Το πατσουλί, ένα αιθέριο έλαιο με βαθύ, γήινο άρωμα που προέρχεται από τα φύλλα του φυτού Pogostemon cablin, μέλος της οικογένειας της μέντας, είναι δημοφιλές λόγω των ηρεμιστικών του ιδιοτήτων και χρησιμοποιείται ευρέως σε πολυτελή αρώματα, καλλυντικά και άλλα προϊόντα ευεξίας.

Ενδημεί στη Νοτιοανατολική Ασία, κυρίως στο τροπικό κλίμα της Ινδονησίας, η οποία προμηθεύει πάνω από το 80% της παγκόσμιας αγοράς. Οι τιμές για ένα κιλό έλαιο πατσουλί για τους αγρότες μπορεί να φτάσουν τα 2,4 εκατομμύρια ρουπίες (136 ευρώ).

Το αρωματικό έλαιο διατίθεται στο εμπόριο για τις ηρεμιστικές του επιδράσεις, βοηθώντας στην ανακούφιση από το στρες και το άγχος.

Το συναντάμε σε πολυτελή αρώματα, καλλυντικά και άλλα προϊόντα ευεξίας. Τα trends των μέσων κοινωνικής δικτύωσης οδήγησαν στην πιο πρόσφατη αύξηση του ενδιαφέροντος για το έλαιο πατσουλί.

Όμως η τάση αυτή έχει και μια πιο άσχημη πλευρά, καθώς το τεράστιο τροπικό δάσος της Ινδονησίας εκχερσώνεται για να γίνει χώρος για την καλλιέργεια πατσουλί. Αυτή η απώλεια ενός ζωτικού οικοσυστήματος αυξάνει επίσης τον κίνδυνο κατολισθήσεων.

Διαβασε ακομα

Ακραία καιρικά φαινόμενα στον πλανήτη: Κοινός παρονομαστής η κλιματική κρίση

Ένα trend που οδηγεί σε αποψίλωση των δασών και κατολισθήσεις

Ένα απέραντο τροπικό αρχιπέλαγος που εκτείνεται κατά μήκος του ισημερινού, η Ινδονησία φιλοξενεί το τρίτο μεγαλύτερο τροπικό δάσος στον κόσμο, με μια ποικιλία απειλούμενων ειδών άγριας ζωής και φυτών, όπως οι ουρακοτάγκοι, οι ελέφαντες, το ενδημικό πτηνό Maleo και τα γιγάντια λουλούδια του δάσους.

Το πατσουλί αποτελεί βασικό εμπόρευμα στο τροπικό νησί Σουλαουέζι της Ινδονησίας από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, αλλά μέσα σε λιγότερο από δύο χρόνια έχει γίνει μέρος της καθημερινής ζωής στην πόλη Μαμούτζου. Αποξηραμένα φυτά κρέμονται από τις βεράντες των σπιτιών, ενώ τα θαμνώδη πολυετή βότανα με τα ωοειδή, συχνά τριχωτά, φύλλα μπορούν εύκολα να βρεθούν στις άκρες των δρόμων.

Βαθύτερα στο δάσος και πέρα από τα χωριά, νέες εκτάσεις εκχερσώνονται. Χιλιάδες πλαστικά κύπελλα προστατεύουν νεαρά φυτά πατσουλί, σηματοδοτώντας ότι σε λίγους μήνες, ακόμα περισσότερα χωράφια θα καλυφθούν με την αρωματική καλλιέργεια.

Οι τοπικές αρχές ενθαρρύνουν την κοινότητα να ασχοληθεί με το πατσουλί για να στηρίξει το εισόδημά της. Αλλά η Υπηρεσία Περιβάλλοντος και Δασών του Δυτικού Σουλαουέζι έχει προειδοποιήσει ότι η τάση αυτή απειλεί τη γη και τους ανθρώπους γύρω από αυτήν. Καθώς το τροπικό δάσος αποψιλώνεται, οι πλαγιές γίνονται λιγότερο σταθερές, με αποτέλεσμα να είναι πιο επιρρεπείς σε κατολισθήσεις.

Ο Ζουλκιφλί Μανγκαζάλι, επικεφαλής της Υπηρεσίας Περιβάλλοντος και Δασών του Δυτικού Σουλαουέζι, δήλωσε ότι το πατσουλί δεν μπορεί να φυτευτεί σε πλαγιές με γωνία 45 μοιρών ή περισσότερο. «Επειδή όταν φυτεύεται εκεί πατσουλί, θα υπάρξει διάβρωση, πλημμύρες και κατολισθήσεις», εξήγησε.

Δεν είναι γνωστό ακριβώς πόση γη έχει αποψιλωθεί για τη φύτευση πατσουλί, αλλά καθώς η τάση αυξάνεται, κόβει όλο και πιο βαθιά το δάσος. Η απόσταξη πατσουλί μπορεί επίσης να αυξήσει την αποψίλωση των δασών, καθώς χρησιμοποιούνται καυσόξυλα από τα γύρω δάση για τη θέρμανση του νερού για τη διαδικασία απόσταξης με ατμό.

Σε αρκετές περιοχές όπου τα δάση έχουν αποψιλωθεί για να δημιουργηθεί χώρος για φυτείες πατσουλί στο νησί, οι κατολισθήσεις έχουν αρχίσει να επιφέρουν το τίμημά τους. Αυτόν τον Ιανουάριο, μια οικογένεια σκοτώθηκε από κατολίσθηση στο Μαμούτζου. Το σπίτι τους βρισκόταν σε λοφώδη, ευάλωτη περιοχή.

Οι τοπικές αρχές δήλωσαν τότε ότι η φύτευση πατσουλί δεν ήταν ο κύριος παράγοντας της καταστροφής, αλλά έπαιξε ρόλο επειδή το πατσουλί είχε φυτευτεί σε κοντινή απόσταση.

Διαβασε ακομα

Το μανιτάρι του σεξ αξίζει περισσότερο από χρυσό

Αναζήτηση πιο βιώσιμων οικονομικών εναλλακτικών λύσεων

Ινδονήσιοι αγρότες από το νησί Σουλαουέζι, που μίλησαν στο Associated Press, αναφέρουν ότι το πατσουλί έχει προσφέρει σε αυτούς και τις οικογένειές τους μια σημαντική πηγή εισοδήματος.

Ένας απ΄αυτούς, ο Χάρντι, καλλιεργεί πατσουλί σε μια οικογενειακή φυτεία έκτασης ενός εκταρίου. Η γη του έχει μετατραπεί σε έναν πολυσύχναστο κόμβο όπου ο ίδιος, η μητέρα του και ο αδελφός του αποξηραίνουν και τεμαχίζουν το πατσουλί πριν το στείλουν για απόσταξη.

Πριν από το πατσουλί, ο Χάρντι καλλιεργούσε γαρύφαλλα (το μπαχαρικό), αλλά η μακρά περίοδος συγκομιδής και η πτώση των τιμών στην αγορά τον ώθησαν να κάνει μια αλλαγή. Στράφηκε στο πατσουλί, φυτά που είναι μικρότερα και μοιάζουν περισσότερο με θάμνους, και επέλεξε να το φυτέψει στην απότομη πλαγιά του λόφου, μια δύσκολη τοποθεσία που απαιτεί περπάτημα άνω των 30 λεπτών σε μια επίπονη ανηφόρα.

Το πατσουλί αποφέρει αρκετά χρήματα για τις ανάγκες του ίδιου και της οικογένειάς του. Αλλά δεν είναι βιώσιμο: Το πατσουλί μπορεί να αναπτυχθεί στην ίδια γη μόνο δύο φορές πριν οι αγρότες χρειαστεί να καθαρίσουν ένα νέο κομμάτι για να καλλιεργήσουν. Είναι άλλος ένας παράγοντας που οδηγεί στην αποψίλωση των δασών.

Όπως πολλοί αγρότες, ο Χάρντι δεν έχει ιδέα πού ακριβώς καταλήγει το έλαιο αφού φύγει από τα χέρια του. Ο ιδιοκτήτης του αποστακτηρίου, ο οποίος αγοράζει το έλαιο από αυτόν για περίπου 1.400.000 ρουπίες (79 ευρώ) ανά κιλό, παραμένει ο μοναδικός συνδετικός κρίκος μεταξύ της δουλειάς του και των εξαγωγέων, οι περισσότεροι από τους οποίους εδρεύουν στο κύριο νησί της Ινδονησίας, την Ιάβα, προτού το προϊόν τελικά φτάσει στην παγκόσμια αγορά.

Διαβασε ακομα

Αυτά τα τρόφιμα θα σε βοηθήσουν να κοιμηθείς σαν πουλάκι

Για τον Μανγκαζάλι από την υπηρεσία περιβάλλοντος, το κόστος δεν αξίζει το τίμημα που θα πληρώσουν οι αγρότες και οι γύρω κοινότητες αν η καλλιέργεια πατσουλί τους οδηγήσει σε κατολίσθηση. «Αν έρθει μια πλημμύρα, όλοι εκεί γύρω θα επηρεαστούν», είπε.

Για να αποφευχθεί μια ελικοειδής τάση αύξησης της αποψίλωσης των δασών για το πατσουλί, ο Μανγκαζάλι προτείνει ότι το νησί θα ωφεληθεί από την είσοδο σε μια πιο βιώσιμη βιομηχανία.

«Εάν έχει φυτευτεί πατσουλί, θα πρέπει να αντικατασταθεί με παραγωγικά δέντρα, όπως τα δέντρα ντουριάν», είπε. «Έχει επίσης οικονομική αξία, αλλά μακροπρόθεσμα».