Επιστήμονες, οι οποίοι επιστράτευσαν παγοθραυστικά και υποβρύχια ρομπότ ανακάλυψαν ότι ο παγετώνας Thwaites, γνωστός και ως Παγετώνας της Ημέρας της Κρίσεως (Doomsday Glacier) στην Ανταρκτική, όχι μόνο λιώνει με επιταχυνόμενο ρυθμό, αλλά θα μπορούσε να βρίσκεται σε μια μη αναστρέψιμη πορεία προς την πλήρη κατάρρευσή του, γεγονός που σημαίνει άνοδο της στάθμης της θάλασσας παγκοσμίως και απόλυτη καταστροφή.

Από το 2018, μια ομάδα επιστημόνων (International Thwaites Glacier Collaboration), μελετά τον Παγετώνα της Αποκάλυψης από κοντά για να κατανοήσει καλύτερα πώς και πότε μπορεί να καταρρεύσει.

Διαβασε ακομα

Όταν η ανθρωπότητα εξαφανιστεί, αυτός ο κρύσταλλος θα είναι η μόνη σωτηρία μας

Τα ευρήματά της, που παρουσιάζονται σε μια συλλογή μελετών, παρέχουν την πιο ξεκάθαρη εικόνα αυτού του πολύπλοκου, συνεχώς μεταβαλλόμενου παγετώνα. Οι προοπτικές είναι «ζοφερές», αναφέρουν οι επιστήμονες στην τελευταία έκθεση που δημοσιεύθηκε, αποκαλύπτοντας τα βασικά συμπεράσματα της εξαετούς έρευνάς τους.

Ανακάλυψαν ότι η ταχεία απώλεια πάγου πρόκειται να επιταχυνθεί αυτόν τον αιώνα, ενώ η υποχώρηση του Thwaites έχει αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία 30 χρόνια, δήλωσε ο Rob Larter, θαλάσσιος γεωφυσικός στο British Antarctic Survey και μέλος της ITGC. «Τα ευρήματά μάς δείχνουν ότι πρόκειται να υποχωρήσει περαιτέρω και πιο γρήγορα», πρόσθεσε.

Οι επιστήμονες προβλέπουν ότι ο Thwaites και το στρώμα πάγου της Ανταρκτικής θα μπορούσαν να καταρρεύσουν μέσα στα επόμενα 200 χρόνια, κάτι που θα είχε καταστροφικές συνέπειες.

Ο Thwaites έχει αρκετό νερό για να αυξήσει τη στάθμη της θάλασσας κατά περισσότερο από 60 εκατοστά. Αλλά επειδή λειτουργεί και σαν φελλός, συγκρατώντας το τεράστιο στρώμα πάγου της Ανταρκτικής, η κατάρρευσή του θα μπορούσε τελικά να οδηγήσει σε άνοδο της στάθμης της θάλασσας ακόμα και 3 μέτρα, καταστρέφοντας τις παράκτιες κοινότητες από το Μαϊάμι και το Λονδίνο, μέχρι το Μπαγκλαντές και τα νησιά του Ειρηνικού.

Οι επιστήμονες γνώριζαν από καιρό ότι ο Thwaites, ο οποίος έχει το μέγεθος της Φλόριντα ήταν ευάλωτος, εν μέρει λόγω της γεωγραφίας του. Το έδαφος πάνω στο οποίο πατάει έχει κλίση προς τα κάτω, που σημαίνει ότι καθώς λιώνει, περισσότερος πάγος εκτίθεται στο σχετικά ζεστό νερό του ωκεανού.

Μέχρι τώρα ωστόσο, σχετικά λίγα ήταν κατανοητά για τους μηχανισμούς πίσω από την υποχώρησή του παγετώνα. «Η Ανταρκτική παραμένει το μεγαλύτερο(όχι και τόσο πλέον) κρυφό χαρτί για την κατανόηση και την πρόβλεψη της μελλοντικής ανόδου της στάθμης της θάλασσας», αναφέρουν οι επιστήμονες της ITGC.

Τα τελευταία έξι χρόνια, το φάσμα των επιστημονικών πειραμάτων προσπάθησε να ρίξει περισσότερο φως.

Έστειλαν ένα ρομπότ σε σχήμα τορπίλης που ονομάζεται Icefin στη γραμμή γείωσης του Thwaites, εκεί όπου ο πάγος αναδύεται από τον βυθό της θάλασσας και αρχίζει να επιπλέει, ένα βασικό σημείο ευπάθειας.

Οι πρώτες εικόνες από το Icefin ήταν συγκινητικές, είπε η Kiya Riverman, παγετολόγος στο Πανεπιστήμιο του Πόρτλαντ. «Για τους παγετολόγους, νομίζω ότι αυτό είχε τον συναισθηματικό αντίκτυπο που ίσως είχε η προσγείωση στο φεγγάρι για την υπόλοιπη κοινωνία», είπε. «Ήταν μεγάλη υπόθεση. Βλέπαμε αυτό το μέρος για πρώτη φορά».

Μέσω του Icefin, ανακάλυψαν ότι ο παγετώνας λιώνει με απροσδόκητους τρόπους, καθώς το ζεστό νερό του ωκεανού μπορεί να διοχετεύεται μέσα από βαθιές ρωγμές και σχηματισμούς «σκάλας» στον πάγο.

Μια άλλη μελέτη χρησιμοποίησε δεδομένα δορυφόρου και GPS για να εξετάσει τις επιπτώσεις της παλίρροιας, διαπιστώνοντας ότι το θαλασσινό νερό ήταν σε θέση να πιέζει τον παγετώνα από κάτω για περισσότερα από 9,5 μέτρα, σπρώχνοντας ζεστό νερό κάτω από τον πάγο και προκαλώντας ταχεία τήξη.

Στο μεταξύ, ακόμα περισσότεροι επιστήμονες εμβαθύνουν στην ιστορία του Thwaites. Μια άλλη ομάδα, συμπεριλαμβανομένης της Τζούλια Γουέλνερ, καθηγήτριας στο Πανεπιστήμιο του Χιούστον, ανέλυσε πυρήνες θαλάσσιων ιζημάτων για να ανακατασκευάσει το παρελθόν του παγετώνα, ανακαλύπτοντας ότι άρχισε να υποχωρεί γρήγορα τη δεκαετία του 1940, πιθανότατα πυροδοτούμενο από ένα πολύ ισχυρό φαινόμενο Ελ Νίνιο – μια φυσική διακύμανση του κλίματος που τείνει να έχει θερμική επίδραση.

Αυτά τα αποτελέσματα «μας διδάσκουν σε γενικές γραμμές για τη συμπεριφορά του πάγου, προσθέτοντας περισσότερες λεπτομέρειες σε όσες είναι διαθέσιμες κοιτάζοντας απλώς τον σύγχρονο πάγο», είπε η Wellner στο CNN.

Υπήρξε πάντως και (λίγο) φως στο σκοτάδι από τα αισιόδοξα νέα για μια διαδικασία που οι επιστήμονες φοβούνται ότι θα μπορούσε να προκαλέσει ταχεία τήξη.

Υπάρχει η ανησυχία ότι εάν οι πλάκες πάγου του Thwaites καταρρεύσουν, θα αφήσουν πανύψηλα βράχια από πάγο εκτεθειμένα στον ωκεανό. Αυτοί οι ψηλοί βράχοι θα μπορούσαν εύκολα να γίνουν ασταθείς και να πέσουν στον ωκεανό, εκθέτοντας ακόμα ψηλότερους βράχους πίσω τους, με τη διαδικασία να επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά.

Ωστόσο, η μοντελοποίηση μέσω υπολογιστή έδειξε ότι ενώ αυτό το φαινόμενο είναι πραγματικό, η πιθανότητα να συμβεί είναι λιγότερο πιθανή από ό,τι φοβόμασταν προηγουμένως.

Αυτό δεν σημαίνει ότι ο Thwaites είναι ασφαλής.

Οι επιστήμονες προβλέπουν ότι ολόκληρος ο Παγετώνας της Κρίσως και το στρώμα πάγου της Ανταρκτικής πίσω από αυτόν, θα μπορούσαν να εξαφανιστούν τον 23ο αιώνα. Ακόμα κι αν οι άνθρωποι σταματήσουν να καίνε ορυκτά καύσιμα άμεσα – κάτι που δεν συμβαίνει – μπορεί να είναι πολύ αργά για να σωθούν.

Ενώ αυτό το στάδιο του έργου της ITGC ολοκληρώνεται, οι επιστήμονες διευκρινίζουν πως χρειάζεται ακόμα περισσότερη έρευνα για να καταλάβουμε αυτόν τον περίπλοκο παγετώνα και να κατανοήσουμε εάν η υποχώρησή του είναι πλέον μη αναστρέψιμη.

«Αν και έχει σημειωθεί πρόοδος, εξακολουθούμε να έχουμε βαθιά αβεβαιότητα για το μέλλον», κατέστησε σαφές ο Eric Rignot, παγετολόγος στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια και μέλος της ITGC. «Παραμένω πολύ ανήσυχος ότι αυτός ο τομέας της Ανταρκτικής βρίσκεται ήδη σε κατάσταση κατάρρευσης».

Με πληροφορίες από CNN