Αν το πρωί των Χριστουγέννων, ανοίγοντας το δώρο σου ενώ φοράς τις γιορτινές κάλτσες σου, το αίσθημα που σε κυριεύει είναι συντριπτική απογοήτευση, μπορείς τουλάχιστον να είσαι ευγνώμων που δεν είσαι θηλυκός σκορπιός.

Αν ήσουν, τότε το καλύτερο που θα μπορούσες να περιμένεις θα ήταν σάλια από την αγάπη της ζωής σου. Καθόλου ωστόσο απογοητευμένες, οι σκορπίνες απολαμβάνουν τη νόστιμη λιχουδιά, ανταμείβοντας τους μνηστήρες τους με την ευκαιρία να ζευγαρώσουν μαζί τους.

Αυτό το ευφάνταστο γαμήλιο δώρο – όταν το αρσενικό χαρίζει στο θηλυκό μια θρεπτική μπουκιά κατά τη διάρκεια των ερωτοτροπιών και του ζευγαρώματος – έχει παρατηρηθεί επίσης σε είδη τόσο διαφορετικά μεταξύ τους, όπως τα σαλιγκάρια, οι γαιοσκώληκες και τα καλαμάρια. Είναι γνωστό ότι τα πουλιά απολαμβάνουν επίσης να κάνουν δώρα, με αρσενικές μεγάλες γκρίζες λανιίδες να καρφώνουν μικρά πλάσματα σε αγκάθια και κλαδιά για να εντυπωσιάσουν τους συντρόφους τους, πριν τα προσφέρουν ως δώρα κατά τη διάρκεια του ζευγαρώματος.

Ωστόσο, το φαινόμενο του Άγιου Βασίλη είναι πιο κοινό μεταξύ των εντόμων και των αραχνοειδών. Οι αρσενικοί σκόροι six-spot burnet, για παράδειγμα, προσφέρουν στις θηλυκές συντρόφους τους κυάνιο μέσω του σπέρματός τους. Από την άλλη, οι αράχνες ιστού φυτωρίου (nursery web spiders, pisauridae), δωρίζουν στους πιθανούς συντρόφους τους θήραμα τυλιγμένο σε μετάξι, με πρόσθετες χημικές ουσίες για να το κάνουν πιο ελκυστικό. Εάν το θηλυκό αρνηθεί, το αρσενικό απλώς προσθέτει περισσότερη… συσκευασία στο δώρο, πριν το προσφέρει ξανά.

Μερικές φορές τα αρσενικά προσπαθούν να ξεγελάσουν τα θηλυκά τυλίγοντας θηράματα χαμηλής ποιότητας ή ακόμα και μασημένα. Ενώ το θηλυκό είναι απασχολημένο ξετυλίγοντας αυτό που πιστεύει ότι είναι ένα ξεχωριστό δώρο, το αρσενικό βρίσκει την ευκαιρία να ζευγαρώσει μαζί της, ενώ στη συνέχεια θα τρέξει μακριά πριν το καταλάβει και πέσει παντόφλα.

Διαβασε ακομα

Αυτοί οι σκίουροι έκαναν για πρώτη φορά κάτι πολύ ανησυχητικό

Μια μελέτη διαπίστωσε ότι έως και το 70% των δώρων που δίνονται από αυτές τις αράχνες είναι ψεύτικα.

«Οι άντρες θα προσπαθήσουν να εξαπατήσουν. Μπορεί να τυλίξουν ένα παλιό, ξεραμένο πόδι ενός γρύλου ή κάτι τέτοιο», λέει ο Darryl Gwynne, οικολόγος της συμπεριφοράς στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο στον Καναδά.

Διαβασε ακομα

Το ακριβότερο ψάρι του κόσμου πνίγεται

Άλλα έντομα είναι γνωστό ότι τσιγκουνεύονται με τα δώρα.

«Κάτω από το σπίτι μου την άνοιξη συμβαίνει ένα πολύ όμορφο πράγμα με αρσενικές μύγες να πετούν πάνω από το ποτάμι και πιάνουν υδρόβια έντομα», λέει ο Gwynne.

«Τα φέρνουν πίσω και τα θηλυκά ανταγωνίζονται για το θήραμα επειδή δεν μπορούν να τραφούν και χρειάζονται αυτή την τροφή για να παράγουν τα αβγά τους. Σε μια περίπτωση, είδα ένα αρσενικό να κουβαλά χνούδι ιτιάς που βγαίνει από τον σπόρο και να προσπαθεί να το παρουσιάσει ως θήραμα».

Ενώ ένα άχρηστο δώρο μπορεί να ωφελήσει τον άνδρα βραχυπρόθεσμα, μόλις το θηλυκό το ξετυλίξει και καταλάβει ότι έχει εξαπατηθεί, θα τον απορρίψει. Αυτό σημαίνει ότι θα ζευγαρώσει μαζί του μόνο για μια σύντομη περίοδο. Καθώς τα θηλυκά έντομα ζευγαρώνουν συνήθως με πολλούς μνηστήρες, το σπέρμα του ανέντιμου αρσενικού θα είναι λιγότερο πιθανό να γονιμοποιήσει τα ωάρια της, που σημαίνει ότι θα βγει χαμένος μακροπρόθεσμα.

Διαβασε ακομα

Απλά μια πολική αρκούδα που κοιμάται στα λουλούδια

Μερικά, πάλι, έντομα προσφέρουν το απόλυτο δώρο της αυτοθυσίας στα θηλυκά που θέλουν να προσελκύσουν. Κατά τη διάρκεια του ζευγαρώματος, ο αρσενικός γρύλος φασκόμηλου αφήνει το θηλυκό να τσιμπήσει τα πίσω φτερά του, επιτρέποντάς της ακόμη και να ρουφήξει την αιμολέμφο του (το αντίστοιχο αίμα των εντόμων).

Σύμφωνα με μια μελέτη, από τη στιγμή που τα αρσενικά έχουν υπομείνει αυτό το «δάγκωμα αγάπης», η πιθανότητά τους να βρουν άλλον σύντροφο είναι ελάχιστες επειδή απλώς τους λείπει η ενέργεια για να επιδιώξουν άλλες ρομαντικές περιπτύξεις.

Η αρσενική κοκκινόμαυρη αράχνη, εν τω μεταξύ, θα γυρίσει κυριολεκτικά προς τα σαγόνια του θηλυκού κατά το ζευγάρωμα, επιτρέποντάς της να μασήσει το άκρο της κοιλιάς του μέχρι να φαγωθεί.

«Κατά μία έννοια, θα μπορούσατε να πείτε ότι είναι ο χαμένος επειδή χάνει τη ζωή του», λέει ο Wynne.

«Αλλά από τη δαρβινική οπτική, το να βρει κάποιος θηλυκό να ζευγαρώσει είναι τόσο σπάνιο και τυχερό φαινόμενο στις κοκκινόμαυρες αράχνες, που αποσπώντας της την προσοχή με ένα γεύμα, επεκτείνει τη συζυγία και του επιτρέπει να αποκτήσει περισσότερο σπέρμα. Ως αποτέλεσμα, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα αποκτήσει περισσότερους απογόνους».

Το 2022, η εντομολόγος Chufei Tang της Ακαδημίας Γεωργικών Επιστημών Jiangsu της Κίνας και οι συνεργάτες της ανακάλυψαν ακόμα και ένα παράδειγμα δώρου στα έντομα που διατηρήθηκε σε κεχριμπάρι ηλικίας 99 εκατομμυρίων ετών. Μέσα στο αρχαίο κεχριμπάρι, μια αρσενική μύγα του γένους Alavesia κρατά ένα άδειο, αφρώδες μπαλόνι από βλέννα ανάμεσα στα πόδια της.

Όλα αυτά τα παραδείγματα είναι γαμήλια δώρα, που δίνονται από αρσενικά σε θηλυκά για να τα πείσουν να ζευγαρώσουν. Τις περισσότερες φορές, αυτά τα δώρα έχουν διατροφική αξία, επομένως ωφελείται και η γυναίκα. Ωστόσο, μερικές φορές τα ζώα είναι γνωστό ότι δίνουν δώρα μόνο και μόνο για να ευχαριστήσουν τον παραλήπτη.

Για παράδειγμα, δελφίνια έχουν παρατηρηθεί να δίνουν τροφή σε ανθρώπους, με προσφορές που περιλαμβάνουν χέλια, τόνο και χταπόδια. Υπάρχουν επίσης μαρτυρίες για κοράκια που δίνουν δώρα σε ανθρώπους που τους έχουν βοηθήσει στο παρελθόν.

«Έχω λάβει δώρα από κοράκια, όπως καρύδια, ελιές, μπουκάλια μπύρας και φελλούς κρασιού», λέει ο Nicola Clayton, καθηγητής συγκριτικής γνωστικής στο Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ στο Ηνωμένο Βασίλειο.

«Ευτυχώς, δεν μου έδωσαν κάποιο νεκρό ζώο που πάτησε αυτοκίνητο, καθώς είμαι χορτοφάγος. Θα προτιμούσα πολύ ένα κόσμημα», λέει

PETS + ANIMALS Δεν πίστευαν στα μάτια τους με αυτό που φορούσαν οι όρκες στο κεφάλι τους

Οι κίσσες, μέλος της οικογένειας των κορακιών, φαίνεται επίσης να δίνουν δώρα στους συντρόφους τους απλώς για τη χαρά της προσφοράς. Σε ένα πείραμα του Clayton και της ομάδας του, τα αρσενικά έβλεπαν τους συντρόφους τους να τρώνε είτε σκόρο, είτε σκουλήκια. Όταν τους δόθηκε η ευκαιρία να προσφέρουν στη σύντροφό τους μια ζουμερή μπουκιά, τα αρσενικά επέλεγαν να δώσουν στο ταίρι τους κάτι διαφορετικό. Με άλλα λόγια, τα αρσενικά κατάλαβαν ότι τα θηλυκά προτιμούσαν να έχουν κάτι καινούργιο παρά τα ίδια και τα ίδια.

«Είναι σαν να είσαι έξω για δείπνο και μόλις είχες μια ωραία σπαγγέτι μπολονέζ», λέει ο Clayton.

«Αν κάποιος έλεγε, “Θες άλλο;” Θα έλεγες “Όχι ευχαριστώ”. Αλλά μπορεί να βρείτε χώρο για ένα επιδόρπιο Οι κίσσες φαινόταν ότι ήξεραν τι ήθελαν οι σύντροφοί τους και μπορούσαν να κάνουν το σωστό δώρο, ανεξάρτητα από το τι ήθελαν οι ίδιοι».

Το αλτρουιστικό δώρο είναι επίσης κοινό στους μπονόμπο, ένα είδος μεγάλου πιθήκου που μοιράζεται σχεδόν το 99% του DNA του με τους ανθρώπους.

Μια μελέτη του 2013 διαπίστωσε ότι οι μπονόμπο, όπως και οι άνθρωποι, μερικές φορές δίνουν δώρα σε αγνώστους ως πράξεις φαινομενικής φιλανθρωπίας. Στην περίπτωση των μπονόμπο, οι πίθηκοι επέλεξαν να μοιράζονται φαγητό, όπως μήλα και μπανάνες, με άλλους μπονόμπο που δεν ανήκαν στην ομάδα τους, επιλέγοντας ακόμα και να αφήσουν το δικό τους φαγητό για να μπορούν να αλληλεπιδράσουν με τον ξένο.

Όλο αυτό γεννά, έτσι, το ερώτημα – γιατί τα ζώα κάνουν δώρα το ένα στο άλλο; Καθώς η συμπεριφορά έχει εξελιχθεί πολλές φορές σε διαφορετικά είδη, πιθανότατα ενισχύει την αναπαραγωγική ικανότητα τόσο των αρσενικών, όσο και των θηλυκών. Αυτό ισχύει βεβαίως στην περίπτωση των εντόμων και των αραχνιδών – εκτός από την περίπτωση που κάποιος εξαπατήσει. «Της παρέχει ένα γεύμα και εκείνη του παρέχει πρόσβαση στον αναπαραγωγικό της σύστημα», εξηγεί ο Gwynne.

Αλλά αν αυτό δεν σας ακούγεται ιδιαίτερα ρομαντικό, μπορείτε να μείνετε στο γεγονός ότι άλλα ζώα, όπως τα κοράκια και οι μπονόμπο, φαίνεται επίσης να απολαμβάνουν την απλή πράξη της προσφοράς.

«Στον κόσμο των εντόμων το αρσενικό δίνει το δώρο για να μπορεί να ζευγαρώσει με το θηλυκό, αλλά στις κίσσες ζευγαρώνουν για μια ζωή, οπότε δεν είναι δωροδοκία, είναι δώρο», λέει ο Clayton.

«Οι κίσσες είναι πολύ έξυπνα, μακρόβια ζώα, και όπως γνωρίζετε, η επίτευξη μιας σχέσης είναι το ένα πράγμα, αλλά η διατήρηση της για πολλά χρόνια είναι πολύ πιο δύσκολο. Έτσι τα δώρα είναι ένα δείγμα εκτίμησης».

Ως εκ τούτου, σε κοράκια όπως η κίσσα τουλάχιστον, η βασική ώθηση πίσω από το δώρο είναι πιθανώς η ίδια με των ανθρώπων – να ενισχύσουμε τους κοινωνικούς δεσμούς μας με τους πιο κοντινούς μας. Αυτό δεν σου προκαλεί ένα ασαφές ζεστό συναίσθημα, πάνω στην ώρα για τα Χριστούγεννα;

Με πληροφορίες από BBC