Μεγέθυνση κειμένου
Πώς το Halloween έφτασε να γίνει η δεύτερη εμπορικότερη γιορτή στις ΗΠΑ
Αν και είναι μάλλον απίθανο να ακούσεις σήμερα να χτυπάνε το κουδούνι της πόρτας σου μασκαρεμένα παιδάκια που φωνάζουν χαρούμενα «Φάρσα ή κέρασμα», το Halloween έχει αρχίσει δειλά-δειλά να κάνει την εμφάνισή του και στη χώρα μας, με διάφορα πάρτι, εκδηλώσεις και αφιερώματα να οργανώνονται τις τελευταίες ημέρες του Οκτωβρίου, ενώ όλο και κάποιον γείτονα μπορεί ενδεχομένως να δεις να κρεμάει κάνα σκελετό στην εξώπορτα, δοκιμάζοντας παράλληλα να λαξέψει μία κολοκύθα, πριν αυτή καταλήξει να γίνει πεντανόστιμη βελουτέ σούπα.
Στις ΗΠΑ, ωστόσο, όπως και σε αρκετές άλλες χώρες, η 31η Οκτωβρίου είναι μία ημέρα που χαίρονται, εκτός από τα παιδιά, και πολλοί ενήλικες, καθώς απολαμβάνουν τις φάρσες, τα πειράγματα, τις ευφάνταστες στολές και τις διακοσμήσεις και φυσικά τόνους σοκολάτες και γλυκά.
Το κέλτικο “Halloween”
Στη σύγχρονη εποχή, το trick-or-treating έχει γίνει μια σχεδόν ιερή παράδοση στην Αμερική. Ωστόσο, οι ιστορικοί λένε ότι οι ρίζες του Halloween που θέλει τα παιδιά να γυρνούν στις γειτονιές ζητώντας φαγητό, ενδεχομένως να ανάγονται σε αρχαίες κέλτικες γιορτές ή σε ένα χαμένο έθιμο των Χριστουγέννων.
To Samhain ήταν η κέλτικη Πρωτοχρονιά που έπεφτε την 1η Νοεμβρίου: Δαίμονες, νεράιδες και διάφορα πνεύματα περπατούσαν, σύμφωνα με τον θρύλο, στη γη την προηγούμενη νύχτα. Οι Κέλτες άναβαν φωτιές και μοίραζαν δώρα με φαγητό, ελπίζοντας να κερδίσουν την εύνοια των πνευμάτων όσων είχαν πεθάνει τον περασμένο χρόνο, ενώ μεταμφιέζονταν για να μην τους αναγνωρίσουν οι δαίμονες.
Ευρωπαίοι μετανάστες έφεραν στη συνέχεια την παράδοση στις Ηνωμένες Πολιτείες και η γιορτή έγινε δημοφιλής τη δεκαετία του 1800, όταν οι Ιρλανδοί άρχισαν να συρρέουν στην Αμερική.
Τα λαϊκά έθιμα και οι πεποιθήσεις τους συγχωνεύτηκαν με τις υπάρχουσες γεωργικές παραδόσεις, και έτσι το Halloween συνδέθηκε με τον αποκρυφισμό, αλλά παρέμεινε προσγειωμένο στη φθινοπωρινή συγκομιδή.
Η Ημέρα των Ψυχών και το belsnickling
Όπως αναφέρει το National Geographic, ήδη από τον 16ο αιώνα, στην Αγγλία συνηθιζόταν οι οικονομικά σθενέστεροι να πηγαίνουν για επαιτεία την Ημέρα των Ψυχών, ενώ τελικά το έθιμο πέρασε και στα παιδιά. Εκείνη την εποχή, ήταν δημοφιλές να τους δίνουν κέικ με σταυρούς στην κορυφή που ονομάζονταν «κέικ της ψυχής», με αντάλλαγμα ευχές και προσευχές για λογαριασμό της οικογένειας που πρόσφερε τα γλυκά.
Ένα δημοφιλές χριστουγεννιάτικο έθιμο του 18ου και 19ου αιώνα που ονομαζόταν belsnickling στις ανατολικές περιοχές των ΗΠΑ και του Καναδά ήταν παρόμοιο με το trick-or-treating: Ομάδες μεταμφιεσμένων πήγαιναν από σπίτι σε σπίτι για να εκτελέσουν μικρές χαριτωμένες φάρσες με αντάλλαγμα φαγητό και ποτό.
Άλλες πρώιμες περιγραφές λένε ότι εκείνοι που μοίραζαν τα κεράσματα έπρεπε να μαντέψουν την ταυτότητα των μεταμφιεσμένων, δίνοντας φαγητό σε όποιον δεν μπορούσαν να αναγνωρίσουν.
Τον 19ο αιώνα, το κροτάλισμα των παραθύρων και το δέσιμο των θυρών ήταν συνήθεις φάρσες, με ορισμένους να προσφέρουν γλυκά για να προστατέψουν τα σπίτια τους από τα πειραχτήρια.
Η κατάσταση με τις φάρσες, ορισμένες φορές, δημιουργούσε χάος, με αποτέλεσμα, στις αρχές του 20ού αιώνα, ορισμένοι ιδιοκτήτες ακινήτων να αντιφράσουν. Και κάπως έτσι, οι νομοθέτες άρχισαν να ζητούν από τις οικογένειες να κρατούν τα παιδιά τους υπό έλεγχο.
Trick-or-treating και βουρ στη σοκολάτα
Το trick-or-treating διαδόθηκε ευρέως στις ΗΠΑ μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν έληξε το δελτίο και τα γλυκά ήταν και πάλι εύκολα διαθέσιμα. Η ραγδαία ανάπτυξη των οικογενειών που ζούσαν στα προάστια, όπου ήταν ευκολότερο από ποτέ για τα παιδιά να μετακινούνται με ασφάλεια από σπίτι σε σπίτι, τροφοδότησε επίσης την άνοδο της παράδοσης.
Τη δεκαετία του 1950, οι εικόνες και τα προϊόντα γύρω από το Halloween άρχισαν να αντανακλούν αυτή τη δημοτικότητα και η γιορτή έγινε άκρως καταναλωτική: Οι αυτοσχέδιες απλούστερες στολές εξελίχθηκαν σε εντυπωσιακά κοστούμια πειρατών, μαγισσών και φαντασμάτων, με σκουπόξυλα, καζάνια και μυτερά καπέλα να στολίζουν μαγαζιά και εξώπορτες σπιτιών.
Καθώς η δημοτικότητα του trick-or-treating αυξήθηκε, οι ενήλικες άρχισαν να βρίσκουν πολύ πιο εύκολο να μοιράζουν ατομικά τυλιγμένες καραμέλες και σοκολάτες παρά καραμελωμένα μήλα, ξηρούς καρπούς και σπιτικά καλούδια.
Οι καραμέλες, άλλωστε, που είχαν κάνει για πρώτη φορά την εμφάνισή τους το 1800 στα αμερικανικά αποκριάτικα πάρτι, είχαν γίνει η αγαπημένη λιχουδιά για χιλιάδες παιδιά.
Μήλα με ξυράφια και άλλοι αστικοί μύθοι
Μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα, τα παλιά αποκριάτικα κόλπα είχαν σχεδόν εξαφανιστεί. Τα παιδιά ήθελαν μόνο γλυκά και οι ιδιοκτήτες σπιτιών με αναμμένα τα φώτα του σπιτιού τους τους τα έδιναν απλόχερα, ενώ όσοι προτιμούσαν να αποφύγουν τις επισκέψεις, απλώς κρατούσαν τα φώτα τους σβηστά.
Αλλά ακόμη και όταν το Halloween έγινε μια ευχάριστη οικογενειακή δραστηριότητα, τη δεκαετία του 1960 εμφανίστηκαν αστικοί μύθοι που δημιούργησαν ανησυχία στους γονείς για το αν ήταν πραγματικά ασφαλές για τα παιδιά να παίρνουν καραμέλες από αγνώστους.
Είναι δύσκολο να εντοπισθεί η προέλευση αστικών μύθων, όπως οι λεπίδες ξυραφιού στα μήλα ή οι καραμέλες με ναρκωτικές ουσίες – αν και, το 1964, μια νοικοκυρά από τη Νέα Υόρκη έγινε πρωτοσέλιδο αφού θεώρησε ότι κάποιοι μασκαράδες ήταν πολύ μεγάλοι και τους έδωσε πακέτα με μπισκότα σκύλου και δηλητηριώδη δολώματα μυρμηγκιών.
Το συγκεκριμένο περιστατικό έδωσε αφορμή να πραγματοποιηθούν διάφορα εκπαιδευτικά σεμινάρια στα σχολεία λίγο πριν το Halloween που ενθάρρυναν τα παιδιά να πετάνε τα μη τυλιγμένα γλυκίσματα και να προτιμούν τις έτοιμες εμπορικές λιχουδιές από τις σπιτικές, κάτι που – φυσικά – δημιούργησε τεράστιο κέρδος στους κατασκευαστές γλυκισμάτων.
Και κάπως έτσι, μέχρι τις αρχές του 2000, το Halloween είχε γίνει η απόλυτη γιορτή στις ΗΠΑ, και η δεύτερη εμπορικότερη στη χώρα, μετά τα Χριστούγεννα, με τους Αμερικανούς, να ξοδεύουν περίπου τρία δισεκατομμύρια δολάρια για γλυκά, κοστούμια και διακοσμητικά.
Ακολουθήστε το pride.gr στο Google News και ενημερωθείτε πρώτοι
