Μια από τις μεγαλύτερες πόλεις του κόσμου, που φιλοξενεί σχεδόν 22 εκατομμύρια κατοίκους, βρίσκεται αντιμέτωπη με σοβαρή κρίση λειψυδρίας, καθώς μια σειρά από προβλήματα- μεταξύ των οποίων η γεωγραφία, η χαοτική αστική ανάπτυξη και οι διαρροές στις υποδομές- επιδεινώνονται από τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης.

Οι κάτοικοι στην Πόλη του Μεξικού, δεν έχουν τρεχούμενο νερό εδώ και πάνω από τρεις μήνες.

Στις βρύσες τους εμφανίζεται πού και πού μια μικρή «κλωστή» νερού για μια ή δύο ώρες, ίσα για να γεμίζουν δύο κουβάδες.

Όσοι δεν έχουν εφοδιάσει τα σπίτια τους με ντεπόζιτα, για να μπορούν να αγοράσουν και να αποθηκεύσουν νερό, συλλέγουν το νερό όταν πλένονται για να το χρησιμοποιήσουν μετά στην τουαλέτα.

Τα χρόνια ασυνήθιστα χαμηλών βροχοπτώσεων, οι μεγαλύτερες περίοδοι ξηρασίας και οι υψηλές θερμοκρασίες έχουν προσθέσει πίεση σε ένα σύστημα ύδρευσης, που ήδη πιέζεται να αντιμετωπίσει την αυξημένη ζήτηση.

Οι αρχές αναγκάστηκαν να εισαγάγουν σημαντικούς περιορισμούς στο νερό που αντλείται από τους ταμιευτήρες.

«Αρκετές γειτονιές υποφέρουν από έλλειψη νερού εδώ και εβδομάδες, ενώ απομένουν ακόμη τέσσερις μήνες για να αρχίσουν οι βροχές», λέει ο Christian Domínguez Sarmiento, ατμοσφαιρικός επιστήμονας στο Εθνικό Αυτόνομο Πανεπιστήμιο του Μεξικού (UNAM).

Οι πολιτικοί υποβαθμίζουν κάθε αίσθηση κρίσης, αλλά ορισμένοι ειδικοί λένε ότι η κατάσταση έχει πλέον φτάσει σε τόσο κρίσιμα επίπεδα, που η Πόλη του Μεξικού θα μπορούσε να οδεύσει προς την «ημέρα μηδέν» σε λίγους μήνες, οπότε και οι βρύσες θα στερέψουν για τεράστια τμήματα της πόλης.

Διαβασε ακομα

Η Τιτικάκα στερεύει: Η υψηλότερη πλωτή λίμνη του κόσμου κινδυνεύει

Ιστορικό χαμηλό

Η πυκνοκατοικημένη πρωτεύουσα του Μεξικού απλώνεται σε μια λιμνοθάλασσα με μεγάλο υψόμετρο, περίπου 2.225 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας.

Χτίστηκε σε έδαφος πλούσιο σε άργιλο – στο οποίο τώρα βυθίζεται – και είναι επιρρεπής σε σεισμούς και ιδιαίτερα ευάλωτη στην κλιματική αλλαγή.

Είναι ίσως ένα από τα τελευταία μέρη που θα επέλεγε κανείς σήμερα για να χτίσει μια μεγαλούπολη.

Οι Αζτέκοι επέλεξαν αυτό το σημείο για να χτίσουν την πόλη τους Tenochtitlan το 1325, όταν ήταν μια σειρά από λίμνες. Έχτισαν σε ένα νησί, επεκτείνοντας την πόλη προς τα έξω, κατασκευάζοντας δίκτυα καναλιών και γεφυρών για να εκμεταλλεύονται το νερό.

Αλλά όταν έφτασαν οι Ισπανοί στις αρχές του 16ου αιώνα, γκρέμισαν μεγάλο μέρος της πόλης, αποξήραναν τον πυθμένα της λίμνης, γέμισαν τα κανάλια και ξερίζωσαν τα δάση.

Είδαν το νερό ως έναν εχθρό που έπρεπε να ξεπεραστεί για να ευδοκιμήσει η πόλη, δήλωσε ο Jose Alfredo Ramirez, αρχιτέκτονας και συνδιευθυντής του Groundlab, ενός οργανισμού έρευνας σχεδιασμού και πολιτικής.

Η απόφασή τους άνοιξε το δρόμο για πολλά από τα σύγχρονα προβλήματα της Πόλης του Μεξικού. Υγρότοποι και ποτάμια αντικαταστάθηκαν με σκυρόδεμα και άσφαλτο. Κατά την περίοδο των βροχών η πόλη πλημμυρίζει. Την περίοδο της ξηρασίας, στεγνώνει.

Έντονη ξηρασία

Περίπου το 60% του νερού της Πόλης του Μεξικού προέρχεται από τον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα, αλλά αυτός έχει εξαντληθεί τόσο πολύ, που η πόλη βυθίζεται με τρομακτικό ρυθμό – σχεδόν μισό μέτρο το χρόνο, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα.

Και ο υδροφόρος ορίζοντας δεν αναπληρώνεται αρκετά γρήγορα. Το νερό της βροχής κυλάει από τις σκληρές, αδιαπέραστες επιφάνειες της πόλης, αντί να βυθίζεται στο έδαφος.

Το υπόλοιπο νερό της πρωτεύουσας αντλείται σε τεράστιες αποστάσεις από πηγές εκτός της πόλης, σε μια απίστευτα αναποτελεσματική διαδικασία, κατά την οποία περίπου το 40% του νερού χάνεται μέσω διαρροών.

Το σύστημα ύδρευσης Cutzamala, ένα δίκτυο δεξαμενών, αντλιοστασίων, καναλιών και σηράγγων, παρέχει περίπου το 25% του νερού που χρησιμοποιεί η Κοιλάδα του Μεξικού, στην οποία ανήκει η Πόλη του Μεξικού.

Όμως η σοβαρή ξηρασία έχει επιφέρει το τίμημά της. Επί του παρόντος, στο 39% περίπου της χωρητικότητάς του, μαραζώνει σε ιστορικά χαμηλό επίπεδο.

Τον Οκτώβριο, η Conagua, η εθνική επιτροπή υδάτων της χώρας, ανακοίνωσε ότι θα περιορίσει το νερό από την Cutzamala κατά 8% για να διασφαλίσει την παροχή πόσιμου νερού στον πληθυσμό δεδομένης της σοβαρής ξηρασίας.

Λίγες εβδομάδες αργότερα, οι αρμόδιοι αυστηροποίησαν σημαντικά τους περιορισμούς, μειώνοντας το νερό που παρέχεται από το σύστημα κατά σχεδόν 25%, κατηγορώντας τις ακραίες καιρικές συνθήκες.

Διαβασε ακομα

Η Καταλονία στερεύει από νερό και οι Ισπανοί τα βάζουν με τους τουρίστες

Περίπου το 60% του Μεξικού βιώνει μέτρια έως εξαιρετική ξηρασία, σύμφωνα με έκθεση του Φεβρουαρίου.

Σχεδόν το 90% της πόλης του Μεξικού βρίσκεται σε σοβαρή ξηρασία – και η κατάσταση πρόκειται να χειροτερέψει με την έναρξη της περιόδου των βροχών να απέχει ακόμη μήνες.

Η φυσική μεταβλητότητα του κλίματος επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό αυτό το τμήμα του Μεξικού. Τρία χρόνια του φαινομένου La Niña έφεραν ξηρασία στην περιοχή, και στη συνέχεια η άφιξη του El Niño πέρυσι βοήθησε στην επίτευξη μιας οδυνηρά σύντομης περιόδου βροχών που απέτυχε να αναπληρώσει το νερό στους ταμιευτήρες.

Όμως η μακροπρόθεσμη τάση της ανθρωπογενούς υπερθέρμανσης του πλανήτη βουίζει στο παρασκήνιο, τροφοδοτώντας τις μεγαλύτερες ξηρασίες και τους εντονότερους καύσωνες, καθώς και τις ισχυρότερες βροχές όταν αυτές φτάνουν.

Το περασμένο καλοκαίρι βίαιοι καύσωνες ταλάνισαν μεγάλα τμήματα της χώρας, οι οποίοι στοίχισαν τη ζωή σε τουλάχιστον 200 ανθρώπους.

Αυτοί οι καύσωνες θα ήταν σχεδόν αδύνατοι χωρίς την κλιματική κρίση, σύμφωνα με ανάλυση επιστημόνων.

Διαβασε ακομα

Η ξηρασία αποκάλυψε το μυστικό των βράχων του Αμαζονίου

Πόσο κοντά είναι η ημέρα μηδέν;

Η κρίση έχει δημιουργήσει μια έντονη συζήτηση σχετικά με το αν η πόλη θα φτάσει σε μια ημέρα μηδέν, όπου το σύστημα Cutzamala θα πέσει σε τόσο χαμηλά επίπεδα, που δεν θα είναι σε θέση να παρέχει καθόλου νερό στους κατοίκους της πόλης.

Τα τοπικά μέσα ενημέρωσης μετέδωσαν στις αρχές Φεβρουαρίου ότι αξιωματούχος υποκαταστήματος της Conagua δήλωσε ότι χωρίς σημαντικές βροχοπτώσεις, η ημέρα μηδέν θα μπορούσε να φτάσει ήδη από τις 26 Ιουνίου.

Όμως οι αρχές προσπάθησαν έκτοτε να διαβεβαιώσουν τους κατοίκους ότι δεν θα υπάρξει ημέρα μηδέν.

Στις 14 Φεβρουαρίου, ο πρόεδρος του Μεξικού Andrés Manuel López Obrador δήλωσε ότι βρίσκονται σε εξέλιξη εργασίες για την αντιμετώπιση των προβλημάτων νερού.

Ο δήμαρχος της Πόλης του Μεξικού, Martí Batres Guadarrama, χαρακτήρισε τις αναφορές για ημέρα μηδέν fake news που διαδόθηκαν από πολιτικούς αντιπάλους.

Ωστόσο, πολλοί εμπειρογνώμονες προειδοποιούν ότι η Πόλη του Μεξικού θα μπορούσε να ξεμείνει από νερό πριν από την έναρξη της περιόδου των βροχών, αν συνεχίσει να το χρησιμοποιεί με τον ίδιο τρόπο.

Ο Raúl Rodríguez Márquez, πρόεδρος του μη κερδοσκοπικού Συμβουλευτικού Συμβουλίου για το Νερό, δήλωσε ότι δεν πιστεύει ότι η πόλη θα φτάσει φέτος σε ημέρα μηδέν – αλλά, προειδοποίησε, θα φτάσει, αν δεν γίνουν αλλαγές.

Διαβασε ακομα

Κλιματική κρίση ώρα μηδέν: Παραβίασε ο πλανήτης τη Συμφωνία του Παρισιού;

Για σχεδόν μια δεκαετία, η Sosa-Rodríguez, επικεφαλής του τμήματος οικονομικής ανάπτυξης και περιβάλλοντος στο Μητροπολιτικό Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Πόλης του Μεξικού, προειδοποιεί τους αξιωματούχους για τον κίνδυνο μιας ημέρας μηδέν για την Πόλη του Μεξικού.

Είπε ότι οι λύσεις είναι σαφείς: Η καλύτερη επεξεργασία των λυμάτων θα αυξήσει τόσο τη διαθεσιμότητα του νερού όσο και τη μείωση της ρύπανσης, ενώ τα συστήματα συλλογής βρόχινου νερού θα μπορούσαν να επιτρέψουν στους κατοίκους να μειώσουν την εξάρτησή τους από το δίκτυο ύδρευσης ή τις υδροφόρες κατά 30%.

Η αποκατάσταση των διαρροών θα καταστήσει το σύστημα πολύ πιο αποτελεσματικό και θα μειώσει τον όγκο του νερού που πρέπει να αντληθεί από τον υδροφόρο ορίζοντα.

Και οι λύσεις που βασίζονται στη φύση, όπως η αποκατάσταση ποταμών και υγροτόπων, θα βοηθούσαν στην παροχή και τον καθαρισμό του νερού, είπε, με το πρόσθετο πλεονέκτημα του πρασίνου και της ψύξης της πόλης.

Κοινωνική ανισότητα

Αλλά στο μεταξύ, οι εντάσεις αυξάνονται καθώς ορισμένοι κάτοικοι αναγκάζονται να αντιμετωπίσουν τις ελλείψεις, ενώ άλλοι -συχνά στους πλουσιότερους θύλακες- παραμένουν ως επί το πλείστον ανεπηρέαστοι.

«Υπάρχει σαφής άνιση πρόσβαση στο νερό στην πόλη και αυτό σχετίζεται με το εισόδημα των ανθρώπων», δήλωσε η Sosa-Rodríguez.

Ενώ η ημέρα μηδέν μπορεί να μην έχει έρθει ακόμη για ολόκληρη την Πόλη του Μεξικού, ορισμένες γειτονιές παλεύουν με αυτό εδώ και χρόνια, πρόσθεσε.

Η Amanda Martínez κάτοικος της συνοικίας Tlalpan της πόλης, δήλωσε ότι για τους ανθρώπους εδώ, η έλλειψη νερού δεν είναι κάτι καινούργιο.

Η ίδια και η οικογένειά της πρέπει συχνά να πληρώνουν περισσότερα από 100 δολάρια για να γεμίσουν ένα ντεπόζιτο με νερό.

Και η κατάσταση χειροτερεύει.

Με πληροφορίες από CNN