Τα τελευταία χρόνια ήταν εξαιρετικά δύσκολα για τον πλανήτη Γη, με μια πανδημία, η οποία μας έκλεισε μέσα για σχεδόν μία διετία, ακραία καιρικά φαινόμενα και φυσικές καταστροφές χωρίς προηγούμενο. Όλα αυτά έχουν κάνει πολύ κόσμο να αναρωτιέται εάν είναι καιρός πια να βρουν οι άνθρωποι ένα νέο μέρος για να ζήσουν, πιθανότατα σε κάποιον άλλο πλανήτη, με το φεγγάρι και τον Άρη να προτείνονται ως οι καλύτερες λύσεις.

Υπάρχουν, βέβαια, πολλά που δεν γνωρίζουμε ακόμα, όπως η ικανότητά μας να επιβιώσουμε και να ευδοκιμήσουμε στο διάστημα – συμπεριλαμβανομένου του αν θα μπορέσουμε να αναπαραχθούμε.

Οι επιστήμονες τώρα ελπίζουν πως το καταψυγμένο σπέρμα ποντικού, που φυλάσσεται στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) σε ένα κουτί προστασίας από την ακτινοβολία, θα μπορούσε να βοηθήσει να κατανοήσουν καλύτερα την ικανότητα των θηλαστικών να αναπαράγονται εκτός Γης.

Γονιμοποίηση τρωκτικών στο διάστημα

Όταν τα δείγματα σπέρματος των τρωκτικών επιστρέψουν στη Γη το επόμενο έτος, ο Teruhiko Wakayama, καθηγητής στο Κέντρο Προηγμένης Βιοτεχνολογίας του Πανεπιστημίου Yamanashi, θα τα μελετήσει για να προσδιορίσει τις επιπτώσεις του διαστημικού περιβάλλοντος πάνω τους, έτσι ώστε να δει εάν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη δημιουργία υγιών απογόνων.

Ο Wakayama αναπτύσσει ήδη μια συσκευή που θα επιτρέψει στους αστροναύτες να διεξάγουν εξωσωματική γονιμοποίηση τρωκτικών στον ISS τα επόμενα χρόνια. «Στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε ένα σύστημα για την ασφαλή και μόνιμη διατήρηση των γενετικών πόρων της Γης κάπου στο διάστημα – είτε στο φεγγάρι είτε αλλού – έτσι ώστε η ζωή να μπορεί να αναβιώσει ακόμη και αν η Γη αντιμετωπίσει μία ολοκληρωτική καταστροφή», λέει στο CNN.

Πριν λίγα χρόνια, ο επιστήμονας και η ομάδα του κατέψυξαν για πρώτη φορά σπέρμα των συγκεκριμένων τρωκτικών που εστάλη στον ISS, με μία εξαιρετικά πρωτοποριακή μέθοδο. Μάλιστα, όταν τα δείγματα επέστρεψαν στη Γη, οι ερευνητές μπόρεσαν να δημιουργήσουν υγιή ποντικάκια.

Ωστόσο, στο συγκεκριμένο πείραμα διαπιστώθηκε πως το σπέρμα θα μπορούσε να παραμείνει βιώσιμο για 200 χρόνια στο διάστημα – κάτι που, αν και εντυπωσιακό, ο Wakayama λέει ότι «δεν είναι καθόλου αρκετό για το μέλλον μας».

Με τα τελευταία του διαστημικά δείγματα, ωστόσο, ο Wakayama χρησιμοποιεί μια νέα συσκευή για την προστασία του σπέρματος που αποθηκεύεται σε θερμοκρασία δωματίου, από την ακτινοβολία, για να δει αν θα μπορούσε να είναι δυνατή η αποθήκευση δειγμάτων στο διάστημα επ’ αόριστον.

Διαβασε ακομα

O Black Beauty που βρέθηκε στη Γη δεν είναι big αλλά είπε πολλά για τη ζωή στον Άρη

“Chix in Space” και κοσμικές κατσαρίδες

Εδώ και δεκαετίες, οι επιστήμονες «εκτοξεύουν» διάφορα γήινα πλάσματα στο διάστημα για να μελετήσουν πώς η μικροβαρύτητα και η κοσμική ακτινοβολία επηρεάζουν τις βιολογικές διαδικασίες, συμπεριλαμβανομένης της αναπαραγωγής.

Το 1989, για παράδειγμα, 32 γονιμοποιημένα αυγά κοτόπουλου στάλθηκαν σε τροχιά για να μελετηθεί πώς θα αναπτύσσονταν χωρίς βαρύτητα, σε ένα πείραμα που χρηματοδοτήθηκε από την αμερικανική αλυσίδα fast-food KFC και πήρε το όνομα “κοτόπουλα στο Διάστημα” (“Chix in Space”).

Τα μικρά που γεννήθηκαν στο διαστημικό λεωφορείο Endeavour το 1992 έγιναν τα πρώτα σπονδυλωτά που πέρασαν τις πρώτες ημέρες της ζωής τους στο διάστημα. Επιπλέον, το 2007, μια κατσαρίδα με το όνομα Nadezhda – που σημαίνει «ελπίδα» στα ρωσικά – γέννησε 33 απογόνους που συνελήφθησαν σε τροχιά. Όλα, ήταν ως επί το πλείστον φυσιολογικά, εκτός από τους ασυνήθιστα σκούρους εξωσκελετούς.

Γενετικές ανωμαλίες

Στα τέλη του 2026, το πρόγραμμα Artemis της NASA θα ταξιδέψει τους αστροναύτες στο φεγγάρι για πρώτη φορά από το 1972, ενώ αν οι προβλέψεις του ιδρυτή της SpaceX, Έλον Μασκ, είναι ακριβείς, η πρώτη επανδρωμένη αποστολή στον Άρη θα μπορούσε να είναι καθ’ οδόν μέσα στα επόμενα τέσσερα χρόνια.

Οι επιστήμονες γνωρίζουν ήδη ότι τα διαστημικά ταξίδια μπορούν να προκαλέσουν χάος στο ανθρώπινο σώμα. Η κοσμική ακτινοβολία μπορεί να προκαλέσει μεταλλάξεις στο DNA που αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου και προκαλούν άλλες ασθένειες. Η μικροβαρύτητα μπορεί, επίσης, να προκαλέσει προβλήματα όρασης, εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα και απώλεια μυών και οστών.

Αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν πιο άμεσες ανησυχίες από την αναπαραγωγή, όπως αναφέρει η Virginia Wotring, καθηγήτρια στο Διεθνές Διαστημικό Πανεπιστήμιο, ένα ιδιωτικό μη κερδοσκοπικό ίδρυμα στο Στρασβούργο της Γαλλίας. «Υπάρχουν άλλες πληροφορίες που χρειαζόμαστε αυτή τη στιγμή για να φροντίσουμε τους αστροναύτες που στέλνουμε στο διάστημα».

Αλλά ο Wakayama πιστεύει ότι το έργο του θα είναι ζωτικής σημασίας καθώς οι άνθρωποι στο μέλλον θα περνούν όλο και περισσότερο χρόνο στο διάστημα. Το κατεστραμμένο DNA στο σπέρμα και τα ωάρια, για παράδειγμα, θα μπορούσε να μεταδώσει γενετικές ανωμαλίες στην επόμενη γενιά, όπως υποστηρίζει. «Xωρίς την κατευθυντική έλξη της βαρύτητας, ένα γονιμοποιημένο έμβρυο μπορεί να μην είναι σε θέση να αναπτυχθεί σωστά».

Διαβασε ακομα

Ο Μασκ θέλει να μας στείλει στον Άρη αλλά αυτό δεν θα πάει καθόλου καλά

«Στις ταινίες επιστημονικής φαντασίας, οι άνθρωποι ζουν σε άλλους πλανήτες και γεννιούνται μωρά, αλλά δεν ξέρουμε καν αν αυτό είναι δυνατό ακόμη», λέει ο Wakayama. Έτσι, ελπίζει ότι τα πειράματά του θα μπορέσουν να ρίξουν φως στο κατά πόσον οι άνθρωποι θα είναι ικανοί να αναπαραχθούν και να αναπτυχθούν κανονικά στο σκληρό περιβάλλον του διαστήματος.

«Αν μπορέσουμε να το επιβεβαιώσουμε αυτό, θα μας καθησυχάσει», λέει ο επιστήμονας. «Και αν δεν πετύχει, πρέπει να καταλάβουμε πώς να αντιμετωπίσουμε αυτή την πρόκληση».