Αγέρωχα και επιβλητικά στέκονται εδώ και εκατομμύρια χρόνια τα δέντρα μπαομπάμπ στη Μαδαγασκάρη, σε τρεις διαφορετικές χερσαίες εκτάσεις, δημιουργώντας έναν υπαρξιακό γρίφο: Ποιο από αυτά ήρθε πρώτο;

Τα γιγαντιαία δέντρα, με τον διογκωμένο κορμό και την κοντόχοντρη σκεπή, τραβούν την προσοχή. Τα μπαομπάμπ μπορούν να ζήσουν για περισσότερα από 1.000 χρόνια, λειτουργώντας ως το βασικό είδος σε ξηρά δασικά περιβάλλοντα στη Μαδαγασκάρη, σε ένα τμήμα της ηπειρωτικής Αφρικής και στη βορειοδυτική Αυστραλία. Γνωστά ως «μητέρα του δάσους» και «το δέντρο της ζωής», σχεδόν κάθε μέρος του δέντρου μπορεί να χρησιμοποιηθεί από ανθρώπους και ζώα, πράγμα που σημαίνει ότι έχουν τεράστια αξία για κάθε οικοσύστημα στο οποίο υπάρχουν.

Η φήμη τους έγινε εντονότερη από το μυστήριο σχετικά με την προέλευσή τους. Μέχρι τώρα, η επιστήμη έπρεπε να αρκεστεί σε διαφορετικές αντικρουόμενες υποθέσεις – η κυρίαρχη θεωρία είναι ότι προήλθαν από την ηπειρωτική Αφρική.

Κάτι τέτοιο δεν ισχύει, σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature. Μια ομάδα διεθνών ακαδημαϊκών κατάφερε να αλληλουχήσει με επιτυχία τα γονιδιώματα καθενός από τα οκτώ είδη μπαομπάμπ, εξετάζοντας τη μεταξύ τους σχέση και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι προέρχονται από τη Μαδαγασκάρη.

Η είδηση έρχεται καθώς τα δέντρα αντιμετωπίζουν μια κατακόρυφη μείωση στο νησί, που φιλοξενεί έξι είδη μπαομπάμπ, με το ένα από αυτά να είναι πιθανό να εξαφανιστεί μέχρι το 2080, σύμφωνα με την ίδια μελέτη, αν δεν γίνουν σημαντικές παρεμβάσεις.

Οι βιολόγοι πάλευαν να προσδιορίσουν την προέλευση του δέντρου, καθώς δεν έχουν ανακαλυφθεί απολιθώματα αρχαίων μπαομπάμπ ή των προγόνων τους, εξήγησε ο δρ Γουάν Τζουν-Ναν, ένας από τους συγγραφείς της μελέτης, ερευνητής στον Βοτανικό Κήπο Γουχάν στο Χουμπέι της Κίνας. Τα όποια γενετικά δεδομένα είχαν ανακτηθεί από μπαομπάμπ σε προηγούμενες μελέτες ήταν περιορισμένα, συνέχισε. Αλλά με την πρώτη πλήρη αλληλουχία γονιδιώματος κάθε είδους, «μπορούμε να πούμε μια καλή ιστορία για την εξέλιξη», υποστήριξε.

Η ιστορία αυτή αρχίζει με την εμφάνιση των μπαομπάμπ στη Μαδαγασκάρη πριν από περίπου 21 εκατομμύρια χρόνια, πριν το γένος (επιστημονική ονομασία Adansonia) αρχίσει να διαφοροποιείται. Δύο είδη έφτασαν στην Αφρική και την Αυστραλία πριν από περίπου 12 εκατομμύρια χρόνια. Αυτό συνέβη πολύ μετά τον διαχωρισμό της «υπερήσου» Γκοντβάνα, οπότε το μπαομπάμπ είναι πιθανό να εξαπλώθηκε μέσω σπόρων που μεταφέρθηκαν στον ωκεανό πάνω σε επιπλέοντα συντρίμμια που προκλήθηκαν από πλημμύρες, σύμφωνα με τους ερευνητές.

Η μελέτη, μια συνεργασία μεταξύ των Βοτανικών Κήπων Wuhan της Κίνας, των Βασιλικών Βοτανικών Κήπων του Ηνωμένου Βασιλείου, του Πανεπιστημίου του Ανταναναρίβο στη Μαδαγασκάρη και του Πανεπιστημίου Queen Mary του Λονδίνου, κατάφερε επίσης να ανιχνεύσει για πρώτη φορά τη γονιδιακή ροή μεταξύ των ειδών των οκτώ τύπων μπαομπάμπ. Τα δεδομένα αυτά, τα οποία κατέδειξαν χαμηλή γενετική ποικιλομορφία μεταξύ δύο ειδών και ενδογαμία ενός είδους με ένα άλλο πιο πολυπληθές είδος, προσφέρουν πληροφορίες για τον ανταγωνισμό μεταξύ των μπαομπάμπ σήμερα, δήλωσε ο Δρ Γουάν, και θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην προστασία των αυριανών δέντρων.

Ελπίζουμε ότι στο μέλλον οι άνθρωποι της Μαδαγασκάρης θα μπορούν να φροντίζουν τα μπαομπάμπ (θεωρώντας τα) ως διαφορετικά είδη και όχι ως ένα σύνολο», πρόσθεσε.

Με πληροφορίες από CNN