Η ανθρωπότητα έχει βγάλει τον παγκόσμιο κύκλο του νερού από την ισορροπία του «για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας», τροφοδοτώντας μια αυξανόμενη υδατική κρίση που θα προκαλέσει καταστροφές στις οικονομίες, την παραγωγή τροφίμων και τις ζωές, σύμφωνα με μια νέα έκθεση-ορόσημο.

Δεκαετίες καταστροφικής χρήσης της γης και κακής διαχείρισης των υδάτων έχουν συγκρουστεί με την ανθρωπογενή κλιματική κρίση και έχουν προκαλέσει «πρωτοφανή πίεση» στον παγκόσμιο κύκλο του νερού, αναφέρει η έκθεση που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη (16/10) από την Παγκόσμια Επιτροπή για τα Οικονομικά του Νερού, μια ομάδα διεθνών ηγετών και εμπειρογνωμόνων.

Ο κύκλος του νερού αναφέρεται στο πολύπλοκο σύστημα με το οποίο το νερό κινείται γύρω από τη Γη. Το νερό εξατμίζεται από το έδαφος -συμπεριλαμβανομένων των λιμνών, των ποταμών και των φυτών- και ανεβαίνει στην ατμόσφαιρα, σχηματίζοντας μεγάλα ποτάμια υδρατμών που μπορούν να διανύσουν μεγάλες αποστάσεις, πριν ψυχθούν, συμπυκνωθούν και τελικά πέσουν πίσω στο έδαφος ως βροχή ή χιόνι.

Οι διαταραχές στον κύκλο του νερού προκαλούν ήδη δεινά. Σχεδόν τρία δισεκατομμύρια άνθρωποι αντιμετωπίζουν λειψυδρία. Οι καλλιέργειες συρρικνώνονται και οι πόλεις βυθίζονται, καθώς τα υπόγεια ύδατα κάτω από αυτές στερεύουν.

Οι συνέπειες θα είναι ακόμη πιο καταστροφικές χωρίς επείγουσα δράση. Η κρίση του νερού απειλεί περισσότερο από το 50% της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων και κινδυνεύει να μειώσει κατά μέσο όρο το ΑΕΠ των χωρών κατά 8% έως το 2050, με πολύ μεγαλύτερες απώλειες έως και 15% στις χώρες με χαμηλό εισόδημα, σύμφωνα με την έκθεση.

«Για πρώτη φορά στην ανθρώπινη ιστορία, σπρώχνουμε τον παγκόσμιο κύκλο του νερού εκτός ισορροπίας», δήλωσε ο Johan Rockström, συμπρόεδρος της Παγκόσμιας Επιτροπής για τα Οικονομικά του Νερού και συγγραφέας της έκθεσης. «Οι βροχοπτώσεις, η πηγή όλου του γλυκού νερού, δεν είναι πια κάτι στο οποίο μπορούμε να βασιστούμε».

Η έκθεση κάνει διάκριση μεταξύ του «μπλε νερού», του υγρού νερού στις λίμνες, τα ποτάμια και τους υδροφόρους ορίζοντες, και του «πράσινου νερού», της υγρασίας που αποθηκεύεται στα εδάφη και τα φυτά.

Αν και η παροχή πράσινου νερού έχει από καιρό αγνοηθεί, είναι εξίσου σημαντική για τον κύκλο του νερού, αναφέρει η έκθεση, καθώς επιστρέφει στην ατμόσφαιρα όταν τα φυτά απελευθερώνουν υδρατμούς, δημιουργώντας περίπου το ήμισυ όλων των βροχοπτώσεων πάνω από τη γη.

Οι διαταραχές στον κύκλο του νερού είναι «βαθιά συνυφασμένες» με την κλιματική αλλαγή, σύμφωνα με την έκθεση.

Η σταθερή παροχή πράσινου νερού είναι ζωτικής σημασίας για τη στήριξη της βλάστησης που μπορεί να αποθηκεύσει τον άνθρακα που θερμαίνει τον πλανήτη. Όμως οι ζημιές που προκαλούν οι άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένης της καταστροφής των υγροτόπων και της αποψίλωσης των δασών, εξαντλούν αυτές τις δεξαμενές άνθρακα και επιταχύνουν την υπερθέρμανση του πλανήτη. Με τη σειρά της, η θερμότητα που τροφοδοτείται από την κλιματική αλλαγή ξηραίνει τα τοπία, μειώνει την υγρασία και αυξάνει τον κίνδυνο πυρκαγιάς.

Η κρίση γίνεται πιο επείγουσα λόγω της τεράστιας ανάγκης για νερό. Η έκθεση υπολογίζει ότι, κατά μέσο όρο, οι άνθρωποι χρειάζονται τουλάχιστον περίπου 4.000 λίτρα την ημέρα για να ζήσουν μια «αξιοπρεπή ζωή», πολύ περισσότερο από τα 50 έως 100 λίτρα που λένε τα Ηνωμένα Έθνη, ότι απαιτούνται για τις βασικές ανάγκες και περισσότερο από ό,τι οι περισσότερες περιοχές θα είναι σε θέση να παρέχουν από τοπικές πηγές.

Ο Richard Allan, καθηγητής κλιματικής επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Reading της Αγγλίας, δήλωσε ότι η έκθεση «δίνει μια ζοφερή εικόνα της ανθρωπογενούς διατάραξης του παγκόσμιου κύκλου του νερού, του πιο πολύτιμου φυσικού πόρου που τελικά συντηρεί τα μέσα διαβίωσής μας».

Διαβασε ακομα

Τα ποτάμια στη Βραζιλία συρρικνώνονται δραματικά

Οι ανθρώπινες δραστηριότητες «μεταβάλλουν τη δομή της γης μας και του αέρα πάνω από αυτήν, γεγονός που θερμαίνει το κλίμα, εντείνει τόσο τα ακραία φαινόμενα υγρασίας όσο και ξηρασίας και στέλνει τα πρότυπα ανέμων και βροχοπτώσεων εκτός ισορροπίας», πρόσθεσε ο Allan, ο οποίος δεν συμμετείχε στην έκθεση.

Η κρίση μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με την καλύτερη διαχείριση των φυσικών πόρων και τη μαζική μείωση της ρύπανσης που θερμαίνει τον πλανήτη, δήλωσε στο CNN.

Οι συντάκτες της έκθεσης λένε ότι οι παγκόσμιες κυβερνήσεις πρέπει να αναγνωρίσουν τον κύκλο του νερού ως «κοινό αγαθό» και να τον αντιμετωπίσουν συλλογικά. Οι χώρες εξαρτώνται η μία από την άλλη, όχι μόνο μέσω των λιμνών και των ποταμών που διασχίζουν τα σύνορα, αλλά και λόγω του νερού στην ατμόσφαιρα, το οποίο μπορεί να διανύσει τεράστιες αποστάσεις – πράγμα που σημαίνει ότι οι αποφάσεις που λαμβάνονται σε μια χώρα μπορούν να διαταράξουν τις βροχοπτώσεις σε μια άλλη.

Διαβασε ακομα

Οι ειδικοί εκπέμπουν sos για την λειψυδρία: «Πρέπει να ληφθούν μέτρα στην Αττική»

Η έκθεση καλεί για μια «θεμελιώδη αναδιάταξη της θέσης του νερού στις οικονομίες», συμπεριλαμβανομένης της καλύτερης τιμολόγησης για την αποθάρρυνση της σπατάλης και της τάσης να φυτεύονται υδροδιψείς καλλιέργειες και εγκαταστάσεις, όπως τα κέντρα δεδομένων, σε περιοχές με προβλήματα νερού.

«Η παγκόσμια κρίση του νερού είναι μια τραγωδία αλλά και μια ευκαιρία να μετασχηματιστούν τα οικονομικά του νερού», δήλωσε η Ngozi Okonjo-Iweala, γενική διευθύντρια του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου και συμπρόεδρος της επιτροπής που δημοσίευσε την έκθεση. Η σωστή αποτίμηση του νερού είναι απαραίτητη, πρόσθεσε, «ώστε να αναγνωριστεί η σπανιότητά του και τα πολλά οφέλη που προσφέρει».

Με πληροφορίες από CNN