Μεγέθυνση κειμένου
Το πρόβλημα με τη διαχείριση των αποβλήτων είναι τόσο μεγάλο που ο αστροναύτης Frank Borman είχε πάρει την απόφαση να μην αφοδεύει για πάνω από μία εβδομάδα
Όλοι πάμε τουαλέτα, συμπεριλαμβανομένων και των αστροναυτών. Τα πληρώματα του Apollo άφησαν συνολικά 96 σακούλες με απόβλητα – συμπεριλαμβανομένων ούρων και κοπράνων – οι οποίες εξακολουθούν να βρίσκονται εκεί μέχρι και σήμερα: Μία υπενθύμιση ότι όπου πηγαίνουμε οι άνθρωποι, κουβαλάμε μαζί και το «αποχετευτικό μας σύστημα».
Οι συγκεκριμένες σακούλες έχουν γίνει αντικείμενο μεγάλου ενδιαφέροντος και εικασιών από τότε που αφέθηκαν στο φεγγάρι πριν από 50 και πλέον χρόνια. Τα ανθρώπινα περιττώματα είναι γεμάτα με μικροβιακή ζωή, πράγμα που σημαίνει ότι το φεγγάρι φιλοξένησε ζωή στην επιφάνειά του για άγνωστο χρονικό διάστημα μετά από κάθε προσεδάφιση του Apollo.
Το να μάθουμε πόσο καιρό επιβίωσαν αυτά τα μικρόβια στα εξωγήινα περιττώματα θα αποκάλυπτε χρήσιμες πληροφορίες γύρω από το μυστήριο της προέλευσης της ζωής στη Γη και την πιθανή ύπαρξή της αλλού.
Οι σακούλες εγείρουν επίσης ερωτήματα σχετικά με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις στο σεληνιακό περιβάλλον, ενώ υπογραμμίζουν το δυσεπίλυτο πρόβλημα της διαχείρισης των βιολογικών αποβλήτων εκτός του πλανήτη Γη.
«Αν πρόκειται να υπάρχουν άνθρωποι που θα ζουν μόνιμα στο φεγγάρι, δεν θέλετε να υπάρχουν σακούλες με ακαθαρσίες», λέει η Melissa de Zwart, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Αδελαΐδας που ειδικεύεται στις νομικές και ρυθμιστικές πτυχές του Διαστήματος ή του περιβάλλοντος, συμπεριλαμβανομένου του Φεγγαριού. «Αποτελούν κίνδυνο και είναι αντιαισθητικό. Δεν είναι αυτό που θέλουμε να κάνουμε».
Η «βρώμικη» υπόθεση της διαχείρισης αποβλήτων
Η υπόθεση της διαχείρισης των αποβλήτων στο Διάστημα έχει ταλαιπωρήσει τους αστροναύτες και όσους σχεδιάζουν τις διαστημικές αποστολές από τότε που άρχισαν οι άνθρωποι να πηγαίνουν στο Διάστημα: «Οι αστροναύτες έμαθαν γρήγορα τη σημασία της βαρύτητας κατά τη διαδικασία της αφόδευσης», αναφέρουν οι συγγραφείς μίας εργασίας του 1971.
Πράγματι, σε μικρο-σεληνιακή βαρύτητα, τα ούρα και τα κόπρανα δεν φεύγουν τόσο εύκολα από το σώμα, ενώ μπορεί να συμπεριφέρονται απρόβλεπτα: «Στο Διάστημα ο άνθρωπος δεν έχει πλέον τη βαρύτητα για να τον βοηθήσει [όταν αφοδεύει]», εξηγεί ο David Munns, καθηγητής Ιστορίας της Επιστήμης και της Τεχνολογίας στο John Jay College του City University στη Νέα Υόρκη.
Πώς ανακουφίζονταν τα πρώτα χρόνια οι αστροναύτες
Στην αυγή της διαστημικής εποχής, τα αμερικανικά πληρώματα απλώς τοποθετούσαν μια σακούλα στα οπίσθιά τους όταν έπρεπε να πάνε τουαλέτα, μία μέθοδος που είχε ως επαίσχυντο αποτέλεσμα να ξεφεύγουν συχνά περιττώματα τα οποία αιωρούνταν – το λεγόμενο “fecal popcorning”. Μάλιστα, ο αστροναύτης Frank Borman είχε πάρει την απόφαση να μην αφοδεύει για πάνω από μία εβδομάδα, προκειμένου να αποφύγει τις δυσάρεστες διαρροές.
Σήμερα, ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός διαθέτει τουαλέτες με σωλήνες αναρρόφησης για την απομάκρυνση των ούρων και των κοπράνων, παρέχοντας λίγο περισσότερη άνεση και ευκολία στους αστροναύτες.
Όμως οι επιστήμονες δεν έχουν αναπτύξει ένα σύστημα που να μπορεί να απορρίψει όλα τα βιολογικά απόβλητα που παράγονται από τους ανθρώπους στο Διάστημα – ούρα, κόπρανα, εμετό ακόμη και αίμα περιόδου – γεγονός που αποτελεί ένα σημαντικό τεχνολογικό κενό για τη μελλοντική εξερεύνηση του Διαστήματος από τον άνθρωπο.
Τουρίστες στο Φεγγάρι
Στις μέρες μας, η NASA ηγείται του προγράμματος Artemis, μιας διεθνούς προσπάθειας για την επιστροφή ανθρώπων στη σεληνιακή επιφάνεια, ενώ η διαστημική υπηρεσία της Κίνας στοχεύει επίσης να προσεληνώσει πληρώματα στο φεγγάρι την επόμενη δεκαετία.
Επιπλέον, πολλοί ηγέτες του εμπορικού διαστημικού τομέα, συμπεριλαμβανομένου του ιδρυτή του ομίλου Virgin, Ρίτσαρντ Μπράνσον, προβλέπουν ότι πολίτες θα επισκεφθούν μια μέρα το φεγγάρι ως τουρίστες.
Για να πετύχουν, όμως, όλα αυτά τα φιλόδοξα οράματα, πρέπει πρώτα να ξεφορτωθούμε τις σακούλες και τις διαστημικές πάνες και να δημιουργήσουμε τη σεληνιακή τουαλέτα του μέλλοντος.
Διαβασε ακομα
Άντε και μένουμε στη Σελήνη, τι θα τρώμε;Για τον σκοπό αυτό, η NASA ξεκίνησε το 2020 τον διαγωνισμό Lunar Loo Challenge, ο οποίος κάλεσε την παγκόσμια κοινότητα να υποβάλλει τις «καινοτόμες σχεδιαστικές ιδέες τους για τουαλέτες που μπορούν να λειτουργήσουν τόσο στη μικρο-βαρύτητα όσο και στη σεληνιακή βαρύτητα».
Η νικήτρια ιδέα, με το όνομα Translunar Hypercritical Repository 1, ή THRONE, εμπνεύστηκε εν μέρει από ένα προϊόν για μωρά, το “diaper genie”, το οποίο σφραγίζει τα απορρίμματα σε πλαστικό αμέσως μετά την απόρριψή τους, για να ελαττώνονται οι μυρωδιές.
Ωστόσο, το πού θα πηγαίνουν αυτά τα απόβλητα είναι ακόμα θέμα συζήτησης. «Στόχος της NASA είναι να ελαχιστοποιήσει τις πιθανές επιπτώσεις στη σεληνιακή επιφάνεια», λέει ο Michael Rapley, αναπληρωτής διευθυντής του πληρώματος του Human Landing System στο Διαστημικό Κέντρο Johnson της NASA.
Πού πάμε χωρίς τουαλέτες;
Οι ανθρώπινες διαστημικές πτήσεις δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν χωρίς επιτυχημένες λύσεις για τη διαχείριση των ανθρώπινων αποβλήτων, σημειώνει ο Rapley. «Μία από τις βασικές προκλήσεις για τη NASA […] είναι η ανάπτυξη ενός συστήματος διαχείρισης αποβλήτων που μπορεί να συλλέγει με επιτυχία τα απόβλητα σε περιβάλλον έλλειψης βαρύτητας, όπως στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό […] και στη σεληνιακή επιφάνεια».
Ωστόσο, για τα πρώτα πληρώματα του Apollo, υπήρχε μια απλούστερη λύση: Κάθε μη απαραίτητη μάζα, συμπεριλαμβανομένων των αποβλήτων τουαλέτας, εγκαταλείφθηκε για να διασφαλιστεί ότι το διαστημόπλοιο τους θα έφτανε πίσω στη Γη.
Ο ενδεχόμενος κίνδυνος μόλυνσης του σεληνιακού περιβάλλοντος με μικρόβια κοπράνων υπερκαλύφθηκε από την πρακτική υποχρέωση να επιστρέψουν οι αστροναύτες με ασφάλεια στην πατρίδα.
«Το περιεχόμενο αυτών των σάκων θα μπορούσε, μακροπρόθεσμα, να προκαλέσει σημαντικές αναταραχές στο σεληνιακό περιβάλλον καθώς και στις ανθρώπινες επιστημονικές δραστηριότητες που διεξάγονται στο φεγγάρι», αναφέρει ο Hugo Lopez, ερευνητής στο Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών της Γαλλίας, σε μία μελέτη του 2020.
Όχι μόνο αυτό αλλά «η εισαγωγή γήινων ουσιών στο Φεγγάρι ή σε άλλα ουράνια σώματα θα μπορούσε, μόνιμα, να θέσει σε κίνδυνο την ύπαρξη πιθανών αυτόχθονων μορφών ζωής».
Με άλλα λόγια, υπάρχει μια πολύ μικρή πιθανότητα τα ανθρώπινα μικρόβια να παρεμβαίνουν στη ζωή των εξωγήινων στο Φεγγάρι. Αυτό είναι ένα εξαιρετικά απίθανο αποτέλεσμα, δεδομένης της αφιλόξενης φύσης του Φεγγαριού, αλλά επειδή είναι μια πιθανότητα, ο Mark Lupisella, υπεύθυνος για την ολοκλήρωση της εξερεύνησης στο Κέντρο Διαστημικών Πτήσεων Goddard της NASA, πρότεινε μια ρομποτική αποστολή για την προμήθεια δειγμάτων από τις σακούλες με τις ακαθαρσίες σε μια από τις τοποθεσίες προσεδάφισης του Apollo.
Σε τι φάση να είναι τα μικρόβιά μας στο Φεγγάρι;
Η ανάλυση αυτών των δειγμάτων θα μπορούσε να αποκαλύψει εάν τα μικρόβια στις σακούλες επέζησαν ή ακόμη και αν διασκορπίστηκαν στο ευρύτερο σεληνιακό περιβάλλον, κάτι που αποτελεί σημαντική πληροφορία για μελλοντική εξερεύνηση.
«Πρόκειται για ένα φυσικό πείραμα 50 ετών», λέει ο Lupisella. «Δεν έχουμε πολλούς λόγους να πιστεύουμε ότι υπάρχουν ιθαγενή μικρόβια στη Σελήνη, αλλά ποτέ δεν ξέρεις», συνεχίζει. «Ακόμα και αν ανιχνεύονταν μικρόβια που δεν ήταν αυτόχθονα στη Σελήνη, τα οποία προέρχονταν από τη Γη, είτε φυσικά είτε από πηγές όπου προσγειώθηκαν άνθρωποι, αυτό θα ήταν πραγματικά ωραίο να το γνωρίζουμε».
Ο Lupisella προτείνει επίσης να πραγματοποιηθούν έρευνες που θα μπορούσαν ενδεχομένως να αποκαλύψουν αν τα μικρόβια παρουσίασαν μεταβλητό ρυθμό γενετικών μεταλλάξεων μετά τον εγκλωβισμό τους στη Σελήνη, γεγονός που υποθετικά θα μπορούσε να προσφέρει ένα προσαρμοστικό πλεονέκτημα.
Με πληροφορίες από Wired
Νεοτερα
