Μεγέθυνση κειμένου
«Let it grow» - Οι τρίχες του γυναικείου σώματος παραμένουν ταμπού -ακόμη και σε κοινωνίες που εξυμνούν τα οφέλη των «φυσικών» προϊόντων, από τα καλλυντικά μέχρι τα τρόφιμα
Να αφήσουν κάτω τα ξυράφια τους και να αγαπήσουν τις τρίχες του σώματός τους καλεί τις γυναίκες η πρωτοβουλία «Januhairy», η οποία μετρά έξι χρόνια ζωής.
Η επίσημη σελίδα της καμπάνιας στο Instagram έχει ξεπεράσει τους 43.000 ακολούθους και δημοσιεύει φωτογραφίες γυναικών που γιορτάζουν τις τρίχες του σώματός τους όλο τον χρόνο.
Ο σκοπός είναι να «κανονικοποιηθούν» οι τρίχες του σώματος, σε αντίθεση με τα κυρίαρχα πρότυπα ομορφιάς.
«Το Januhairy είναι απελευθερωτικό γιατί σε βάζει να σκέφτεσαι τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρεσαι στο σώμα σου και γιατί» δήλωσε η ιδρύτρια της Januhairy, Laura Jackson στη βρετανική εφημερίδα Metro το 2021, εκφράζοντας την ελπίδα ότι «ίσως σύντομα να φτάσουμε κάποια στιγμή στο σημείο όπου οι άνθρωποι να μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν αναφορικά με τις τρίχες του σώματός τους και να μην χρειαστεί να το συζητήσουμε ξανά. Κάτι θα ήταν κι αυτό».
Την ώρα που υπάρχουν ενδείξεις ότι οι αρχαίοι Αιγύπτιοι, οι Ρωμαίοι και οι Ευρωπαίοι της εποχής της Αναγέννησης έκαναν αποτρίχωση, το status quo για τις γυναίκες στη Δύση (δηλαδή ότι η αποτρίχωση στις μασχάλες, τα πόδια, τις γραμμές του μπικίνι και το άνω χείλος είναι κοινωνικά αποδεκτή) εγκαινιάστηκε μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οπότε και οι στρατιώτες επέστρεψαν στα σπίτια τους με ξυραφάκια μιας χρήσης ώστε να πειραματιστούν με αυτά μαζί με τις γυναίκες τους.
Η μόδα με τα χρόνια άλλαζε. Tα ρούχα αποκάλυπταν περισσότερο δέρμα – όπως τα αμάνικα μπλουζάκια που αποκάλυπταν τη μασχάλη και τα ψηλότερα στριφώματα που έδειχναν μεγαλύτερο μέρος των ποδιών.
Ο κατασκευαστής ξυραφιών Gillette είδε μια χρυσή ευκαιρία και, το 1915, κυκλοφόρησε το «Milady Decolette». Διάφορες διαφημίσεις της εποχής παρουσίαζαν τη λύση της «περιποιημένης γυναίκας» ως απάντηση σε «ένα ενοχλητικό προσωπικό πρόβλημα».
«Ήταν μια πολύ συνειδητή απόφαση (από τη Gillette) να επεκτείνει επιθετικά την αγορά της στις γυναίκες», δήλωσε η Breanne Fahs, καθηγήτρια Γυναικών και Σπουδών φύλου στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Αριζόνα, σε συνέντευξη που παραχώρησε στο CNN.
Το επιθετικό αυτό μάρκετινγκ συνέπεσε με την άνοδο της φωτογραφίας μόδας στα περιοδικά με αποτέλεσμα οι εικόνες των νέων προτύπων ομορφιάς να εξαπλωθούν πάρα πολύ γρήγορα. Έναν αιώνα αργότερα, οι τρίχες του γυναικείου σώματος παραμένουν ταμπού για πολλούς — ακόμη και σε κοινωνίες που εξυμνούν τα οφέλη όλων των «φυσικών» προϊόντων, από τα καλλυντικά μέχρι τα τρόφιμα.
Τρίχες: Μια όχι και τόσο προοδευτική ιστορία
Το 2021, μια μελέτη από την YouGov έδειξε ότι το 59% των Βρετανών θεωρούσαν τις γυναικείες τρίχες στις μασχάλες «μη ελκυστικές», με τους άνδρες και τις γυναίκες να έχουν σε μεγάλο βαθμό την ίδια άποψη, με 57% και 61% αντίστοιχα.
Ιστορικά, υπήρξαν αμέτρητα παραδείγματα αποικιοκρατικών δυνάμεων που επέβαλαν την αποτρίχωση ως μέσο ελέγχου ή τιμωρίας
Αλλά η έρευνα διαπίστωσε επίσης ότι οι στάσεις των ανθρώπων απέναντι στις τρίχες του σώματος είναι γενεαλογικές, με τους νεότερους ανθρώπους να θεωρούν λιγότερο πιθανό να θεωρήσουν τις τρίχες του γυναικείου σώματος ή του προσώπου μη ελκυστικές, ενώ οι νεότερες γυναίκες αποδέχονταν περισσότερο τις τρίχες του γυναικείου σώματος.
Σίγουρα, οι τρίχες στο σώμα είναι όλο και πιο ορατές σε mainstream περιβάλλοντα: Το hashtag #bodyhairpositivity έχει πάνω από 214 εκατομμύρια προβολές στο TikTok, η μάρκα ξυραφιών Billie δείχνει τρίχες σώματος στα μοντέλα της και ένα προϊόν ομορφιάς που ονομάζεται Fur Oil και το οποίο είναι διαθέσιμο για να μαλακώσει τις τρίχες του εφηβαίου ή της μασχάλης. Ωστόσο, η ευρύτερη εικόνα αποκαλύπτει μια λιγότερο προοδευτική ιστορία.
«Τα ποσοστά συμμόρφωσης στην αποτρίχωση του σώματος είναι εντυπωσιακά υψηλά» δήλωσε ο Fahs, ο οποίος επικαλέστηκε έρευνα σύμφωνα με την οποία το 92%-99% των γυναικών στις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Αυστραλία, τη Νέα Ζηλανδία και μεγάλο μέρος της Δυτικής Ευρώπης αφαιρούν τακτικά τις τρίχες στα πόδια και τις μασχάλες τους.
«Αυτό είναι πραγματικά σοκαριστικό για έναν κανόνα που δεν έχει κανένα όφελος για την υγεία: δεν μπορούμε για παράδειγμα να πετύχουμε το ίδιο επίπεδο συμμόρφωσης με τη χρήση ζώνης ασφαλείας στο αυτοκίνητο ή με το βούρτσισμα των δοντιών. Είναι εκπληκτικό πόσο ισχυρός είναι αυτός ο κανόνας».
Πράγματι, παρά το γεγονός ότι ο ακτιβισμός για τις τρίχες στο σώμα είναι πλέον ορατός και πρωτοβουλίες όπως το Januhairy κερδίζουν έδαφος, η καθηγήτρια Breanne Fahs σημειώνει ότι «ενώ θέλουμε να πιστεύουμε ότι οι άνθρωποι επαναστατούν περισσότερο από ό,τι στην πραγματικότητα… δεν βλέπουμε δεδομένα που να υποστηρίζουν ότι η αύξηση των γυναικείων τριχών στο σώμα είναι μια ευρέως διαδεδομένη τάση, προσθέτοντας ότι η αποτρίχωση του εφηβαίου «μόνο αυξάνεται».
«Αμφισβητήστε τα κυρίαρχα πρότυπα ομορφιάς»
Η Roxanne Felig, 27 ετών, από την Τάμπα της Φλόριντα, η οποία σπουδάζει για διδακτορικό στην Κοινωνική Ψυχολογία, δημοσιεύει τακτικά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αναφορικά με την επιλογή της να αφήσει τις τρίχες του σώματος της, ενώ εμφανίζεται στον λογαριασμό Januhairy στο Instagram. Πρόκειται για μια προσωπική επιλογή που προσελκύει ωστόσο πολλή κριτική από αγνώστους, ειδικά στο διαδίκτυο.
«Πολλές φορές η κριτική αυτή γίνεται από γυναίκες που μοιάζει τόσο αντιφατικό», δήλωσε στο CNN. «Είναι πραγματικά επιθετικό. Έχω ανθρώπους που αφήνουν emojis εμετού και λένε ότι είμαι αηδιαστική».
Αυτές οι αντιδράσεις απηχούν τις εμπειρίες της Esther Calixte-Bea, 27 ετών, καλλιτέχνιδας από το Μόντρεαλ, η οποία επίσης εμφανίζεται στον λογαριασμό Januhairy στο Instagram και χρησιμοποιεί τη δημιουργική της πρακτική για να καταγράψει το σώμα της, μαζί με τις τρίχες στο στήθος που πέρασε χρόνια να τις αφαιρεί, παρά το γεγονός ότι της προκαλούσαν πόνο, ερεθισμό, ακόμη και μόλυνση.
«Υπάρχουν μισητά και μερικές φορές ρατσιστικά – σχόλια. Δεν υπάρχει ποτέ κάτι καινούργιο, είναι όλο επαναλαμβανόμενο: αρκετοί βάζουν πάντα emoji μαϊμού ή γορίλα» δήλωσε η Calixte-Bea, η οποία έχει επίσης εμφανιστεί στον λογαριασμό Januhairy στο Instagram. «Στην αρχή προσβλήθηκα, αλλά πλέον το έχω συνηθίσει».
Οι τρίχες του γυναικείου σώματος εγείρει επίσης φυλετικά ζητήματα. Ιστορικά, υπήρξαν αμέτρητα παραδείγματα αποικιοκρατικών δυνάμεων που επέβαλαν την αποτρίχωση ως μέσο ελέγχου ή τιμωρίας, ενώ η πρόταση του Κάρολου Δαρβίνου (στο βιβλίο του «Η κάθοδος του ανθρώπου» το 1871) ότι η υπερβολική τριχοφυΐα στο σώμα ήταν πρωτόγονη έδωσε αφορμή για ανησυχητικές αφηγήσεις σχετικά με τον «καθωσπρεπισμό και την υγιεινή».
«Είναι δύσκολο να αφήσεις να μεγαλώσουν οι τρίχες του σώματός σου επειδή το πλεονέκτημα του ξυρίσματος είναι ότι δεν δέχεσαι παρενόχληση από τους ανθρώπους»
«Οι μαύρες γυναίκες έχουν συχνά πολύ πιο σκούρες τρίχες στο σώμα» αναφέρει η Fahs. «Υπάρχουν διαφορετικές ”επιπτώσεις” αν έχετε ανοιχτόχρωμα ξανθά μαλλιά από ό,τι αν έχετε πιο σκούρα, πιο τραχιά μαλλιά». Έχοντας όλα αυτά κατά νου, είναι εύκολο να καταλάβει κανείς πώς η κριτική απέναντι στην τριχοφυΐα μπορεί να είναι πιο οξυμένη στις γυναίκες με πιο σκούρο δέρμα.
«Η κριτική μπορεί να είναι πολύ τρομακτική, αλλά για να εξομαλυνθεί κάτι πρέπει να το δουν περισσότεροι άνθρωποι» δήλωσε η Calixte-Bea, σημειώνοντας πάντως πως «δεν μπορώ απλώς να λέω “θέλω να ομαλοποιήσω τις τρίχες του σώματος”, αλλά να μην δείχνω τις τρίχες του σώματός μου”».
«Οι τρίχες στη μασχάλη κάνουν τους ανθρώπους έξαλλους»
Julia Roberts' armpit hair at the Notting Hill premiere? NBD! https://t.co/9UqNeqeSLp pic.twitter.com/rDzzPzDaSF
— HollywoodLife (@HollywoodLife) November 6, 2018
Σημειώνεται επίσης ότι τα επίπεδα «αποδοχής» της τριχοφυΐας μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με το μέρος του σώματος. «Οι τρίχες στη μασχάλη συνεχίζουν να θεωρούνται οι πιο αηδιαστικές ή οι πιο δύσκολα ανεκτές από τους ανθρώπους» λέει η καθηγήτρια Fahs, επισημαίνοντας ότι οι τρίχες στη μασχάλη είναι αυτές που «κάνουν τους ανθρώπους πραγματικά έξαλλους, επειδή θεωρούνται ως ”η μεγαλύτερη παραβίαση” των κανόνων του φύλου και της ”παραδοσιακής θηλυκότητας” από ό,τι οι τρίχες στα πόδια».
Με φόντο την πρωτοβουλία Januhairy, που κορυφώνεται τον Ιανουάριο κάθε έτους, η Felig αναφέρει πόσο δύσκολο είναι να αφήσεις να μεγαλώσουν οι τρίχες του σώματός σου: «Είναι περίπλοκο, επειδή το πλεονέκτημα του ξυρίσματος είναι ότι δεν δέχεσαι παρενόχληση από τους ανθρώπους».
Παράλληλα, συμβουλεύει να αφιερώσουμε χρόνο για να σκεφτούμε βαθιά γιατί κάνουμε τις επιλογές που κάνουμε. «Πολλές γυναίκες δεν έχουν δει ποτέ το σώμα τους όπως πραγματικά είναι» λέει η Calixte-Bea. «Το να αφήσετε τις τρίχες του σώματός σας να μεγαλώσουν μπορεί να σας βοηθήσει να αμφισβητήσετε τις ιδέες γύρω από την ομορφιά και το πώς αισθάνεστε πραγματικά για το σώμα σας».
Με πληροφορίες από το CNN
