Όταν τον Οκτώβριο του 2020 οι επιστήμονες τοποθέτησαν μια συσκευή εντοπισμού σε έναν έγκυο καρχαρία λάμνα για να μάθουν περισσότερα για τον βιότοπο του γοητευτικού θηρευτή, δεν περίμεναν ότι θα κατέγραφε στοιχεία για το πώς οι μεγάλοι καρχαρίες κυνηγούν ο ένας τον άλλον.

Όταν όμως ο ιχνηλάτης κατέγραψε κάποια απροσδόκητη δραστηριότητα τον Μάρτιο του 2021, οι επιστήμονες συνειδητοποίησαν ότι ένας μεγαλύτερος καρχαρίας είχε φάει το αντικείμενο της έρευνάς τους. Η ομάδα μοιράστηκε αυτά τα απροσδόκητα ευρήματα σε μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Frontiers in Marine Science.

«Πρόκειται για το πρώτο καταγεγραμμένο περιστατικό θήρευσης ενός καρχαρία λάμνα οπουδήποτε στον κόσμο», δήλωσε η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Μπρουκ Άντερσον, βιολόγος θαλάσσιας αλιείας στο Τμήμα Ποιότητας Περιβάλλοντος της Βόρειας Καρολίνας.

Οι καρχαρίες λάμνα, που βρίσκονται σε ολόκληρο τον Ατλαντικό και τον Νότιο Ειρηνικό Ωκεανό και τη Μεσόγειο Θάλασσα, μπορούν να φτάσουν σε μήκος τα 4 μέτρα και βάρος έως και 230 κιλά. Οι ασύλληπτοι, μεγάλοι καρχαρίες μπορούν επίσης να ζήσουν από 30 έως 65 χρόνια. Όμως, τα θηλυκά δεν μπορούν να αναπαραχθούν μέχρι να φτάσουν τα 13 έτη, ενώ γεννούν τέσσερα μικρά κάθε ένα ή δύο χρόνια.

Η απώλεια ενδιαιτημάτων και η υπεραλίευση έχουν απειλήσει τους πληθυσμούς των καρχαριών λάμνα. Οι καρχαρίες του Βορειοδυτικού Ατλαντικού περιλαμβάνονται μάλιστα στον Κόκκινο Κατάλογο Απειλούμενων Ειδών της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης.

Τώρα, οι ερευνητές δήλωσαν ότι μπορεί να έχουν εντοπίσει δύο υπόπτους – έναν μεγάλο λευκό καρχαρία και έναν μικρό ρυγχοκαρχαρία – σε αυτό το επιστημονικό μυστήριο δολοφονίας, αλλάζοντας τον τρόπο με τον οποίο οι ερευνητές σκέφτονται για το πώς αλληλεπιδρούν οι μεγάλοι καρχαρίες.

Παρακολούθηση των καρχαριών

Όταν η Άντερσον και οι συνάδελφοί της «μάρκαραν» καρχαρίες στα ανοιχτά του Cape Cod στη Μασαχουσέτη το 2020 και το 2022, η πρόθεσή τους ήταν να παρακολουθήσουν πού πηγαίνουν να γεννήσουν οι καρχαρίες ώστε να εντοπίσουν τις περιοχές που απαιτούν δράσεις διατήρησης και προστασίας.

«Έχουμε μαρκάρει δεκάδες καρχαρίες τα τελευταία 10 χρόνια και επί του παρόντος εργαζόμαστε στην ανάλυση των δεδομένων για να καθορίσουμε τους σημαντικότερους βιότοπους για τον πληθυσμό που μπορούν να ιεραρχηθούν για τις κατευθύνσεις διατήρησης και διαχείρισης» δήλωσε η Άντερσον.

Κάθε καρχαρίας εξοπλίστηκε με δύο δορυφορικές ετικέτες, έναν δορυφορικό πομπό τοποθετημένο στο πτερύγιο και μια αναδυόμενη δορυφορική ετικέτα αρχειοθέτησης. Οι ετικέτες που τοποθετούνται στο πτερύγιο μεταδίδουν την τρέχουσα θέση ενός καρχαρία σε δορυφόρους όταν τα πτερύγιά του βρίσκονται πάνω από την επιφάνεια του ωκεανού. Οι αναδυόμενες ετικέτες μετρούν το βάθος και τις θερμοκρασίες του ωκεανού και αποθηκεύουν τα δεδομένα μέχρι η ετικέτα να αναδυθεί μετά από ορισμένο χρονικό διάστημα, να επιπλεύσει στην επιφάνεια και να μεταδώσει τα δεδομένα της στους δορυφόρους.

Το γεγονός ότι ο έγκυος καρχαρίας ήταν θήραμα για έναν μεγαλύτερο καρχαρία έγινε μια επιπλέον επιστημονική ανακάλυψη, δήλωσε η Άντερσον.

Η εξαφάνιση του καρχαρία

Ο καρχαρίας της ομάδας, μήκους 2,2 μέτρων, παρέμεινε σε μεγάλο βαθμό μέσα στον νερό για πέντε μήνες, κινούμενος σε βάθη 100 έως 200 μέτρων τη νύχτα και 600 έως 800 μέτρων κατά τη διάρκεια της ημέρας. Η θερμοκρασία του ωκεανού κυμαινόταν μεταξύ 6,4 και 23,5 βαθμών Κελσίου.

Όμως 158 ημέρες μετά την τοποθέτηση της ετικέτας στον καρχαρία και την απελευθέρωσή του, η ετικέτα άρχισε να μεταδίδει δεδομένα από τη θάλασσα νοτιοδυτικά των Βερμούδων, γεγονός που υποδηλώνει ότι είχε αποσπαστεί από τον καρχαρία και επέπλεε στην επιφάνεια του ωκεανού.

Για τέσσερις ημέρες τον Μάρτιο του 2021, η ετικέτα κατέγραφε σταθερή θερμοκρασία 22 βαθμών Κελσίου σε βάθος που κυμαινόταν από 150 έως 600 μέτρα. Στη συνέχεια, η ετικέτα επέπλευσε προς τα πάνω.

Η ομάδα συνέθεσε διάφορους παράγοντες που έδειχναν ότι ο καρχαρίας είχε φαγωθεί και η ετικέτα αποβλήθηκε από ένα μεγαλύτερο αρπακτικό που καταβρόχθισε τον καρχαρία, δήλωσε η Άντερσον.

«Το πρώτο και πιο σημαντικό στοιχείο ήταν η ξαφνική αύξηση της θερμοκρασίας που κατέγραψε η ετικέτα, ακόμα και σε βάθος 600 μέτρων», είπε. «Αυτό έδειξε αμέσως ότι η ετικέτα βρισκόταν πλέον μέσα στο στομάχι ενός θερμού σώματος αρπακτικού. Υπήρξε επίσης μια μικρή αλλαγή στο μοτίβο κατάδυσης που καταγράφηκε από την ετικέτα, η οποία επίσης έδειξε ότι η ετικέτα παρακολουθούσε τώρα ένα άλλο ζώο (το αρπακτικό)».

Η ετικέτα έφυγε οκτώ μήνες νωρίτερα από το αναμενόμενο και η ετικέτα από το πτερύγιο του αρπακτικού δεν έστειλε ποτέ ξανά δεδομένα.

«Αν ο έγκυος καρχαρίας λάμνα ήταν πράγματι ακόμη ζωντανός, αναμένουμε ότι θα είχε επιστρέψει ξανά στην επιφάνεια της θάλασσας και η ετικέτα πτερυγίου (θα μετέδιδε) τη θέση του», δήλωσε η Άντερσον.

Oι περίεργοι ύποπτοι

Οι καρχαρίες λάμνα ανήκουν σε μια οικογένεια που ονομάζεται καρχαρίες λαμνίδες, η οποία περιλαμβάνει επίσης τους μεγάλους λευκούς καρχαρίες και τους ρυγχοκαρχαρίες.

Σε αντίθεση με τους άλλους καρχαρίες, οι περισσότεροι καρχαρίες λαμνίδες είναι ενδοθερμικοί, δηλαδή μπορούν να διατηρούν το σώμα τους θερμότερο από τη θερμοκρασία του νερού.

«Ο καρχαρίας λάμνα μπορεί να το κάνει αυτό καλύτερα από όλους σχεδόν τους συγγενείς του και αγαπά τα πιο κρύα νερά του Καναδά και της Νέας Αγγλίας όλο το χρόνο», δήλωσε η Άντερσον.

Για να προσδιορίσουν τι θα μπορούσε να έχει φάει τον καρχαρία καθώς κολυμπούσε κοντά στις Βερμούδες, η ομάδα περιόρισε τον κατάλογο των μεγάλων θηρευτών που κολυμπούσαν στην ίδια περιοχή και ήταν αρκετά μεγάλοι για να κυνηγήσουν καρχαρίες.

Οι ρυγχοκαρχαρίες είναι γνωστό ότι κυνηγούν μικρούς καρχαρίες, χελώνες, θαλάσσιες χελώνες, θαλασσοπούλια και οστεώδη ψάρια. Οι λευκοί καρχαρίες καταβροχθίζουν φάλαινες, δελφίνια, φώκιες και σαλάχια.

Η ομάδα της Άντερσον υποψιάζεται ότι ο μεγάλος λευκός καρχαρίας είναι ο πιο πιθανός ένοχος, δεδομένου ότι οι ρυγχοκαρχαρίες κάνουν γρήγορες βουτιές μεταξύ της επιφάνειας του ωκεανού και των βυθών του κατά τη διάρκεια της ημέρας, τις οποίες δεν κατέγραψε η ετικέτα.

Διαβασε ακομα

Μεγαλόδοντας: Τι κατάφερε να εξαφανίσει τον καρχαρία-γίγαντα;

«Συχνά σκεφτόμαστε τους μεγάλους καρχαρίες ως κορυφαίους ή κορυφαίους θηρευτές, αλλά με την τεχνολογική πρόοδο, έχουμε αρχίσει να ανακαλύπτουμε ότι οι αλληλεπιδράσεις των μεγάλων θηρευτών μπορεί να είναι ακόμη πιο πολύπλοκες από ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως», δήλωσε.

«Είναι σαφές ότι πρέπει να συνεχίσουμε να μελετάμε τις αλληλεπιδράσεις των θηρευτών, για παράδειγμα για να εκτιμήσουμε πόσο συχνά οι μεγάλοι καρχαρίες κυνηγούν ο ένας τον άλλον, και να αρχίσουμε να αποκαλύπτουμε ποιες αλυσιδωτές επιπτώσεις θα μπορούσαν να έχουν αυτές οι αλληλεπιδράσεις στο οικοσύστημα».

Δεν είναι η πρώτη φορά που ένας μεγάλος καρχαρίας τρώγεται από έναν άλλο μεγάλο καρχαρία, αλλά η τεκμηρίωση τέτοιων γεγονότων είναι σπάνια. Τώρα, η ομάδα θέλει να αποκαλύψει πόσο συχνά άλλοι καρχαρίες κυνηγούν καρχαρίες λάμνα.

«Η αποκάλυψη των μυστηρίων του ανοιχτού ωκεανού ήταν πάντα μια πρόκληση», δήλωσε η Άντερσον. «Είναι πιθανό ότι όσο περισσότερους μεγάλους καρχαρίες μπορούμε να επισημάνουμε και να παρακολουθήσουμε, τόσο περισσότερες συμπεριφορές όπως αυτή θα αποκαλυφθούν».

Με πληροφορίες από CNN