Tο ρομπότ Odysseus της εταιρείας Intuitive Machines, με έδρα το Χιούστον, προσεδαφίστηκε με τη βοήθεια της NASA, κοντά στο νότιο πόλο της Σελήνης την Πέμπτη (ξημερώματα Παρασκευής ώρα Ελλάδος). Χρειάστηκαν βέβαια μερικά λεπτά για να διαπιστώσουν οι ελεγκτές ότι το σκάφος είχε όντως προσσεληνηστεί, αλλά τελικά το σήμα ελήφθη.

«Αυτό που μπορούμε να επιβεβαιώσουμε, χωρίς αμφιβολία, είναι ότι ο εξοπλισμός μας βρίσκεται στην επιφάνεια της Σελήνης και μεταδίδουμε», ανακοίνωσε ο επικεφαλής της πτήσης, Τιμ Κρέιν.

Το προσωπικό της εταιρείας πανηγύρισε και χειροκρότησε για την είδηση. Ήταν μία σημαντική στιγμή, όχι μόνο για την εμπορική εκμετάλλευση του διαστήματος αλλά και για το διαστημικό πρόγραμμα των ΗΠΑ γενικότερα.

After troubleshooting communications, flight controllers have confirmed Odysseus is upright and starting to send data.
Right now, we are working to downlink the first images from the lunar surface.

— Intuitive Machines (@Int_Machines) February 23, 2024

Η ιδιωτική εταιρεία Intuitive Machines κατάφερε να σπάσει την απουσία 50+ χρόνων των Ηνωμένων Πολιτειών από την επιφάνεια της Σελήνης. Θα πρέπει να ανατρέξουμε στο μακρινό 1972 – και την τελευταία αποστολή Apollo – για να θυμηθούμε την πιο πρόσφατη επαφή αμερικανικού σκάφους με το σεληνιακό έδαφος.

«Οι ΗΠΑ επέστρεψαν στη Σελήνη», δήλωσε με ενθουσιασμό ο διοικητής της NASA, Bill Nelson. «Σήμερα, για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας, μία εμπορική αμερικάνικη εταιρεία ξεκίνησε και ηγήθηκε του ταξιδιού εκεί πάνω. Και σήμερα είναι η ημέρα που δείχνει τη δύναμη και την υπόσχεση των εμπορικών συνεργασιών της NASA».

Your order was delivered… to the Moon! 📦@Int_Machines' uncrewed lunar lander landed at 6:23pm ET (2323 UTC), bringing NASA science to the Moon's surface. These instruments will prepare us for future human exploration of the Moon under #Artemis. pic.twitter.com/sS0poiWxrU

— NASA (@NASA) February 22, 2024

Το τεχνικό πρόβλημα που διακινδύνευσε την αποστολή

Οι ελεγκτές έπρεπε να αντιμετωπίσουν ένα τεχνικό πρόβλημα που σχεδόν σταμάτησε την αποστολή, πριν αρχίσει η προσσελήνωση: Τα λέιζερ μέτρησης του Odysseus, τα οποία υποτίθεται ότι θα υπολόγιζαν το ύψος και την ταχύτητα του σκάφους, δεν λειτούργησαν σωστά. Οι μηχανικοί, ωστόσο, κατάφεραν να συνδέσουν τους υπολογιστές πλοήγησης με τα εφεδρικά λέιζερ του σκάφους.

Το Odysseus προσγειώθηκε στις 23:23 GMT. Στην αρχή, δεν υπήρχε κανένα σήμα από το ρομπότ και όσο περνούσαν τα λεπτά, η αγωνία κορυφωνόταν – όμως σύντομα αποκαταστάθηκε η επικοινωνία, αν και η σύνδεση ήταν αρχικά ασθενής. Μέσα σε λίγες ώρες, ωστόσο, το σκάφος στεκόταν όρθιο στο και έστελνε δεδομένα, συμπεριλαμβανομένων φωτογραφιών.

Το σημείο προσεδάφισης ήταν γεμάτο από κρατήρες δίπλα σε ένα ορεινό συγκρότημα ύψους 5 χιλιομέτρων, γνωστό ως Malapert. Πρόκειται για το νοτιότερο σημείο της Σελήνης που έχει επισκεφθεί ποτέ διαστημικό σκάφος.

Βρίσκεται μάλιστα στον κατάλογο των περιοχών όπου η NASA εξετάζει το ενδεχόμενο να στείλει αστροναύτες μέσα στη δεκαετία, στο πλαίσιο του προγράμματος Artemis.

Υπάρχουν κάποιοι βαθείς κρατήρες στην περιοχή που δεν βλέπουν ποτέ το φως του ήλιου και βρίσκονται μόνιμα στη σκιά. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι μέσα σε αυτούς θα μπορούσε να υπάρχει παγωμένο νερό.

Odysseus passes over the near side of the Moon following lunar orbit insertion on 21FEB2024. The lander continues to be in excellent health in lunar orbit.
(21FEB2024 1608 CST) pic.twitter.com/UX4kgkv5EW

— Intuitive Machines (@Int_Machines) February 21, 2024

«Ο πάγος είναι πραγματικά σημαντικός, διότι αν μπορέσουμε να τον εκμεταλλευτούμε στην επιφάνεια της Σελήνης, θα έχουμε λιγότερα υλικά να φέρουμε μαζί μας», εξηγεί η Λόρι Γκλέιζ, διευθύντρια πλανητικής επιστήμης της NASA.

«Θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε αυτόν τον πάγο για να τον μετατρέψουμε σε νερό – πόσιμο νερό – και να εξάγουμε οξυγόνο και υδρογόνο για καύσιμα και για την αναπνοή των αστροναυτών. Έτσι, μας βοηθάει πραγματικά στην ανθρώπινη εξερεύνηση», συμπληρώνει η επιστήμονας.

Η τέλεια συνύπαρξη τεχνολογίας και επιστήμης

Τα έξι ωφέλιμα φορτία της NASA στο σκάφος Odysseus είναι ένα μείγμα επίδειξης τεχνολογίας και επιστήμης. Μία βασική έρευνα θα είναι αυτή που εξετάζει τη συμπεριφορά της σεληνιακής σκόνης, την οποία οι αστροναύτες του Apollo θεώρησαν ότι αποτελεί σοβαρό πρόβλημα, καθώς φθείρει τον εξοπλισμό τους.

Οι επιστήμονες θέλουν να κατανοήσουν καλύτερα πώς η σκόνη παρασύρεται από τα σκάφη προσγείωσης και αιωρείται ακριβώς πάνω από την επιφάνεια, προτού στη συνέχεια κατακαθίσει και πάλι κάτω.

Στα έξι εμπορικά ωφέλιμα φορτία που βρίσκονται στο σκάφος περιλαμβάνεται ένα σύστημα με κάμερες από το Embry-Riddle Aeronautical University. Ο εξοπλισμός είχε σχεδιαστεί για να τραβάει selfie εικόνες καθώς το σκάφος κατέβαινε από τα 30 μέτρα προς τη σεληνιακή επιφάνεια.

Ο Αμερικανός καλλιτέχνης Jeff Koons είχε επίσης προσαρτήσει ένα κουτί στο πλάι του σκάφους με 125 μικρές μπάλες από ανοξείδωτο ατσάλι, που αναπαριστούν τις διαφορετικές φάσεις της Σελήνης μέσα σε ένα μήνα.

Με πληροφορίες από BBC