Όταν η Layal Liverpool ήταν έφηβη στην Ολλανδία, άρχισε να παρατηρεί μικρές κηλίδες απώλειας χρωστικής ουσίας στο πρόσωπο και τα χέρια της. Της συνταγογραφήθηκαν αντιβιοτικά και αντιμυκητιασικά φάρμακα, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Υπέθεσε ότι επρόκειτο για μια πολύ σπάνια και μη θεραπεύσιμη πάθηση.

Μόνο όταν συνάντησε έναν δερματολόγο στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο οποίος έτυχε να έχει επίσης σκουρόχρωμο δέρμα, ανακάλυψε ότι η πραγματική αιτία ήταν το έκζεμα. Της υπέδειξε ότι οι άλλοι γιατροί που είχε δει – οι οποίοι ήταν κυρίως λευκοί – απλώς δεν γνώριζαν πώς μπορεί να εμφανίζεται η πάθηση στο σκούρο δέρμα, οδηγώντας σε λανθασμένη διάγνωση.

Αφού εργάστηκε ως βιοϊατρική ερευνήτρια, η Liverpool είναι τώρα επιστημονική δημοσιογράφος και το πρώτο της βιβλίο «Systemic: How Racism Is Making Us Ill» εξετάζει το χάσμα στην υγεία μεταξύ των ανθρώπων που ανήκουν σε περιθωριοποιημένες εθνοτικές ομάδες και των λευκών ομολόγων τους, καθώς και τους τρόπους με τους οποίους θα μπορούσε να διορθωθεί.

View this post on Instagram

A post shared by Astra House (@astrahousebooks)

Η Liverpool μίλησε στο BBC και στον συνάδελφό της επιστημονικό συγγραφέα David Robson για όσα ανακάλυψε στην έρευνά της.

Τι σ’ ενέπνευσε να γράψεις αυτό το βιβλίο;

Έγινα πρόσφατα μητέρα και στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι μαύρες γυναίκες όπως εγώ έχουν τέσσερις φορές περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του τοκετού σε σύγκριση με τις λευκές γυναίκες. Υπάρχουν παρόμοιες στατιστικές σε πολλά άλλα μέρη, και ως επιστημονική δημοσιογράφος με υπόβαθρο στην ιατρική έρευνα, αισθάνθηκα υποχρεωμένη να το ψάξω.

Νόμιζα ότι ήξερα πολλά για το θέμα αυτό, αλλά σοκαρίστηκα αρκετά από αυτά που ανακάλυψα.

Διαπίστωσα ότι οι περιθωριοποιημένες φυλετικές και εθνοτικές ομάδες σε πολλές χώρες σε όλο τον κόσμο αντιμετωπίζουν πολύ χειρότερα αποτελέσματα στην υγεία σε πολλούς τομείς εκτός από τη μητρότητα – συμπεριλαμβανομένων των μολυσματικών ασθενειών, των καρδιαγγειακών παθήσεων, του καρκίνου, των καταστάσεων ψυχικής υγείας. Θα χαρακτήριζα τον ρατσισμό ως κρίση δημόσιας υγείας. Κάνει τα συστήματά μας υγειονομικής περίθαλψης άδικα, αλλά και αναποτελεσματικά: Σπαταλά, χρόνο, χρήματα και πόρους.

Στο βιβλίο παραθέτεις έρευνα που δείχνει ότι οι φοιτητές ιατρικής συχνά έχουν αυτές τις εντελώς λανθασμένες πεποιθήσεις σχετικά με τις βιολογικές διαφορές μεταξύ των ανθρώπων διαφορετικών εθνοτήτων. Ποια είναι μερικά παραδείγματα αυτών των λανθασμένων αντιλήψεων;

Στην αρχή του βιβλίου, εξετάζω αυτή την πεποίθηση ότι το δέρμα των μαύρων είναι πιο παχύ από το δέρμα των λευκών ή ότι οι νευρικές απολήξεις τους είναι λιγότερο ευαίσθητες – έτσι ώστε οι μαύροι άνθρωποι να βιώνουν τον πόνο διαφορετικά. Περίπου οι μισοί φοιτητές ιατρικής στις ΗΠΑ πίστευαν κάποιες από αυτές τις λανθασμένες ιδέες.

Αυτό είναι μόνο ένα παράδειγμα, και σε άλλους τομείς οι μύθοι έχουν μεταφραστεί ακόμη και σε ιατρική καθοδήγηση. Για παράδειγμα, παλαιότερα υπήρχαν κατευθυντήριες γραμμές για την προσαρμογή των αποτελεσμάτων των εξετάσεων νεφρών με βάση τη φυλή του ασθενούς, με βάση την ιδέα ότι τα νεφρά των μαύρων λειτουργούν διαφορετικά από τα νεφρά των λευκών. Αυτό φαίνεται να προήλθε από μια μικρή μελέτη, η οποία στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκε από άλλες μελέτες, και τελικά ενσωματώθηκε σε κατευθυντήριες οδηγίες, και υπάρχουν έρευνες που δείχνουν ότι αυτό έχει αρνητικές συνέπειες για την υγεία.

Πρώτη φορά αναφέρθηκα σε αυτό για το [επιστημονικό περιοδικό] New Scientist, και αφού επικοινώνησα με το Nice – το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας και Αριστείας Φροντίδας του Ηνωμένου Βασιλείου – και μοιράστηκα μια μελέτη που έδειχνε αυτές τις συνέπειες, τελικά επικαιροποίησαν τις οδηγίες τους για να καταργήσουν τη χρήση της φυλής. Βλέπουμε τώρα αλλαγές και στις διεθνείς συστάσεις.

Μπορούμε επίσης να δούμε φαρμακευτική αγωγή με βάση τη φυλή στις εξετάσεις λειτουργίας των πνευμόνων. Μπορεί να αποδοθεί σε έναν γιατρό και ιδιοκτήτη σκλάβων στις ΗΠΑ ονόματι Samuel Cartwright, ο οποίος είχε την ιδέα ότι οι πνεύμονες των μαύρων ήταν πιο αδύναμοι και έτσι τους ωφελούσε η υποδούλωση.

View this post on Instagram

A post shared by Layal Liverpool (@layallivs)

Αυτό με κάποιο τρόπο ενσωματώθηκε στην πρακτική, και όταν αναφέρθηκα σε αυτό το θέμα το 2021, εξακολουθούσε να υπάρχει στις διεθνείς κατευθυντήριες γραμμές που προτείνουν ότι πρέπει να προσαρμόζουμε τη φυλή κατά τη μέτρηση της πνευμονικής δυναμικότητας. Αλλά στη συνέχεια, πέρυσι, όταν επιμελήθηκα την τελική έκδοση του βιβλίου, έμαθα ότι η Αμερικανική Θωρακική Εταιρεία και η Ευρωπαϊκή Πνευμονολογική Εταιρεία αφαίρεσαν την προσαρμογή στη φυλή από τις κοινές συστάσεις τους. Δήλωσαν ρητά ότι η φυλή είναι ένα κοινωνικό κατασκεύασμα και δεν έχει βάση στη βιολογία. Θα ήταν υπέροχο αν αυτό είχε συμβεί νωρίτερα, αλλά χαίρομαι απλώς που συμβαίνει τελικά και που γίνονται αυτές οι συζητήσεις.

Πώς επηρεάζει ο ρατσισμός την ψυχική υγεία;

Υπάρχουν πολλές ανισότητες που πρέπει να ληφθούν πιο σοβαρά υπόψη. Βλέπουμε, για παράδειγμα, ότι οι μαύροι είναι πιο πιθανό να κρατούνται παρά τη θέλησή τους για ψυχιατρική περίθαλψη. Στις ΗΠΑ, οι μαύροι άνδρες έχουν περισσότερες πιθανότητες να καταλήξουν να σκοτωθούν από την αστυνομία όταν έχουν επεισόδιο ψυχικής υγείας σε σύγκριση με τους λευκούς άνδρες. Η έρευνα υποδηλώνει ότι αυτό μπορεί να οφείλεται στην αντίληψη ότι οι μαύροι άνθρωποι είναι πιο απειλητικοί ή επικίνδυνοι.

Ο ρατσισμός μπορεί επίσης να επηρεάσει τις διαγνώσεις. Υπάρχουν ενδείξεις ότι η κατάθλιψη υποδιαγιγνώσκεται και υποθεραπεύεται μεταξύ περιθωριοποιημένων ομάδων, ενώ η σχιζοφρένεια, σε ορισμένες περιπτώσεις, υπερδιαγιγνώσκεται μεταξύ των μαύρων στο Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ. Έτσι, μπορεί να υπάρχουν κάποια στερεότυπα και αντιλήψεις που επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο οι επαγγελματίες ερμηνεύουν τα μαύρα άτομα και τις παθήσεις που μπορεί να τους επηρεάζουν, πράγμα που αποτελεί πρόβλημα.

Τέλος, σε πολλές χώρες οι μαύροι άνθρωποι διαπιστώνουν ότι οι εμπειρίες τους από τον ρατσισμό και οι επιπτώσεις του στην ευημερία τους δεν λαμβάνονται σοβαρά υπόψη από τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας. Αυτό μπορεί να μειώσει την προθυμία των ανθρώπων να αναζητήσουν φροντίδα για να μιλήσουν για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, όταν είναι ευάλωτοι και χρειάζονται υποστήριξη.

Η ψυχική μας κατάσταση μπορεί επίσης να επηρεάσει τη σωματική μας υγεία. Ποια είναι η σχέση μεταξύ του ρατσισμού και ασθενειών όπως οι καρδιαγγειακές παθήσεις και το Αλτσχάιμερ;

Οι καρδιαγγειακές παθήσεις είναι ο μεγαλύτερος δολοφόνος στον κόσμο και είναι ένα τεράστιο πρόβλημα για τη δημόσια υγεία – και τα στοιχεία δείχνουν ότι ο ρατσισμός παίζει και εκεί ρόλο. Υπάρχουν καθημερινά άγχη που βιώνεις, όπως το να μπαίνεις σε ένα κατάστημα και να σε παρακολουθούν, λόγω των στερεοτύπων ότι οι μαύροι είναι πιο πιθανό να κλέβουν – μπορεί να αισθάνεσαι ότι ο καρδιακός σου ρυθμός είναι αυξημένος και είσαι αγχωμένος.

View this post on Instagram

A post shared by Layal Liverpool (@layallivs)

Και το να βιώνεις τον ρατσισμό μέρα με τη μέρα σε όλη σου τη ζωή μπορεί να έχει ένα είδος χρόνιας επίδρασης στο νευρικό και καρδιαγγειακό σου σύστημα. Οι μαύροι άνθρωποι στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, είναι πιο πιθανό να έχουν υπέρταση – υψηλή αρτηριακή πίεση – η οποία αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για καρδιαγγειακές παθήσεις. Το χρόνιο στρες και το τραύμα μπορεί επίσης να συνδέονται με τη γνωστική έκπτωση και την άνοια που σχετίζονται με την ηλικία.

Υπάρχει περιθώριο για αισιοδοξία;

Κατά τη συγγραφή του βιβλίου, συνάντησα πολλούς ανθρώπους που ενδιαφέρονται για αυτά τα ζητήματα και εργάζονται για την αντιμετώπισή τους. Για παράδειγμα, υπάρχει μια οργάνωση βάσης με την ονομασία Five X More που διεξάγει εκστρατεία για την υγεία των μαύρων μητέρων στο Ηνωμένο Βασίλειο. Διεξήγαγαν μια μελέτη που έδειξε ότι το 43% των μαύρων και των μαύρων μιγάδων γυναικών ανέφεραν ότι βίωσαν διακρίσεις κατά τη φροντίδα της μητρότητάς τους.

Διαβασε ακομα

Θες να ζήσεις περισσότερο και να σώσεις τον πλανήτη; Φάε αυτά!

Και έχουν καταλήξει σε συστάσεις για τις μαύρες έγκυες για το πώς να υπερασπίζονται τον εαυτό τους στο πλαίσιο της υγειονομικής περίθαλψης. Έχουν επίσης προσφέρει εκπαίδευση για τους εργαζόμενους στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης που θέλουν να ασχοληθούν με αυτό το θέμα και να διασφαλίσουν ότι οι ασθενείς από όλες τις καταβολές μπορούν να αισθάνονται άνετα όταν έχουν πρόσβαση στη φροντίδα μητρότητας.

Πολλοί επιστήμονες εργάζονται σκληρά για να απομακρύνουν την προκατάληψη από την ιατρική τους έρευνα. Και οι γιατροί έχουν αρχίσει να αντιμετωπίζουν τις συστημικές μορφές ρατσισμού και τις ιατρικές πρακτικές που βασίζονται στη φυλή. Θα ήθελα πολύ να δω μια πιο ευρεία αναμέτρηση σε ολόκληρη την ιατρική, αλλά αυτό συμβαίνει ήδη στους επιμέρους τομείς, πράγμα που είναι εκπληκτικό.

Με πληροφορίες από BBC