Στις 11 Σεπτεμβρίου, οι Αιθίοπες θα γιορτάσουν τη λήξη ενός έτους και την αρχή ενός άλλου. Όταν έρθει, όμως, η στιγμή της Πρωτοχρονιάς σε αυτή την χώρα της Ανατολικής Αφρικής, τεχνικά θα είναι 2017, σύμφωνα με το ημερολόγιο της Αιθιοπίας.

Γιατί ωστόσο η δεύτερη πιο πυκνοκατοικημένη χώρα της Αφρικής βρίσκεται κατά επτά χρόνια και οκτώ μήνες «πίσω» από από τον υπόλοιπο κόσμο; Οι απαντήσεις βρίσκονται στις παραδόσεις που χρονολογούνται αιώνες πριν, αλλά και στο ισχυρό συλλογικό βίωμα της εθνικής ταυτότητας.

Το μοναδικό ημερολόγιο

Στην Αιθιοπία, το έτος γέννησης του Ιησού Χριστού αναγνωρίζεται ως επτά ή οκτώ χρόνια αργότερα από το Γρηγοριανό ή «Δυτικό» ημερολόγιο, το οποίο εισήχθη από τον Πάπα Γρηγόριο XIII το 1582.

Σύμφωνα με τους ιστορικούς, η Ρωμαϊκή Εκκλησία προσάρμοσε τους υπολογισμούς της το 500 μ.Χ., ενώ η Ορθόδοξη Εκκλησία της Αιθιοπίας επέλεξε να τηρήσει τις αρχαίες ημερομηνίες. Αν και μεγάλο μέρος του υπόλοιπου κόσμου υιοθέτησε το Γρηγοριανό ημερολόγιο, η Αιθιοπία κράτησε το δικό της.

Body + Soul Η ανθρωπότητα έγινε σκλάβος του ρολογιού, μέσα σε λίγα λεπτά

«Είμαστε μοναδικοί», λέει ο Eshetu Getachew, Διευθύνων Σύμβουλος της Rotate Ethiopia Tours And Travel. «Δεν αποικίσαμε ποτέ. Έχουμε το δικό μας ημερολόγιο. Έχουμε το δικό μας αλφάβητο. Έχουμε τις δικές μας πολιτιστικές παραδόσεις».

Το Αιθιοπικό Ημερολόγιο, το οποίο χρονολογείται τουλάχιστον πριν 1.500 χρόνια, έχει πολλές ομοιότητες με το ημερολόγιο της Κοπτικής Ορθόδοξης Εκκλησίας της Αλεξάνδρειας, μίας Ανατολικής Ορθόδοξης Χριστιανικής Εκκλησίας με έδρα την Αίγυπτο. Ακολουθώντας ένα ηλιακό-σεληνιακό σύστημα, έχει διάρκεια 13 μήνες, με 12 από αυτούς να διαρκούν 30 ημέρες. Ο τελευταίος μήνας αποτελείται από μόλις πέντε ημέρες ή έξι ημέρες κατά τη διάρκεια ενός δίσεκτου έτους.

Ταξίδι «πίσω στο χρόνο»

Οι ταξιδιώτες που επισκέπτονται την Αιθιοπία μένουν συχνά έκπληκτοι όταν μαθαίνουν ότι έχουν γυρίσει «πίσω στο χρόνο». Οι διεθνείς επιχειρήσεις και τα σχολεία που εδρεύουν στη χώρα τείνουν να ακολουθούν το Γρηγοριανό ημερολόγιο, επομένως πολλοί Αιθίοπες δεν έχουν άλλη επιλογή από το να χρησιμοποιούν ταυτόχρονα το παραδοσιακό αιθιοπικό ημερολόγιο και το δυτικό ημερολόγιο.

«Είναι πολύ δύσκολο», λέει στο CNN Travel ο Αιθίοπας αρχαιολόγος Goitom W. Tekle, με έδρα τη Γερμανία. Ο Tekle εξηγεί ότι ορισμένα ιδρύματα πρέπει να συνεχίσουν να εναλλάσσονται μεταξύ των δύο ημερολογίων, ενσωματώνοντας τις διαφορετικές ημερομηνίες και ώρες, ειδικά όταν αλληλογραφούν με Αιθίοπες.

Η σύγχυση με τις ημερομηνίες

Κάτι τόσο απλό, όπως η αίτηση για πιστοποιητικό γέννησης, μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα κατά την προσπάθεια συγχώνευσης του συστήματος της Αιθιοπίας και του δυτικού συστήματος.

«Για παράδειγμα, ένα μωρό είναι τριών ετών και υποβάλλετε το πιστοποιητικό γέννησής του στην πόλη ή στην τοπική κυβέρνηση», λέει η Γερμανίδα ιστορικός Verena Krebs, η οποία ειδικεύεται στη μεσαιωνική ευρωπαϊκή και αφρικανική ιστορία. «Έπειτα το δηλώνεις σύμφωνα με το Αιθιοπικό σύστημα χρόνου, αλλά θα πρέπει να σιγουρευτείς ότι ο υπάλληλος έχει κάνει σωστά τη μετατροπή. Έτσι, υπάρχουν ορισμένες μεταβλητές, οι οποίες στη συνέχεια μπορούν να οδηγήσουν σε διπλασιασμό ή τριπλασιασμό γενεθλίων» ανέφερε χαρακτηριστικά.

Μπορεί να φαίνεται περίπλοκο ή ασυνήθιστο, αλλά «μετά προσαρμόζεσαι στο σύστημα. Οπότε δεν συνειδητοποιείς ότι μερικοί άνθρωποι το βρίσκουν εντυπωσιακό, επειδή έχει γίνει τόσο φυσιολογικό» είπε.

Πρωτοχρονιά τον Σεπτέμβριο

Ο φωτογράφος Abel Gashaw είναι μεταξύ των πολλών Αιθίοπων που έχουν προσαρμοστεί με τα δύο ημερολόγια. Ωστόσο, παραδέχεται ότι προτιμά το ημερολόγιο της Αιθιοπίας, χαρακτηρίζοντάς το ως «πιο λογικό», ιδιαίτερα σε σχέση με την αρχή του έτους.

Η Πρωτοχρονιά ή Enkutatash, που μεταφράζεται ως «δώρο κοσμημάτων» στην Αιθιοπική σημιτική γλώσσα, τα Αμχαρικά, φτάνει προς το τέλος της περιόδου των βροχών. Το Adey Abeba είναι ένα λουλούδι στην Αιθιοπία, το οποίο ανθίζει εκείνη την περίοδο και έχει γίνει σύμβολο του νέου έτους. «Είναι σαν μια νέα αρχή», λέει ο Gashaw. «Είναι μια νέα αρχή για εμάς».

Επισημαίνει μάλιστα ότι η Πρωτοχρονιά την 1η Ιανουαρίου δεν θα είχε κανένα νόημα στην Αιθιοπία, καθώς η ημερομηνία πέφτει κατά τη διάρκεια της ξηρής περιόδου, ενώ η 11η Σεπτεμβρίου (ή η 12η Σεπτεμβρίου κατά τη διάρκεια ενός δίσεκτου έτους), που σηματοδοτεί επίσης την αρχή του αιγυπτιακού έτους, λειτουργεί καλά. «Ξέρω ότι είναι μια κακή μέρα για τον κόσμο», λέει ο Gashaw, αναφερόμενος στις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου το 2001. «Αλλά το ημερολόγιο της Αιθιοπίας ξεκινά κάθε χρόνο εκείνη την ημέρα».

12 ώρες

Σε αντίθεση με τις περισσότερες χώρες, όπου η καινούργια ημέρα ξεκινά τα μεσάνυχτα, οι Αιθίοπες χρησιμοποιούν ένα σύστημα ρολογιού 12 ωρών που λειτουργεί από την αυγή έως το σούρουπο, ξεκινώντας από τη 1 π.μ.

Ο Gashaw εξηγεί ότι αυτό αντικατοπτρίζει τη ζωή στην Αιθιοπία – οι ώρες της ημέρας στη χώρα είναι αρκετά συνεπείς λόγω της εγγύτητάς της στον Ισημερινό – και φαίνεται σαν μια πιο λογική προσέγγιση. «Για να είμαι ειλικρινής, δεν ξέρω γιατί αλλάζει η ώρα της Ευρώπης τα μεσάνυχτα», λέει. «Επειδή όλοι κοιμούνται».

Όπως είναι λογικό, αυτό μπορεί να προκαλέσει σύγχυση, ιδιαίτερα στους ταξιδιώτες που επισκέπτονται τη χώρα. Όταν κλείνει ραντεβού με διεθνείς επισκέπτες, ο Gashaw φροντίζει πάντα να διευκρινίζει αν αναφέρονται σε ώρα Αιθιοπίας ή Δυτική ώρα. «Αν κάποιος μου πει να συναντηθούμε στις 2 το μεσημέρι, θα ελέγξω ξανά αν εννοεί πρωί ή απόγευμα» επισημαίνει.

«Επίσης, όταν αγοράζω ένα αεροπορικό εισιτήριο, οι αεροπορικές εταιρείες χρησιμοποιούν το ευρωπαϊκό ημερολόγιο, επομένως κάνω διπλό έλεγχο τρεις ή τέσσερις φορές, για να ελέγξω ότι το έχω κλείσει σωστά» αναφέρει χαρακτηριστικά.

Με πληροφορίες από CNN