώς συχνά είναι πλούσια σε ζάχαρη και θα μπορούσε να οδηγήσει σε τερηδόνα. «Θα λέγαμε επίσης στους γονείς να μην ανησυχούν ότι πρέπει να ταΐζουν τα παιδιά τους σκληρές τροφές μόνο και μόνο για να αποφύγουν την ανάγκη για σιδεράκια, καθώς αυτό δεν αποτελεί εγγύηση».

Η Ράντο δήλωσε ότι υπάρχει συνεχής συζήτηση σχετικά με το αν η μετατόπιση του σχήματος των γνάθων ήταν μια εξελικτική αλλαγή ή απλώς μια αντίδραση σε μια περιβαλλοντική αλλαγή. «Προφανώς, οι ανθρωπολόγοι [και] οι αρχαιολόγοι μπορούν να εξετάσουν μακροπρόθεσμες αλλαγές, ενώ οι ορθοδοντικοί εξετάζουν μόνο αυτό που βλέπουν στην κλινική τους πρακτική», δήλωσε.

«Μπορεί το μικρό μέγεθος των δοντιών να είναι περισσότερο εξελικτικό, περισσότερο γενετικό, αλλά το μικρό μέγεθος της σιαγόνας φαίνεται να σχετίζεται περισσότερο με το περιβάλλον μας, που είναι η τροφή».

«Η μαλακότητα [της τροφής], που είναι το μεγάλο θέμα, είναι παρόμοια εδώ και αρκετά χρόνια», δήλωσε η Ράντο, σημειώνοντας ότι ακόμη και οι άνθρωποι στη βικτωριανή εποχή έτρωγαν συχνά λευκό ψωμί και μαρμελάδα.

Τι γίνεται με την τάση του TikTok για το «mewing»

Η ιδέα ότι το σχήμα του προσώπου κάποιου μπορεί να αλλάξει δραματικά με μια σειρά ασκήσεων έχει προκαλέσει πληθώρα βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και ονομάστηκε «mewing» από τους αμφιλεγόμενους Βρετανούς ορθοδοντικούς Dr John Mew, και τον γιο του Dr Mike Mew, οι οποίοι επινόησαν την προσέγγιση. Ο τελευταίος έχει πρόσφατα αποπεμφθεί.

Η Βρετανική Ορθοδοντική Εταιρεία δήλωσε ότι «θα ήθελε να υπενθυμίσει στο κοινό ότι δεν υπάρχουν επιστημονικά στοιχεία που να υποδηλώνουν ότι οι ασθενείς μπορούν να αλλάξουν το σχήμα του προσώπου τους ή να βελτιώσουν τη νοημοσύνη τους μασώντας ή κρατώντας τα δόντια και τη γλώσσα σε κλειστή θέση ή κάνοντας μάλιστα οποιουδήποτε είδους κινήσεις του προσώπου».