Πηγή: Tripadvisor / Tianmen T
Μεγέθυνση κειμένου
Το φλεγόμενο φαινόμενο στην έρημο της Κεντρικής Ασίας αποτελεί ταυτόχρονα βιομηχανικό ατύχημα και τουριστική ατραξιόν
Το 2013, ο εξερευνητής George Kourounis, κατέβηκε την Πύλη της Κολάσεως, ένα λάκκο πλάτους 70 μέτρων και βάθους 30 στο βόρειο-κεντρικό Τουρκμενιστάν, σε μια αποστολή που χρηματοδοτήθηκε από το National Geographic. Ο κρατήρας, που είναι επίσημα γνωστός ως Darvaza – και πήρε το όνομά του από ένα κοντινό χωριό, είναι ουσιαστικά μία τρύπα που βγάζει μεθάνιο και φλέγεται εδώ και δεκαετίες σε μια απομακρυσμένη έκταση της ερήμου Karakum.
Ο Kourounis ήταν ο πρώτος άνθρωπος που τόλμησε να μπει στο εσωτερικό του φλεγόμενου κρατήρα: Μετά από δύο χρόνια προσεκτικού σχεδιασμού, είχε μόνο 17 λεπτά για να λάβει μετρήσεις αερίων και δείγματα προτού τον ανεβάσουν και πάλι. «Αυτά τα 17 λεπτά είναι χαραγμένα αρκετά βαθιά στο μυαλό μου», αναφέρει. «Ήταν πολύ πιο τρομακτικό, πολύ πιο καυτό και μεγαλύτερο από αυτό που νόμιζα».
Εκείνη η αποστολή έκανε γνωστό τον κρατήρα Darvaza σε όλο τον κόσμο, ενώ οι φαντασμαγορικές εικόνες μαζί με τις ιστορίες για τη δημιουργία του, τον έχουν καταστήσει τα τελευταία χρόνια τεράστιο πόλο έλξης για τους τουρίστες.
Μεθάνιο: Ένα ισχυρό αέριο του θερμοκηπίου
Με τεράστιες αποθήκες πετρελαίου και φυσικού αερίου, το Τουρκμενιστάν φιλοξενεί διάφορες βιομηχανικές ζώνες όπου το μεθάνιο – ένα ισχυρό αέριο του θερμοκηπίου – διαχέεται στην ατμόσφαιρα.
Όμως η κατάσβεση της τεράστιας φλόγας δεν είναι ασήμαντη υπόθεση και όποιος σκέφτεται αυτή την επιλογή πρέπει πρώτα να απαντήσει σε τρία βασικά ερωτήματα:
- Πώς δημιουργήθηκε ο κρατήρας Darvaza;
- Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για να σβήσει η φωτιά;
- Είναι καλή ιδέα να κλείσει η «Πύλη της Κολάσεως»;
«Μπορεί κάτι να πάει στραβά», προειδοποιεί ο Guillermo Rein, επιστήμονας πυρασφάλειας στο Imperial College του Λονδίνου, ο οποίος εκφράζει την έντονη ανησυχία του για τον κίνδυνο έκρηξης.
Από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου
Παρά την «κολασμένη» εμφάνισή του, ο κρατήρας Darvaza δεν είναι ένα «αφύσικο φαινόμενο». Το «Φως του Karakum», όπως ονομάζεται επίσης, βρίσκεται στην κορυφή της λεκάνης Amu-Darya, ενός γεωλογικού σχηματισμού γεμάτου με τεράστιες ποσότητες πετρελαίου και φυσικού αερίου – κυρίως μεθανίου.
«Δεν θα έπρεπε να μας εκπλήσσει η ύπαρξή του», λέει ο Mark Ireland, γεωεπιστήμονας στον τομέα της ενέργειας στο Πανεπιστήμιο του Newcastle.
Συνήθως, το μεθάνιο της περιοχής είτε αξιοποιείται από τη βιομηχανία πετρελαίου, είτε διαρρέει, συχνά απαρατήρητο, πάνω από το έδαφος ή κάτω από το νερό. Ο κρατήρας Darvaza καίγεται, χωρίς επίβλεψη, εδώ και δεκαετίες, και είναι σχεδόν βέβαιο ότι ξεκίνησε ως βιομηχανικό ατύχημα την εποχή του Ψυχρού Πολέμου.
Πώς δημιουργήθηκε ο κρατήρας Darvaza
Αρκετές είναι οι ιστορίες που λέγονται γύρω από το πώς δημιουργήθηκε – αν και κανείς δεν γνωρίζει ποια είναι τελικά η αληθινή. Ωστόσο, οι περισσότερες έχουν κοινά στοιχεία: Κάποια στιγμή μεταξύ 1960 και 1980, Σοβιετικοί μηχανικοί – πιθανώς ερευνητές πετρελαίου – έκαναν γεωτρήσεις στην περιοχή, όταν η γη κατέρρευσε από κάτω τους, ανοίγοντας μια «γεωλογική πληγή» που απελευθέρωσε μια δίνη μεθανίου.
Ίσως οι μηχανικοί έβαλαν φωτιά στο μεθάνιο, ελπίζοντας ότι θα εξατμιστεί γρήγορα ή ενδεχομένως κάποιος πέταξε ένα τσιγάρο και άναψε κατά λάθος τη φωτιά. Όπως και να έχει, η φαινομενικά ανυποχώρητη φλόγα που εκπέμπει μια σειρά από βλαβερούς ρύπους καίει ασταμάτητα εδώ και δεκαετίες – αλλά με την καταστροφή του πλησιέστερου χωριού το 2004, δεν υπάρχουν ντόπιοι για να ενοχλούνται άμεσα.
Η «Πύλη της Κόλασεως» δημιουργεί επίσης έσοδα από επισκέπτες σε μια χώρα που είναι, ως επί το πλείστον, κλειστή για τους ξένους. «Είναι θέμα μάρκετινγκ. Έχει γίνει το νούμερο ένα τουριστικό αξιοθέατο [του Τουρκμενιστάν]», λέει ο Kourounis.
Τρέλα μεθανίου
To 2019, ο πρώην πρόεδρος του Τουρμεκιστάν, Gurbanguly Berdimuhamedow, μπήκε σε ένα αυτοκίνητο για ράλι και άρχισε να κάνει κύκλους γύρω από τον κρατήρα προκειμένου να διασκεδάσει τις φήμες που τον ήθελαν νεκρό.
«Απέδειξε ότι ήταν ακόμα ζωντανός, […] κάνοντας ‘ντόνατς’ γύρω από τον κρατήρα», αναφέρει ο Kourounis.
Ωστόσο, τον Ιανουάριο του 2022, λίγο πριν παραιτηθεί και παραδώσει την εξουσία στον γιο του, ο Berdimuhamedow είπε ότι η φωτιά πρέπει να σβήσει και το μεθάνιο να χρησιμοποιηθεί πρακτικά.
Η ιδέα αυτή έχει κάποια λογική: Το μεθάνιο είναι ένα εξαιρετικά ισχυρό αέριο το οποίο, σε αντίθεση με το διοξείδιο του άνθρακα που παραμένει για αιώνες, εξαφανίζεται από την ατμόσφαιρα της Γης μέσα σε λίγα μόλις χρόνια.
Όμως το μεθάνιο παγιδεύει επίσης σημαντικά περισσότερη θερμότητα, γεγονός που εγείρει ανησυχίες, καθώς θα μπορούσε να προκαλέσει απότομους κλυδωνισμούς στο κλίμα.
Η Παγκόσμια Δέσμευση για το Μεθάνιο
Διάφορες διεθνείς συμφωνίες, όπως η Παγκόσμια Δέσμευση για το Μεθάνιο το 2021, στοχεύουν στη μείωση των εκπομπών μεθανίου. Το Τουρκμενιστάν, ωστόσο, είναι τέταρτο σε όλο τον κόσμο σε αποθέματα φυσικού αερίου: Από τη σοβιετική ακόμα εποχή, οι απερίσκεπτες πρακτικές εξόρυξης ορυκτών καυσίμων δημιούργησαν ένα πλήθος διαρροών σε πηγάδια, αγωγούς και άλλους βιομηχανικούς χώρους – συμπεριλαμβανομένου του κρατήρα Darvaza.
Τα προβλήματα αυτά έμειναν άλυτα ακόμη και όταν η χώρα απέκτησε την ανεξαρτησία της το 1991, και πολλά από τα πηγάδια της, τόσο τα εν λειτουργία όσο και τα εγκαταλελειμμένα, εξακολουθούν να έχουν διαρροές μέχρι σήμερα.
Διαβασε ακομα
Guardian: Πώς οι διαρροές μεθανίου πνίγουν τη Γη«Επικρατεί κάθε είδους χάος», λέει ο Euan Nisbet, κλιματολόγος στο Royal Holloway του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, αλλά σε σύγκριση με τις πολλές διαρροές μεθανίου στο Τουρκμενιστάν, αυτή της Darvaza είναι σχεδόν αμελητέα.
«Είναι κακό που υπάρχει άλλη μια διαρροή μεθανίου», λέει ο Rein «αλλά τουλάχιστον είναι καλό που καίγεται». Η φωτιά μετατρέπει το μεγαλύτερο μέρος αυτού του μεθανίου σε διοξείδιο του άνθρακα και υδρατμούς, αλλά είναι πολύ λιγότερο βλαβερά.
Κλείνοντας την Πύλη της Κολάσεως
Για να εξουδετερωθεί ο κρατήρας Darvaza απαιτούνται δύο πράγματα: Να σβήσει η φωτιά και στη συνέχεια να σταματήσει το αέριο να διαρρέει από τη γη, με το πρώτο βήμα να είναι – απ’ ό,τι λένε – ευκολότερο από το δεύτερο.
Θα μπορούσε, για παράδειγμα, να ψεκάσει κάποιος γρήγορα στεγνό τσιμέντο στον κρατήρα, απομακρύνοντας τον πλούσιο σε οξυγόνο αέρα που τροφοδοτεί τη φωτιά. Ωστόσο, ο γεωεπιστήμονας Mark Ireland είναι επιφυλακτικός στο να πει «απλά βάλτε ένα καπάκι», προσθέτοντας ότι το μεθάνιο απλώς θα βρει άλλες διεξόδους για να βγει προς την επιφάνεια
Διαβασε ακομα
Άνοιξε η «Πύλη της Κολάσεως»Αυτό σημαίνει ότι ο μόνος τρόπος για να κλείσει σωστά η Πύλη της Κολάσεως είναι να σταματήσει η διαρροή στην πηγή του μεθανίου. «Δεν νομίζω ότι έχει κανείς κάποια καλή ιδέα για το πώς να το κάνουμε αυτό», λέει ο Kourounis.
Οι ειδικοί φαίνεται να συμφωνούν: Οποιαδήποτε προσπάθεια να κλείσει η Πύλη της Κολάσεως θα είναι εξαιρετικά επικίνδυνη, ιδιαιτέρως δαπανηρή και, κατά πάσα πιθανότητα, χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα, αφού το μεθάνιο θα βρει άλλον τρόπο να βγει στην επιφάνεια.
Με πληροφορίες από National Geographic
Ακολουθήστε το pride.gr στο Google News και ενημερωθείτε πρώτοι
Related
Νεοτερα
