icon zoom-in

Μεγέθυνση κειμένου

Α Α Α

Η πολυδιαφημισμένη λύση στη μεταναστευτική κρίση της Ευρώπης στεγάζει μόνο Ιταλούς αστυνομικούς - οι οποίοι έχουν υιοθετήσει αδέσποτα σκυλιά και κάνουν ηλιοθεραπεία

Όταν η πρωθυπουργός της Ιταλίας, Τζόρτζια Μελόνι ανακοίνωσε το εμβληματικό σχέδιό της για την αναχαίτιση, κράτηση και εξέταση των αιτούντων άσυλο στην Αλβανία, παρουσιάστηκε ως μια μεγάλη απάντηση στη μεταναστευτική κρίση της Ευρώπης.

Αλλά ένα χρόνο και 67,5 εκατομμύρια ευρώ αργότερα, το σχέδιο έχει κολλήσει σε δικαστική εκκρεμότητα χωρίς καμία δυνατότητα επεξεργασίας των αιτήσεων ασύλου, με άδεια κτήρια που ήδη καταρρέουν και με το ιταλικό προσωπικό να επιστρέφει στην πατρίδα του.

«Έμοιαζε με πόλη-φάντασμα», δήλωσε στο POLITICO η συμπρόεδρος του Volt Europe Φραντσέσκα Ρομάνα Ντ’Αντουόνο, η οποία επισκέφθηκε το κέντρο κράτησης μεταναστών στο Gjadër στα τέλη Νοεμβρίου και συμμετείχε σε διαμαρτυρίες κατά του καμπ μαζί με τοπικούς ακτιβιστές.

«Αλλά μετά, όταν μπήκαμε, υπήρχε αρκετή αστυνομία», πρόσθεσε. «Το θέμα είναι ότι δεν κάνουν τίποτα όλη την ημέρα, επειδή δεν υπάρχει πραγματικά τίποτα να κάνουν».

Σύμφωνα με την Ντ’Αντουόνο, ο ανώτερος αστυνομικός που τους συνόδευσε στην επίσκεψη δεν ήταν ευχαριστημένος με τις ερωτήσεις που έκαναν στο προσωπικό. «Νομίζω ότι αισθάνονται τον παραλογισμό του όλου πράγματος», είπε.

Τον Οκτώβριο, οι πρώτοι 16 μετανάστες -από το Μπαγκλαντές και την Αίγυπτο- έφτασαν στα κέντρα με ιταλικό πολεμικό πλοίο. Αλλά μέσα σε επτά ημέρες και οι 16 επέστρεψαν στην Ιταλία, αφού οι δικαστές μετανάστευσης του δικαστηρίου της Ρώμης ακύρωσαν το σχέδιο.

Στα τέλη Νοεμβρίου, μέρος του ιταλικού προσωπικού που απασχολούνταν από την Medihospes, την εταιρεία που διαχειρίζεται τις δραστηριότητες στα κέντρα, άρχισε να επιστρέφει στην Ιταλία.

Πηγές της ιταλικής πρεσβείας δήλωσαν στο POLITICO ότι, παρά τις μειώσεις προσωπικού τον περασμένο μήνα, όλοι οι σταθμοί παραμένουν πλήρως επανδρωμένοι – με βάρδιες της αστυνομίας όλο το εικοσιτετράωρο – σε περίπτωση που έρθει ένα αιφνιδιαστικό κύμα προσφύγων.

Το σχέδιο προβλέπει ένα κέντρο υποδοχής και διαλογής στο Shëngjin, όπου θα μεταφέρονται πρώτα οι πρόσφυγες που περισυλλέγονται από την ιταλική ακτοφυλακή, θα επεξεργάζονται τα προσωπικά τους δεδομένα και θα τους προσφέρονται οι πρώτες υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης. Το δεύτερο μέρος της επιχείρησης, ένας καταυλισμός κράτησης στο Gjadër, βρίσκεται στην ενδοχώρα περίπου 8 χιλιόμετρα από την περιφερειακή πόλη Lezhë.

Το Shëngjin χρησίμευσε επίσης ως κόμβος υποδοχής Αφγανών προσφύγων, ιδίως μετά την επιστροφή των Ταλιμπάν στην εξουσία στο Αφγανιστάν τον Αύγουστο του 2021. Παρά τον ρόλο του ως προσωρινό καταφύγιο, πολλοί πρόσφυγες παρέμειναν εγκλωβισμένοι εκεί για σχεδόν δύο χρόνια, περιμένοντας το πράσινο φως για να μεταβούν στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ο Sandër Marashi, επικεφαλής του λιμανιού στο Shëngjin, δήλωσε ότι παρόλο που δεν έχουν φτάσει μετανάστες εδώ και εβδομάδες, «όλο το ιταλικό προσωπικό βρίσκεται ακόμα στο λιμάνι και στο κέντρο και διαχειρίζεται τα πάντα εδώ».

Οι ντόπιοι στο θέρετρο Shëngjin λένε ότι οι αστυνομικοί περνούν τις μέρες τους χαλαρώνοντας στο πεντάστερο Rafaelo Resort, απολαμβάνοντας τον ήλιο και τρώγοντας θαλασσινά, ενώ τα περιπολικά των Καραμπινιέρι είναι παρκαρισμένα μπροστά.

Τα αλβανικά μέσα ενημέρωσης αναφέρουν ότι το προσωπικό του Gjadër -εγκλωβισμένο σε ένα ορεινό χωριό με λίγες εκατοντάδες ντόπιους για παρέα- είναι απομονωμένο, βαριέται και δυσανασχετεί όλο και περισσότερο με τους συναδέλφους του στο Shëngjin, οι οποίοι ισχυρίζονται ότι απολαμβάνουν την καλή ζωή.

Σύμφωνα με μια ιστορία που δημοσιεύτηκε στο εσωτερικό περιοδικό της ιταλικής σωφρονιστικής αστυνομίας, χωρίς να υπάρχει κανένας πρόσφυγας στον ορίζοντα, οι τοπικοί σωφρονιστικοί υπάλληλοι του Gjadër έχουν αναλάβει να σώζουν και να διασκεδάζουν τα αδέσποτα σκυλιά του χωριού.

Μια πολύ ακριβή αίθουσα αναμονής

Τον Απρίλιο, η ιταλική κυβέρνηση διέθεσε 65 εκατομμύρια ευρώ για την κατασκευή των δύο κέντρων και άλλα 2,5 εκατομμύρια ευρώ για τα έξοδα του ιταλικού προσωπικού το 2024. Συνολικά, η κυβέρνηση εκτίμησε ότι θα δαπανήσει περίπου 680 εκατ. ευρώ τα επόμενα πέντε χρόνια για τη συντήρηση και τη λειτουργία των κέντρων.

Εν τω μεταξύ, η ιταλική κυβέρνηση περιμένει την απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία αναμένεται την άνοιξη, σχετικά με το αν η επεξεργασία των μεταναστών σε τρίτη χώρα είναι σύμφωνη με το δίκαιο της ΕΕ.

«Είναι απλώς μια πολύ ακριβή αίθουσα αναμονής», δήλωσε στο POLITICO η ευρωβουλευτής του Volt Άννα Στρόλενμπεργκ, η οποία επισκέφθηκε το κέντρο στο Gjadër μαζί με την Ντ’Αντουόνο.

Παρ’ όλα αυτά, η ιταλική αστυνομία που απασχολείται στην Αλβανία με τόσο μικρό αποτέλεσμα έλαβε σημαντική αύξηση μισθού. Ενώ ο μέσος μισθός ενός αξιωματικού είναι λιγότερο από 2.000 ευρώ στην Ιταλία, εκείνοι που υπηρετούν στην Αλβανία μπορούν να κερδίσουν έως και 6.000 ευρώ.

Μια αλβανική τηλεοπτική εκπομπή κατέγραψε κρυφά μια ομάδα Ιταλών αστυνομικών στο κέντρο Shëngjin, οι οποίοι παραδέχθηκαν ότι περνούσαν τον περισσότερο χρόνο τους στη σάουνα του ξενοδοχείου, καθώς δεν είχαν τίποτα άλλο να κάνουν.

Η Στρόλενμπεργκ υποστήριξε ότι το σχέδιο της Μελόνι για κέντρα επεξεργασίας στην Αλβανία ήταν εξ αρχής μη ρεαλιστικό. «Η Ιταλία επιστρέφει συνολικά ετησίως περίπου 3.000 άτομα ή λιγότερα, ενώ στην Αλβανία ήθελαν να διεκπεραιώνουν αιτήσεις ασύλου περίπου 3.000 ατόμων το μήνα», είπε.

Οι εγκαταστάσεις έχουν ήδη αρχίσει να καταρρέουν, πρόσθεσε η ευρωβουλεύτρια.

«Στο νοσοκομείο, μπορούσες ήδη να δεις το νερό να στάζει από τους τοίχους», είπε. «Και στο έδαφος, το νερό δεν έφευγε». Πρόσθεσε ότι ήταν δύσκολο να φανταστεί κανείς πώς θα τα πάει η εγκατάσταση όταν κατοικηθεί.

Αποτυχημένο μοντέλο ή πολιτική νίκη;

Από τα εγκαίνια των δύο κέντρων στις 11 Οκτωβρίου, το έργο έχει λάβει επαίνους από Ευρωπαίους ηγέτες, συμπεριλαμβανομένης της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και του Βρετανού πρωθυπουργού Κιρ Στάρμερ, οι οποίοι εξέφρασαν ενδιαφέρον για την αντιγραφή της συγκεκριμένης προσέγγισης αλλού.

Η φον ντερ Λάιεν εξήρε το έργο και το χαρακτήρισε «καινοτόμο λύση», ζητώντας από άλλους ηγέτες της ΕΕ να αντλήσουν «διδάγματα από το πρωτόκολλο Ιταλίας-Αλβανίας».

Πριν από την τελευταία Ευρωπαϊκή Σύνοδο Κορυφής στα τέλη Οκτωβρίου, η Μελόνι ηγήθηκε μιας άτυπης συνάντησης με θέμα «μετανάστευση και καινοτόμες λύσεις» για να στρατολογήσει άλλους ηγέτες της ΕΕ που «ενδιαφέρονται για το μεταναστευτικό ζήτημα».

Όμως η Στρόλενμπεργκ λέει ότι με το άνοιγμα των κέντρων η Μελόνι έδωσε μόνο ψεύτικες ελπίδες τόσο στους Ευρωπαίους ηγέτες όσο και στους κατοίκους της ΕΕ.

«Άλλοι πολιτικοί στην Ευρώπη βλέπουν αυτή τη συμφωνία και ελπίζουν ότι θα πετύχει, ότι μπορεί να αποτελέσει πρότυπο για άλλα πράγματα», δήλωσε, υποστηρίζοντας ότι οι συνομιλίες για το μεταναστευτικό θα γίνουν «ακόμη πιο πολωμένες» ως αποτέλεσμα.

Τόσο η Στρόλενμπεργκ όσο και η Ντ’Αντουόνο υποστήριξαν ότι ακόμη και αν το σχέδιο αποτύχει, δεν θα είναι πολιτική ήττα για την Μελόνι.

«Το αφήγημα τώρα στην Ιταλία είναι ότι αν το σχέδιο δεν πραγματοποιηθεί, δεν είναι επειδή δεν είναι καλή ιδέα, αλλά επειδή υπάρχουν κομμουνιστές δικαστές που καταστρέφουν τα πάντα», δήλωσε η Ντ’Αντουόνο, δίνοντας έμφαση στις επιθέσεις από τη Μελόνι και τους πολιτικούς της συμμάχους που απευθύνονται σε αυτό που ισχυρίζονται ότι είναι ένα δικαστικό σώμα με προοδευτικό προσανατολισμό.

«Θα εξακολουθήσει να φαίνεται ότι τουλάχιστον αυτή [η Μελόνι] έκανε ό,τι καλύτερο μπορούσε», δήλωσε η Στρόλενμπεργκ.

Εν τω μεταξύ, η προσοχή επικεντρώνεται τώρα και σε θεσμούς όπως το Δικαστήριο της ΕΕ, η απόφαση του οποίου επέτρεψε στο δικαστήριο της Ρώμης να απαιτήσει να επιστραφούν στην Ιταλία οι λίγοι πρόσφυγες που έχουν σταλεί στην Αλβανία από τον Οκτώβριο.

«Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μετατοπίζεται προς τα δεξιά. Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις μετατοπίζονται προς τα δεξιά. Πόσο καιρό θα αντέξει η δικαστική εξουσία; Δεν πιστεύω ότι θα αντέξει για πολύ ακόμα, διότι και οι νόμοι εξελίσσονται μαζί με τις πολιτικές εξουσίες», δήλωσε η Ντ’Αντουόνο.