Αν λάβουμε υπόψη πόσο συχνά ρωτάμε καθημερινά «Tι ώρα είναι;», θα μπορούσαμε να πούμε ότι η ζωή μας ρυθμίζεται στην πραγματικότητα από το ρολόι. Ο κόσμος κάποτε ωστόσο, κινούνταν με τους δικούς του ρυθμούς. Σήμερα, οι άνθρωποι αγχώνονται καθώς προσπαθούν να ανταποκριθούν στις πιέσεις του χρόνου και, εφόσον το ρολόι δε λέει ποτέ ψέματα, κανείς δεν επιτρέπεται πλέον να αργεί.

Εκατοντάδες χρόνια πριν, η χρονική διάρκεια καθοριζόταν με βάση τις δουλειές και τις υποχρεώσεις των ανθρώπων: Στη μεσαιωνική Αγγλία, για παράδειγμα, κάποιες εργασίες μπορεί να διαρκούσαν Pater Noster Whyle, δηλαδή όση ώρα έπαιρνε σε κάποιον να πει την προσευχή.

Η ζωή πριν από το 8ωρο

Μέχρι τα τέλη του Μεσαίωνα, οι άνθρωποι δεν ξεχώριζαν τον χρόνο από τις αγγαρείες που είχαν να κάνουν. Με τα σημερινά δεδομένα, το κούρεμα του γκαζόν δεν θα διαρκούσε μία ώρα αλλά τόσο όσο να  κουρευτεί το γρασίδι.

Οι ιστορικοί, σύμφωνα με το Bigthink, τείνουν να αποκαλούν τον συγκεκριμένο τρόπο ζωής «προσανατολισμένο στις εργασίες» (task-oriented). Αυτό σημαίνει ότι ο χρόνος γινόταν αντιληπτός με βάση το πόσο διαρκούσε η ίδια η αγγαρεία και δεν διαιρούνταν σε ώρες, λεπτά ή δευτερόλεπτα.

Ο Oliver Burkeman στο βιβλίο του Four Thousand Weeks: Time Management for Mortals (Τέσσερις Χιλιάδες Εβδομάδες: Διαχείριση Χρόνου για Θνητούς) αναφέρει: «Οι αγελάδες αρμέγονταν όταν χρειάζονταν άρμεγμα και η συγκομιδή σπαρτών γινόταν τη στιγμή που έπρεπε».

Πριν την εφεύρεση του ρολογιού, μία δουλειά έπαιρνε στην κυριολεξία όσο χρόνο χρειαζόταν για να γίνει

Έτσι, όποιος προσπαθούσε να επιβάλει ένα διαφορετικό χρονοδιάγραμμα, κάνοντας για παράδειγμα το άρμεγμα ενός μήνα μέσα σε δύο μέρες ώστε να τελειώνει νωρίτερα,  δικαίως θεωρούνταν παράλογος.

Πριν από την εφεύρεση του ρολογιού, δεν υπήρχε το κλασικό ωράριο 9-5 και οι άνθρωποι δεν είχαν εμμονή με την ώρα. Επιπλέον, μπορούσαν να δουλέψουν μόνο με το φως της ημέρας, πράγμα που σήμαινε ότι εργάζονταν έως και δεκαέξι ώρες το καλοκαίρι αλλά πολύ λιγότερες – περίπου οχτώ – κατά τη διάρκεια του χειμώνα.

Έτσι, δεν υπήρχε βιασύνη για την ολοκλήρωση μίας εργασίας λόγω τεχνητών χρονικών περιορισμών. Η δουλειά έπαιρνε στην κυριολεξία όσο χρόνο χρειαζόταν.

Τα λέμε στις 21:00

Οι περισσότεροι άνθρωποι σήμερα, ωστόσο, εργάζονται σε κάποιο γραφείο ή εργοστάσιο. Όταν πρόκειται να πραγματοποιηθεί μία συνάντηση σε συγκεκριμένο χώρο και με συγκεκριμένα άτομα, το να πούμε απλώς «Ας συγκεντρωθούμε μετά το μεσημεριανό γεύμα» είναι  πολύ αόριστο.

Επίσης, είναι δύσκολο να προλάβουμε το τρένο «αφού πάρουμε το πρωινό μας» ή να παρακολουθήσουμε μία ταινία στο σινεμά «όταν πέσει ο ήλιος».

Η πρώτη μεγάλη εταιρεία που χρησιμοποίησε ρολόγια ήταν η βρετανική ταχυδρομική υπηρεσία και ακολούθησαν οι σιδηροδρομικές εταιρείες. Αρκετά σύντομα, όλοι είδαν το όφελος του να γίνονται οι εργασίες με βάση το ωράριο.

Ήταν δύσκολο εξάλλου να συντονίσεις διαφορετικά τους εργάτες και την παραγωγή. Όλοι πλέον έπρεπε να πηγαίνουν στις δουλειές στην ώρα τους. Η παραγωγή και η αποδοτικότητα έκτοτε ρυθμίζονταν με βάση το ρολόι.

Διαβασε ακομα

Νοσταλγία: Η αναπόληση του παρελθόντος επιδρά θετικά στην ψυχική υγεία

Τρέχοντας πίσω από τον χρόνο

Χωρίς το ρολόι, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς πώς τα κατάφερναν οι άνθρωποι. Παρ’ όλα αυτά, σύμφωνα με τον Jonny Thomson, συγγραφέα και καθηγητή Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, εάν μας παρατηρούσε σήμερα ένας μεσαιωνικός αγρότης, θα θεωρούσε τις ζωές μας – στην καλύτερη περίπτωση – αγχωτικές και την κοινωνία μας άκρως δυστοπική.

Για τον Thomson ωστόσο, είναι απαραίτητο οι άνθρωποι να αφήνουμε πότε-πότε τον χρόνο απλώς να κυλάει. Η ζωή δεν είναι σχολικό πρόγραμμα για να τηρούνται κατά γράμμα τα ωράρια.

Αυτό είναι μία πραγματικότητα που όχι μόνο πρέπει να αποδεχτούμε, αλλά και να τη μεταφέρουμε στους άλλους ανθρώπους. Πότε-πότε, κάποιες δουλειές απλώς θα πρέπει να πάρουν όσο χρόνο χρειάζονται για να γίνουν.

Με πληροφορίες από Bigthink