Αν και τα Γλυπτά του Παρθενώνα θαυμάζονταν για αιώνες για την έντονη λευκή τους λάμψη, είναι από καιρό γνωστό ότι αρχικά ήταν έντονα ζωγραφισμένα, προτού τα ξεβάψουν οι καιρικές συνθήκες, οι βομβαρδισμοί, η σκληρή μεταχείριση και ο υπέρμετρος ενθουσιασμός για καθαρισμό.

Ωστόσο, οι αποδείξεις για τον χρωματισμό τους ήταν εξαιρετικά δυσεύρετες, οδηγώντας τον πρώην επιμελητή τους στο Βρετανικό Μουσείο να ομολογήσει ότι, μετά από χρόνια μάταιης αναζήτησης για ίχνη χρωστικής ουσίας, μερικές φορές αμφέβαλλε ότι ήταν τελικά ζωγραφισμένα.

Ίχνη αιγυπτιακού μπλε σε 11 γλυπτά του αετώματος και σε μία φιγούρα της ζωφόρου

Μία νέα εξέταση των Γλυπτών που βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο με τη χρήση καινοτόμων τεχνικών σάρωσης, αποκάλυψε εντυπωσιακές ενδείξεις για έναν «πλούτο σωζόμενων χρωμάτων».

Αυτό υποδηλώνει, σύμφωνα με τους ερευνητές, ότι η ζωγραφική των μαρμάρων ήταν «ένα πιο περίπλοκο εγχείρημα από ό,τι είχε ποτέ φανταστεί κανείς» – ενδεχομένως τόσο περίπλοκο και λεπτό, όσο και η γλυπτική τους.

Οι ερευνητές βρήκαν στοιχεία που δείχνουν ότι ορισμένα από τα Γλυπτά είχαν έντονα μοτίβα με σχέδια, που περιλάμβαναν ανθρώπινες φιγούρες και μοτίβα φύλλων φοίνικα, ζωγραφισμένα ώστε να ταιριάζουν με τις ανάγλυφες πτυχές και την υφή του μαρμάρινου υφάσματος που βρισκόταν από κάτω.

Παρά το γεγονός ότι έχουν καθαριστεί από κάθε ίχνος χρωστικής ουσίας, σημειώνουν, τα Γλυπτά του Παρθενώνα μπορεί να είναι «τα καλύτερα διατηρημένα παραδείγματα πολυχρωμίας που σώζονται από την Αθήνα των μέσων του πέμπτου αιώνα π.Χ.».

«Σε γενικές γραμμές, στον επιστημονικό τομέα, βρίσκουμε πολύ, πολύ, πολύ μικρά ίχνη (χρωστικής), οπότε συνήθως αυτό περιμένουμε», λέει ο δρ Giovanni Verri, επιστήμονας συντήρησης στο Art Institute of Chicago, ο οποίος ηγήθηκε της έρευνας με μία ομάδα συντηρητών, ιστορικών κλωστοϋφαντουργίας και αρχαιολόγων από το Βρετανικό Μουσείο και το Kings College του Λονδίνου.

Διαβασε ακομα

Καταρρέει η αίθουσα με τα Γλυπτά του Παρθενώνα στο Βρετανικό Μουσείο

«Και έτσι ήταν μία θαυμάσια αποκάλυψη να διαπιστώσουμε ότι υπήρχαν περισσότερα από όσα συνήθως βρίσκουμε. Επειδή τίποτα δεν ήταν πραγματικά ορατό με γυμνό μάτι. Ούτε καν ένα ίχνος του. Υπό αυτή την έννοια, ξεπέρασε τις προσδοκίες», πρόσθεσε.

Η τεχνική που χρησιμοποιήθηκε στη μελέτη αναπτύχθηκε από τον Verri, για να ανιχνεύσει μικροσκοπικά ίχνη ενός χρώματος, που ονομάζεται αιγυπτιακό μπλε, μία ανθρωπογενής χρωστική ουσία που αποτελείται από ασβέστιο, χαλκό και πυρίτιο και χρησιμοποιήθηκε ευρέως στην αρχαιότητα.

Αν και αόρατο με γυμνό μάτι, λάμπει με έντονο λευκό χρώμα όταν υποβάλλεται στην τεχνική σάρωσης. Ο Verri και η ομάδα του βρήκαν ίχνη αιγυπτιακού μπλε σε 11 γλυπτά του αετώματος και σε μία φιγούρα της ζωφόρου.

Το συγκεκριμένο χρώμα χρησιμοποιήθηκε με διάφορους τρόπους, για παράδειγμα για να ξεχωρίσει τη ζώνη της θεάς Ίριδας, στα φιδίσια πόδια του Κέκροπα, και για να τονίσει τον αφρό των κυμάτων από τα οποία βγαίνει ο θεός Ήλιος μέσα στο άρμα του.

Έγχρωμες λεπτομέρειες από τα Γλυπτά του Παρθενώνα

10 Images

Το πιο εντυπωσιακό είναι ότι ο Verri και η ομάδα του εντόπισαν αξιοσημείωτες λεπτομέρειες από το άγαλμα της Διώνης, η οποία απεικονίζεται ξαπλωμένη με την κόρη της, Αφροδίτη.

Εξετάζοντας την κατανομή του αιγυπτιακού μπλε στο μοτίβο του ενδύματος της Διώνης, εντόπισαν την εικόνα ενός ζευγαριού ανθρώπινων ποδιών που τρέχουν, μαζί με άλλες εικόνες που πιστεύουν ότι μπορεί να δείχνουν ένα χέρι κι ένα πόδι, μέρος «ενός υφαντού σχεδίου με ανθρώπινες μορφές που εμφανίζονται και εξαφανίζονται ανάμεσα στις πτυχές του ενδύματος».

Εντόπισαν επίσης το μοτίβο μίας φοινικιάς – ή ενός στυλιζαρισμένου φύλλου φοίνικα – ένα κοινό σύγχρονο μοτίβο.

Εντυπωσιακές ενδείξεις για έναν «πλούτο σωζόμενων χρωμάτων»

Προηγουμένως θεωρούνταν ότι οι μορφές του Παρθενώνα είχαν χρωματιστεί πιο υποτονικά, ίσως για να αναδειχθεί η πολυπλοκότητα της γλυπτικής. Στην πραγματικότητα, η πολυχρωμία μπορεί να ήταν εξίσου περίτεχνη.

«Η τεχνική περιπλοκότητα της συγχώνευσης ενός τόσο πολύπλοκου, παραστατικού, διακοσμητικού στοιχείου σε ήδη εξαιρετικά πολύπλοκα υφάσματα … (στα οποία) οι μορφές εμφανίζονται και εξαφανίζονται μέσα στις πτυχές, ήταν κάπως απροσδόκητη», είπε ο Verri.

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν επίσης άλλη τεχνολογία σάρωσης για να εξετάσουν τον τρόπο με τον οποίο ήταν σκαλισμένα τα αγάλματα, ανακαλύπτοντας ότι οι γλύπτες χρησιμοποίησαν διακριτικά διαφορετικές τεχνικές για να αναπαραστήσουν τα υφάσματα των ενδυμάτων των Θεών του Ολύμπου, με τραχιά εργαλεία για το λινό και πιο λεία για το μαλλί, ενώ το δέρμα ήταν ιδιαίτερα γυαλισμένο.

Διαβασε ακομα

Γιατί ένα καλοκαίρι κακών τουριστών μπορεί τελικά να μας βγει σε καλό

Παρά τα αξιοσημείωτα νέα δείγματα χρωμάτων που είχαν αποκαλυφθεί, δήλωσε ο Verri, η λεπτομερής κατανόηση του τρόπου με τον οποίο τα χρησιμοποιούσαν οι καλλιτέχνες παρέμενε βασανιστικά απρόσιτη. «Αυτό καθιστά, πιστεύω, σχεδόν αδύνατο να δώσουμε μία αίσθηση του πώς πραγματικά θα έμοιαζαν, επειδή δεν γνωρίζουμε αρκετά», είπε. «Το να γνωρίζουμε τις χρωστικές ουσίες δεν είναι αρκετό».

Με πληροφορίες από: Cambridge University, Guardian