icon zoom-in

Μεγέθυνση κειμένου

Α Α Α

Κάτι ήξεραν οι αρχαίοι οικοδόμοι και τώρα το ξέρουμε κι εμείς

Το πρόβλημα της ακραίας ζέστης μέσα στο σπίτι πλέον λύνεται ανάβοντας ένα κλιματιστικό ή έναν ανεμιστήρα και κλείνοντας πόρτες και παράθυρα για να μην εισβάλει η θερμότητα στον χώρο. Με την προϋπόθεση, βέβαια, πως το ρεύμα δεν θα κοπεί για κάποιο λόγο.

Επειδή, όμως, οι διακοπές ρεύματος έχουν συμβεί πολλές φορές στη χειρότερη δυνατή στιγμή, ίσως ήρθε η ώρα να πάρουμε ένα μαθηματάκι από τους αρχαίους ημών προγόνους, οι οποίοι και βίωναν τη ζέστη και δεν είχαν κλιματιστικό.

Οι αρχαίοι οικοδόμοι είχαν καλύτερες μεθόδους ψύξης

Οι αρχαίοι οικοδόμοι δεν διέθεταν ηλεκτρισμό, αλλά κατασκεύαζαν κτίρια που προστάτευαν τους ανθρώπους από την έντονη ζέστη. Κάποιοι χρησιμοποιούσαν παχείς τοίχους που απορροφούσαν θερμότητα κατά τη διάρκεια της ημέρας και την απελευθέρωναν τη νύχτα.

Άλλοι σχεδίαζαν ολόκληρες γειτονιές με τρόπο που να μεγιστοποιούν τη σκιά. Αυτές οι δοκιμασμένες στο χρόνο ιδέες εξακολουθούν να είναι χρήσιμες για όποιον θέλει να παραμείνει δροσερός χωρίς να αυξάνει τη χρήση κλιματιστικού.

Αυτή η άποψη συμμερίζεται ο Δρ. Πάμπλο Λα Ρος, καθηγητής αρχιτεκτονικής στο Πολυτεχνικό Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, Πομόνα, και διευθυντής βιώσιμου σχεδιασμού στην Arcadis. Με δεκαετίες έρευνας πάνω σε παθητικά συστήματα ψύξης και αρχιτεκτονική χαμηλής κατανάλωσης ενέργειας, το έργο του αναδεικνύει πώς οι ιστορικές τεχνικές κατασκευής αντιμετώπισαν αποτελεσματικά τις προκλήσεις σκληρών κλιμάτων με έντονη καλοκαιρινή ζέστη.

Πώς η αρχαία Μεσοποταμία αντιμετώπιζε την καύσωνα

Οι αρχαιολόγοι έχουν καταγράψει τα κτίρια των Σουμερίων στη σημερινή νότια Μεσοποταμία. Οι τοίχοι από πλίνθους ή πηλό ήταν παχείς και διέθεταν μόνο μικρά παράθυρα. Αυτός ο σχεδιασμός μείωνε τη ζέστη μέσα στα κτίρια κατά τις ώρες έντονης ηλιοφάνειας.

Σε ορισμένα μέρη, τα σπίτια ήταν χτισμένα δίπλα-δίπλα, ώστε λιγότεροι τοίχοι να εκτίθενται στον ήλιο. Οι γειτονιές περιλάμβαναν στενά δρομάκια που δημιουργούσαν σκιά, προσφέροντας δροσιά στους περαστικούς. Αυτή η συμπαγής διάταξη ήταν αποτελεσματική για τη διατήρηση ανεκτών θερμοκρασιών εσωτερικά, ενώ οι οικογένειες συγκεντρώνονταν σε εσωτερικές αυλές, όπου μπορούσαν να φτάνουν φως και δροσεροί άνεμοι, αλλά όχι οι καυτές ακτίνες του ήλιου.

Τι έχουμε να διδαχτούμε από την παθητική ψύξη;

Οι μεγάλες διακοπές ρεύματος μπορεί να είναι καταστροφικές κατά τη διάρκεια ενός καύσωνα. Τον Ιούλιο του 2024, η περιοχή του Χιούστον στις ΗΠΑ έμεινε χωρίς ρεύμα για αρκετές ημέρες. Όταν ο κλιματισμός σταμάτησε να λειτουργεί, πολλά ψηλά κτίρια έγιναν γρήγορα αφόρητα.

Μερικοί σχεδιαστές προτείνουν την επαναφορά χαρακτηριστικών όπως ανοιγόμενα παράθυρα, παχύτερους τοίχους ή δομές σκίασης στις ταράτσες, που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στον έλεγχο της θερμοκρασίας εσωτερικά και να μειώσουν την κατανάλωση ενέργειας.

Μελέτες δείχνουν ότι τα εξαιρετικά ζεστά καλοκαίρια γίνονται ολοένα και πιο συχνά. Η αυξημένη έμφαση στις παθητικές μεθόδους ψύξης θα μπορούσε να μειώσει την πίεση στα δίκτυα ηλεκτρισμού και να κρατήσει τους ανθρώπους ασφαλείς σε περιόδους κρίσης.

Οι έξυπνες τεχνικές δροσισμού της αρχαίας Αιγύπτου

Στην αρχαία Αίγυπτο, οι οικοδόμοι γνώριζαν ότι τα πορώδη υλικά όπως οι πλίνθοι από λάσπη μπλόκαραν την έντονη ηλιοφάνεια και καθυστερούσαν τη μετάδοση της ζέστης στο εσωτερικό. Οι κάτοικοι επίσης κοιμούνταν στις ταράτσες τη νύχτα, εκμεταλλευόμενοι τον δροσερό αέρα.

Μια εντυπωσιακή εφεύρεση ήταν το “malqaf”, ένα ψηλό άνοιγμα που έπιανε τον άνεμο και τον διοχέτευε προς τα κάτω στο κτίριο, επιτρέποντας στον ζεστό αέρα να διαφύγει από άλλα ανοίγματα. Αυτό το σύστημα εξακολουθεί να χρησιμοποιείται σε μέρη της Μέσης Ανατολής, προσφέροντας φρέσκο αέρα χωρίς την ανάγκη ηλεκτρισμού.

Διδάγματα από τους αρχαίους Πουέμπλος

Στις νοτιοδυτικές Ηνωμένες Πολιτείες, οι πρόγονοι των Πουέμπλος κατασκεύαζαν με πλίνθους και πέτρα για αιώνες. Τοποθετούσαν τα κτίρια κοντά το ένα στο άλλο και χρησιμοποιούσαν μικρά παράθυρα για να περιορίσουν τη ζέστη. Σε περιοχές όπως το Μέσα Βέρντε, οι γκρεμοί παρείχαν φυσική σκιά.

Η διάταξή τους εκμεταλλευόταν τη γωνία του ήλιου για να μπλοκάρει τις έντονες καλοκαιρινές ακτίνες και να επιτρέπει τη χαμηλή χειμερινή ηλιοφάνεια που ζέσταινε το εσωτερικό. Αυτές οι αρχαίες μέθοδοι εμπνέουν ακόμη και σήμερα σύγχρονους κατασκευαστές που χρησιμοποιούν πλίνθους για να ρυθμίζουν τη θερμοκρασία στο εσωτερικό.

Διατήρηση νερού για παθητική ψύξη

Πολλές σύγχρονες πόλεις απομακρύνουν το νερό της βροχής όσο πιο γρήγορα γίνεται μέσω αποχετεύσεων. Αντίθετα, οι αρχαίοι πολιτισμοί σε άνυδρες περιοχές έκαναν το αντίθετο.

Κατά τον 8ο αιώνα, τα μουσουλμανικά χαλιφάτα στη βόρεια Αφρική και την Ισπανία εκτιμούσαν κάθε σταγόνα βροχής. Οι κατασκευές τους περιλάμβαναν συστήματα που διοχέτευαν το νερό από τις στέγες και τις αυλές σε υπόγειες δεξαμενές. Αυτό το νερό δρόσιζε αυλές και πότιζε κήπους κατά τους καυτούς μήνες.

Με πληροφορίες από Earth.com