Στα ανεμοδαρμένα νησιά Φόκλαντ στον Νότιο Ατλαντικό Ωκεανό δεν έχουν αναπτυχθεί δέντρα εδώ και δεκάδες χιλιάδες χρόνια – υπάρχουν μόνο ορισμένοι θάμνοι και άλλη χαμηλή βλάστηση. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος για τον οποίο μια πρόσφατη δενδρώδης ανακάλυψη σχεδόν έξι μέτρα κάτω από το έδαφος τράβηξε την προσοχή των ερευνητών.

Η Dr Zoë Thomas, λέκτορας φυσικής γεωγραφίας στο Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον του Ηνωμένου Βασιλείου, έκανε επιτόπια έρευνα στο νησί το 2020, όταν πληροφορήθηκε από έναν φίλο της ότι κορμοί δέντρων ανακαλύφθηκαν μέσα σε στρώμα τύρφης, σε ένα εργοτάξιο κοντά στην πρωτεύουσα.

«Σκεφτήκαμε ότι αυτό είναι πραγματικά περίεργο, επειδή ένα από τα πράγματα για τα Φόκλαντ που όλοι γνωρίζουν είναι ότι δεν φυτρώνουν δέντρα», λέει η Thomas.

Ένα διαφορετικό οικοσύστημα

Τα Νησιά Φόκλαντ είναι ένα υπερπόντιο έδαφος υπό βρετανική διοίκηση για το οποίο η Μεγάλη Βρετανία και η Αργεντινή διεξήγαγαν έναν σύντομο πόλεμο το 1982. Η Βρετανία κέρδισε τον πόλεμο, αλλά η Αργεντινή συνεχίζει να διεκδικεί τα νησιά.

Η Thomas και οι συνάδελφοί της πήγαν στην περιοχή και άρχισαν να «μαζεύουν αυτά τα μεγάλα κομμάτια ξύλου». Τα υπολείμματα των δέντρων ήταν τόσο άψογα διατηρημένα που έμοιαζαν με παρασυρόμενα ξύλα – γνωρίζοντας όμως την ιστορία των Φόκλαντ, οι ερευνητές ήξεραν ότι τα απομεινάρια δεν μπορούσαν να είναι σύγχρονα.

Η παρουσία των απολιθωμάτων των δέντρων υποδηλώνει ότι το νησί φιλοξενούσε κάποτε ένα εύκρατο τροπικό δάσος – ένα δραματικά διαφορετικό οικοσύστημα από το σημερινό περιβάλλον.

Αναλύοντας ένα αρχαίο δάσος

Τα υπολείμματα των δέντρων αποδείχθηκαν πολύ παλιά για τη ραδιοχρονολόγηση, η οποία μπορεί να προσδιορίσει την ηλικία της οργανικής ύλης ηλικίας έως και 50.000 ετών. Έτσι, η διεθνής ομάδα επιστημόνων στράφηκε για απαντήσεις στη γύρη και τα σπόρια που βρέθηκαν στην τύρφη.

Η απολιθωμένη γύρη είναι ενδεικτική μιας συγκεκριμένης περιόδου του γεωλογικού χρόνου, οπότε η παρουσία της μπορεί να βοηθήσει στον προσδιορισμό της ηλικίας μιας απολιθωμένης περιοχής, όπως ανέφερε ο Michael Donovan, υπεύθυνος συλλογών παλαιοβοτανικής στο Μουσείο Field του Σικάγο.

Οι ερευνητές μετέφεραν τα υπολείμματα του ξύλου και δείγματα από τα στρώματα τύρφης για εργαστηριακές δοκιμές στο Πανεπιστήμιο της Νέας Νότιας Ουαλίας της Αυστραλίας, ώστε να κάνουν χρήση ενός ηλεκτρονικού μικροσκοπίου που θα μπορούσε να παράγει εξαιρετικά λεπτομερείς εικόνες του ξύλου και της κυτταρικής του σύνθεσης.

Εκεί, ανέλυσαν επίσης μια ποικιλία σπορίων που είχαν συμπιεστεί και σφραγιστεί στα ίδια στρώματα τύρφης με το ξύλο. Τα αρχεία γύρης τους οδήγησαν στο συμπέρασμα ότι οι κορμοί και τα κλαδιά των δέντρων χρονολογούνται μεταξύ 15 και 30 εκατομμυρίων ετών.

Επιπλέον, μέσω της ανάλυσής τους, οι συγγραφείς της μελέτης μπόρεσαν επίσης να προσδιορίσουν ποια ήταν τα είδη των δέντρων.

Τα δείγματα φαίνεται πως προέρχονταν από ένα τροπικό δάσος παρόμοιο με αυτό που βρίσκεται στη σύγχρονη Παταγονία, γεγονός που υποδηλώνει ότι το κλίμα στα νησιά Φόκλαντ πριν από εκατομμύρια χρόνια πρέπει να ήταν υγρότερο και θερμότερο από ό,τι σήμερα.

Διαβασε ακομα

Αυτή η πόλη φτιάχνει τον ψηλότερο ξύλινο πύργο στον κόσμο. Για δεύτερη φορά

Δυτικοί άνεμοι αλλαγής

Ο ακριβής λόγος για τον οποίο δεν αναπτύσσονται δέντρα στο αρχιπέλαγος των Φόκλαντ, γνωστό και ως Islas Malvinas, δεν είναι σαφής. Οι επιστήμονες θεωρούν πως οι ισχυροί άνεμοι που πνέουν στα νησιά και το όξινο έδαφος πλούσιο σε τύρφη που βρίσκεται εκεί θα μπορούσαν να είναι βασικοί παράγοντες.

Αυτά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά υπογραμμίζουν επίσης γιατί τα νησιά Φόκλαντ αποτελούν σημαντική τοποθεσία για τη μελέτη της κλιματικής αλλαγής στο νότιο ημισφαίριο, σύμφωνα με την Thomas, της οποίας ο ερευνητικός στόχος ήταν να κατανοήσει τις περιβαλλοντικές αλλαγές στο αρχιπέλαγος, τα τελευταία 20.000 χρόνια.

Οι επικρατούντες δυτικοί άνεμοι μπορεί να επηρεάσουν τους πάγους της Ανταρκτικής, την ατμοσφαιρική κυκλοφορία και τα πρότυπα βροχόπτωσης – και τα νησιά είναι μία από τις λίγες μόνο χερσαίες μάζες που βρίσκονται στην πορεία τους, αναφέρει η επιστήμονας.

Η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο αυτοί οι άνεμοι ενισχύθηκαν ή εξασθένησαν στο παρελθόν, δεδομένης της θέσης των νησιών κοντά στην Ανταρκτική, θα μπορούσε να βοηθήσει στην πρόβλεψη μελλοντικών αλλαγών στο κλίμα.

Πάντως, σύμφωνα την Thomas, τα νησιά είναι απίθανο να επιστρέψουν σύντομα σε δασικό τοπίο: «Οι τρέχουσες προβλέψεις δείχνουν ότι η περιοχή θα γίνει θερμότερη αλλά και ξηρότερη – γεγονός που οδηγεί σε ανησυχίες σχετικά με τον κίνδυνο διάβρωσης των τυρφώνων, οι οποίοι είναι ευαίσθητοι στην κλιματική αλλαγή».

Με πληροφορίες από CNN