Κάποιοι δεν το πιστεύουν, κάποιοι ακόμα αναρωτιούνται. Όσοι αγαπούν τα ζώα, ήδη είναι σίγουροι πως οι χνουδωτοί μας φίλοι έχουν συναισθήματα.

Σε μια αναζωογονητική προσπάθεια κατανόησης της συνείδησης και των συναισθημάτων των ζώων, μια ομάδα ερευνητών από διάφορους επιστημονικούς κλάδους συνεργάστηκε για να μοιραστεί τις σκέψεις της.

«Όσο γνωρίζουμε, αυτή είναι η πρώτη αξιολόγηση του πώς οι ερευνητές της συμπεριφοράς των ζώων από διάφορους επιστημονικούς κλάδους αντιλαμβάνονται τα συναισθήματα και τη συνείδηση στα μη ανθρώπινα ζώα», δήλωσε η καθηγήτρια Μαρσέλα Μπενίτες, που ηγήθηκε της έρευνας.

Τα συναισθήματα των ζώων σε ποσοστά

Η έρευνα δείχνει ότι η πλειοψηφία των ερευνητών αποδίδει συναισθήματα σε μη ανθρώπινα πρωτεύοντα (98%), θηλαστικά (89%), πτηνά (78%), ακόμη και σε χταπόδια, καλαμάρια και σουπιές (72%), καθώς και σε ψάρια (53%).

Εντυπωσιακά, εκφράζονται συναισθήματα ακόμη και για ασπόνδυλα (71%) και έντομα (67%).
Ο ανθρωπομορφισμός – η προβολή ανθρώπινων εμπειριών στα ζώα – και η ανθρωποάρνηση – η άρνηση οποιωνδήποτε ανθρώπινων χαρακτηριστικών στα ζώα – αναγνωρίστηκαν ως προκλήσεις στη μελέτη της συμπεριφοράς των ζώων.

Διαβασε ακομα

Μικρό κόκκινο πάντα πέθανε από στρες που του προκάλεσαν πυροτεχνήματα

Αξιοσημείωτο είναι ότι το 89% των συμμετεχόντων θεώρησε την ανθρωποάρνηση πιο προβληματική, ενώ μόνο το 49% εκτίμησε ότι ο ανθρωπομορφισμός αποτελεί κίνδυνο. «Αυτό φαίνεται να αποτελεί σημαντική αλλαγή», ανέφερε η καθηγήτρια Μπενίτες.

Ιστορική αναδρομή στη μελέτη των συναισθημάτων των ζώων

Το ερώτημα αν τα ζώα βιώνουν συναισθήματα έχει απασχολήσει διανοητές από την εποχή του Αριστοτέλη και του Ντεκάρτ.

Ο Κάρολος Δαρβίνος επίσης ασχολήθηκε με το θέμα, γράφοντας ότι «τα κατώτερα ζώα, όπως ο άνθρωπος, αισθάνονται φανερά ευχαρίστηση και πόνο, χαρά και δυστυχία».

Ωστόσο, θεωρητικοί της συμπεριφοράς του 20ού αιώνα απέρριψαν τη μελέτη των συναισθημάτων στα ζώα, καθώς θεωρούνταν επιστημονικά μη μετρήσιμα.

Η μελέτη της νοημοσύνης των ζώων

Ο αείμνηστος πρωτευοντολόγος Φρανς ντε Βαάλ, ομότιμος καθηγητής ψυχολογίας στο Έμορι, έφερε την επανάσταση στη μελέτη της νοημοσύνης των ζώων μέσω των βαθυστόχαστων ερευνών του.
«Ο Φρανς ντε Βαάλ σίγουρα άνοιξε το δρόμο», είπε η Μπενίτες, αποδίδοντάς του τα εύσημα για τη δυνατότητα που έδωσε σε νέους επιστήμονες να θέσουν ερωτήματα για την εσωτερική ζωή των ζώων.

Διαβασε ακομα

Αν θέλεις το κατοικίδιό σου να ζήσει όσο εσύ, κάλεσε αυτήν τη γυναίκα

Ο Ματθαίος Ζίπλ, νευροβιολόγος στο Εργαστήριο Κοινωνικής Εξέλιξης και Αναγνώρισης Ζώων του Πανεπιστημίου Κορνέλ, ήταν ο κύριος συγγραφέας της μελέτης. Η Μακένζι Γουέμπστερ, μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Έμορι, και ο φιλόσοφος Κέιλεμπ Χέιζλγουντ συμμετείχαν επίσης στην ομάδα.

Η καθηγήτρια Μπενίτες, της οποίας η έρευνα επικεντρώνεται στη συνεργασία και άλλες κοινωνικές συμπεριφορές στους καπουτσίνους πιθήκους, αναγνωρίζει την επίδραση του έργου του ντε Βαάλ στην καριέρα της.

«Ένα βασικό στοιχείο της συνεργασίας συχνά περιλαμβάνει το σχηματισμό συναισθηματικών δεσμών. Έτσι, δεν μπορώ να αποφύγω να λάβω υπόψη τα συναισθήματα στην έρευνά μου», δήλωσε.

Έρευνα για τα συναισθήματα των ζώων

Για να εξετάσει τις αντιλήψεις των ερευνητών σχετικά με τα συναισθήματα των ζώων, η ομάδα της Μπενίτες ανέπτυξε μια προσεκτικά διαμορφωμένη έρευνα που διανεμήθηκε σε προγράμματα μεταπτυχιακών σπουδών στη μελέτη της συμπεριφοράς των ζώων.

Οι συμμετέχοντες περιλάμβαναν ειδικότητες όπως οικολογική συμπεριφορά, εξελικτική βιολογία, νευροεπιστήμη, γνωστική ψυχολογία, βιολογική ψυχολογία και άλλες.

Διαβασε ακομα

Ξέρουμε γιατί είσαι φτυστός ο σκύλος σου. Και φτου σας

Προκλήσεις στον ορισμό των συναισθημάτων στα ζώα

Προς το τέλος της έρευνας, οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να ορίσουν τη «συναισθηματική κατάσταση».

«Δεν έχω έναν ξεκάθαρο ορισμό ούτε εγώ», είπε η Μπενίτες. «Βλέπω τα συναισθήματα ως μια εσωτερική διαδικασία που ανταποκρίνεται σε εξωτερικά ερεθίσματα και επηρεάζει το πώς γίνεται αντιληπτή μια κατάσταση. Προτιμώ τον πιο βασικό ορισμό, καθώς επιτρέπει την εξερεύνηση αυτής της ικανότητας στα μη ανθρώπινα πρωτεύοντα».

Το μέλλον της έρευνας για τα συναισθήματα των ζώων

Το μέλλον υπόσχεται τη χρήση προηγμένων μεθοδολογιών και διεπιστημονικών συνεργασιών που επεκτείνουν τα όρια της κατανόησής μας.

Η εξέλιξη της τεχνητής νοημοσύνης και της μηχανικής μάθησης προσφέρει νέους τρόπους ανάλυσης και ερμηνείας της συμπεριφοράς των ζώων, προσφέροντας βαθύτερη κατανόηση των συναισθημάτων τους.

Η ενίσχυση συνεργασιών μεταξύ επιστημόνων, τεχνολόγων, ηθικολόγων και φορέων πολιτικής μπορεί να οδηγήσει σε καινοτόμες και ηθικά αποδεκτές προσεγγίσεις.

Διαβασε ακομα

Η φιλία με τους σκύλους μας φτάνει κυριολεκτικά μέχρι την καρδιά μας

«Μόλις έχουμε ξύσει την επιφάνεια της κατανόησης του τι είναι ικανά να βιώσουν τα ζώα», είπε η καθηγήτρια Μπενίτες. «Η κατανόηση της εξέλιξης των συναισθημάτων είναι βασική για την κατανόηση της δικής μας καταγωγής. Σε ποιο βαθμό είμαστε ένα μοναδικό είδος; Είναι μια συναρπαστική εποχή καθώς νέες μέθοδοι μπορεί να μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε καλύτερα πώς νιώθει ένα ζώο και πώς αυτό συνδέεται με τις αποφάσεις που λαμβάνει».

Με πληροφορίες από Earth.com