icon zoom-in

Μεγέθυνση κειμένου

Α Α Α

Πώς το μνημείο της Unesco κινδυνεύει από ένα γήπεδο γκολφ

Για πρώτη φορά μετά από περισσότερο από έναν αιώνα, μία περιοχή που λειτουργούσε ως τόπος αρχαίας λατρείας στην πολιτεία Ohio, στις ΗΠΑ, γνωστή ως Hopewell Ceremonial Earthworks, ανοίγει ξανά τις πύλες της για το κοινό.

Ανάμεσα στους λόφους, τα γεωμετρικά μοτίβα και τους αστρονομικούς άξονες, κρύβεται ένας αρχαίος πολιτισμός που δεν άφησε γραπτά ίχνη, αλλά κατάφερε να δημιουργήσει ένα από τα πιο εντυπωσιακά προϊστορικά μνημεία του κόσμου.

Ο αρχαιολόγος Brad Lepper, υπεύθυνος του World Heritage Program του Ohio History Connection (OHC), αναφέρει πως το συγκρότημα το οποίο φέρει οκταγωνικούς και κυκλικούς τύμβους (ή τεχνητά γήλοφα), από το 1910 έως το 2024, λειτουργούσε… ως γήπεδο γκολφ.

Από την 1η Ιανουαρίου 2025, ωστόσο, η τοποθεσία είναι και πάλι ανοιχτή για το κοινό.

Ο πολιτισμός Hopewell

Ο Hopewell Culture ήταν ένας αρχαίος πολιτισμός ιθαγενών Αμερικανών που άνθισε στην περιοχή του σημερινού κεντρικού και νότιου Ohio και σε άλλα σημεία της Βόρειας Αμερικής, μεταξύ 100 π.Χ. και 500 μ.Χ. περίπου.

Δεν επρόκειτο για ένα ενιαίο έθνος, αλλά ένα δίκτυο διαφόρων φυλών και κοινοτήτων που μοιράζονταν κοινές τελετουργικές πρακτικές, καλλιτεχνικές παραδόσεις και πολιτισμικές συνδέσεις από τη Montana μέχρι τον Κόλπο του Μεξικού.

Τα εντυπωσιακά τους έργα – με γεωμετρικές μορφές όπως κύκλους, τετράγωνα και οκτάγωνα – δεν κατασκευάστηκαν για άμυνα, αλλά για τελετουργικούς και αστρονομικούς σκοπούς.

Το όνομα του πολιτισμού προέρχεται από τον ιδιοκτήτη μιας φάρμας στο Ohio, στο έδαφος της οποίας έγιναν σημαντικές ανασκαφές τον 19ο αιώνα.

Μαθηματική και γεωμετρική ακρίβεια

Το The Octagon και το Observatory Circle καταλαμβάνουν έκταση 70 στρεμμάτων. Το γειτονικό The Great Circle, διαμέτρου 366 μέτρων και ύψους 4,3 μέτρων, είναι τοποθετημένο με τέτοια ακρίβεια που προκαλεί δέος.

Τα συγκεκριμένα γήλοφα κατασκευάστηκαν χωρίς σύγχρονα εργαλεία – μόνο με μυτερά ξύλα και καλάθια, στα οποία κουβαλούσαν το χώμα οι άνθρωποι.

Το εντυπωσιακό, όμως, δεν είναι μόνο το μέγεθος ή η τεχνική κατασκευής τους, αλλά και η μαθηματική και γεωμετρική ακρίβεια που αποκαλύπτουν.

Ο Lepper εξηγεί στο BBC πως η περιφέρεια του Great Circle ισούται με το περίγραμμα ενός τετραγώνου που κάποτε ήταν συνδεδεμένο με αυτό, και πως η επιφάνεια του τετραγώνου είναι ίση με εκείνη του Observatory Circle, το οποίο με τη σειρά του ενώνεται με το Octagon. Ορισμένες μετρήσεις, όπως αυτή των 1.054 ποδιών, εμφανίζονται επανειλημμένα σε άλλες κατασκευές σε όλη τη χώρα.

oi-archaioi-mystiriodeis-lofoi-2-000-eton-pou-leitourgousan-mechri-prosfata-os-gipedo-gkolf
Πηγή: Hopewell Ceremonial Earthworks

Αστρονομική διάσταση

Ακόμα πιο εντυπωσιακή είναι η αστρονομική διάσταση. Τη δεκαετία του 1980, οι καθηγητές Ray Hively και Robert Horn του Earlham College ανακάλυψαν ότι το Observatory Mound στο Observatory Circle είναι ευθυγραμμισμένο με την τροχιά της Σελήνης.

Κάθε 18,6 χρόνια, η πανσέληνος ανατέλλει ακριβώς στο κέντρο του Octagon. Μια ευθυγράμμιση εξαιρετικής ακρίβειας, ενδεικτική ενός βαθύτατου αστρονομικού και πνευματικού συστήματος.

Η αναγνώριση της πολιτισμικής αξίας αυτών των γηλόφων κορυφώθηκε το 2023, όταν οκτώ από τα Hopewell Earthworks καταχωρήθηκαν ως Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.

Ανάμεσά τους τα The Octagon, The Great Circle και το Fort Ancient, καθώς και τέσσερα σημεία στο Hopewell Culture National Historical Park: Mound City, Hopeton Earthworks, High Bank Works, Hopewell Mound Group και Seip Earthworks.

Για την Jennifer Aultman του OHC, τα κριτήρια της UNESCO ικανοποιούνται απόλυτα: τα γήλοφα είναι «αριστουργήματα ανθρώπινης δημιουργικής ιδιοφυΐας» και ταυτόχρονα «εξαιρετική μαρτυρία πολιτισμικής παράδοσης».

oi-archaioi-mystiriodeis-lofoi-2-000-eton-pou-leitourgousan-mechri-prosfata-os-gipedo-gkolf
Πηγή: Hopewell Ceremonial Earthworks

Οι ανασκαφές και τα ευρήματα

Τα ευρήματα από τις ανασκαφές – όπως τελετουργικές πίπες, χάλκινα ελάσματα και ο λίθινος “Shaman of Newark”, που απεικονίζει έναν σαμάνο με δέρμα αρκούδας και ανθρώπινο κρανίο – ρίχνουν φως σε μια βαθιά πνευματική κουλτούρα.

Παρότι ο Hopewell Culture εξαφανίστηκε γύρω στο 500 μ.Χ., άλλες φυλές ανέλαβαν τη φροντίδα της περιοχής. Η φυλή των Shawnee, με επικεφαλής την Chief Glenna Wallace, βλέπει σήμερα την αποκατάσταση των γηλόφων ως ευκαιρία για να αναγνωριστεί η πολιτισμική αξία και η πνευματική σημασία τους.

«Μπορεί να μην τα δημιουργήσαμε εμείς», λέει, «αλλά οι πρόγονοί μας τα σεβάστηκαν και τα προστάτευσαν. Θέλω ο κόσμος να τα γνωρίσει, να τα δει, να τα επισκεφθεί και να καταλάβει πως πρόκειται για ένα πολιτισμικό θαύμα. Είναι ανεκτίμητα».