Οι χημικές ενώσεις που εκκρίνει το σώμα όταν ερωτεύεται μπορεί να είναι πιο εθιστικές ακόμη και από ναρκωτικές ουσίες, σύμφωνα με την ανθρωπολόγο Helen Fisher, η οποία έχει περάσει δεκαετίες ερευνώντας τον έρωτα. Ωστόσο, 12 με 15 μήνες μετά την έναρξη ενός ειδυλλίου, αυτός ο «ορμονικός χείμαρρος» υποχωρεί.

«Οι έρευνές μας [με τη βοήθεια] της σάρωσης του εγκεφάλου δείχνουν ότι όταν ένα άτομο ερωτεύεται, διεγείρονται οι ίδιες περιοχές του εγκεφάλου με εκείνες των τοξικοεξαρτώμενων», λέει η Fisher. Κάποιοι άνθρωποι εθίζονται τόσο πολύ σε αυτό το αρχικό «ανεβαστικό συναίσθημα» που κάνουν ό,τι μπορούν για να το ζήσουν ξανά και ξανά.

Πολλές φορές ένας χωρισμός μπορεί να φέρει μεγάλη στεναχώρια, ακόμη και κατάθλιψη: «Είναι δυνατόν να αρρωστήσει κανείς από τον χωρισμό με κάποιον, καθώς το να είναι με αυτό το άτομο απελευθερώνει ορμόνες, όπως η ντοπαμίνη, η σεροτονίνη και οι ενδορφίνες, οι οποίες ωθούν τον εγκέφαλο να θέλει όλο και περισσότερο. Η χημική τους ‘βόμβα’ προκαλεί μια ευχάριστη αίσθηση που μπορεί να δημιουργήσει μεγάλη ανάγκη να είναι κανείς κοντά σε ένα άτομο, αναζητώντας συνεχώς αυτή την ανταμοιβή», λέει η Ana Pérez, συγγραφέας του βιβλίου “Cuídate para crecer” («Φρόντισε τον εαυτό σου για να αναπτυχθείς»).

Πώς να ξεχωρίσεις την αληθινή αγάπη από τον εθισμό

Αν και είναι λογικό, συχνά, να εξισώνουμε τον εθισμό στον έρωτα με τη συναισθηματική εξάρτηση, η Lara G. Ferreiro, ψυχολόγος και συγγραφέας του δοκιμίου “Adicta a un gilipollas” («Εθισμένη σε έναν βλάκα»), λέει: «Δεν είναι αφελές να εξαρτόμαστε συναισθηματικά από τους ανθρώπους που αγαπάμε. Η υγιής αλληλεξάρτηση μεταξύ των ενηλίκων είναι υπέροχη. Η εξάρτηση σημαίνει σύνδεση, αλλά είναι πρόβλημα όταν μπαίνει στο παιχνίδι ο συναισθηματικός εθισμός, αυτό είναι κάτι σαν αγκίστρι», λέει η ψυχολόγος.

«Είναι θετικός ο εθισμός όταν η αγάπη κάποιου είναι αμοιβαία, υγιής και κατάλληλη. Είναι αρνητικός εθισμός όταν τα συναισθήματα της ρομαντικής αγάπης είναι λάθος, τοξικά, χωρίς ανταπόκριση και με μόνιμη απόρριψη», λέει η Fisher.

Μάλιστα, η ψυχολόγος θεωρεί πως αυτό το είδος της αγάπης είναι ο πιο ισχυρός εθισμός καθώς είναι κάτι που αντιμετωπίζουν, κάποια στιγμή στη ζωή τους, όλοι οι άνθρωποι, σε αντίθεση με άλλους εθισμούς, όπως ο τζόγος και η χρήση ουσιών.

Διαβασε ακομα

Στην Ισλανδία υπάρχει app για να είσαι σίγουρος ότι δεν ερωτεύθηκες ξάδελφο

Το τεστ για να δεις αν είσαι εθισμένος

Στο βιβλίο της, η Ferreiro περιλαμβάνει και ένα τεστ για να ανακαλύψουν ο αναγνώστες αν είναι εθισμένοι στον έρωτα. Αν ταυτίζονται με ένα από τα σημεία που περιγράφει η ψυχολόγος, αυτό μπορεί να είναι λόγος ανησυχίας.

Τα σημεία αυτά είναι: Να καταλήγουν πάντα πληγωμένοι, λυπημένοι και απογοητευμένοι από τις ρομαντικές σχέσεις, να επιτρέπουν την τοξική συμπεριφορά, να αισθάνονται εθισμένοι στον σύντροφο σαν να είναι συναισθηματικό φάρμακο, να ανέχονται ό,τι κάνει ο άλλος, να επαναλαμβάνουν το ίδιο μοτίβο με τοξικούς συντρόφους και να έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση.

«Ο συναισθηματικός εθισμός χαρακτηρίζεται από μια εμμονική ψυχική κατάσταση», λέει η Ferreiro, η οποία εξηγεί πως, σε αυτές τις περιπτώσεις το άτομο βιώνει μία ακατανίκητη επιθυμία να είναι συνέχεια με τον σύντροφό του, χάνει των έλεγχο του εαυτού του και βάζει στο κέντρο της ζωής του ένα άλλο άτομο.

Ποιοι εθίζονται στον έρωτα

Στο ερώτημα γιατί κάποιοι άνθρωποι βιώνουν τη ρομαντική σχέση με πολύ πιο επικίνδυνο και τοξικό τρόπο, η ψυχολόγος Ana Pérez απαντά ότι η ανάπτυξη ενός εθισμού είναι πολύπλευρη και μπορεί να επηρεαστεί από διάφορες μεταβλητές.

Κατά την πρώτη φάση του ερωτευμένου, η παρουσία της ντοπαμίνης (της ορμόνης που σχετίζεται με την ευχαρίστηση και την ευεξία) παίζει σημαντικό ρόλο. Η Pérez αναφέρει, ωστόσο, ότι σημαντικό ρόλο παίζουν και άλλοι παράγοντες, όπως το προσωπικό ιστορικό του καθενός, οι εμπειρίες, η αυτοεκτίμηση, η ψυχική υγεία και το στυλ προσκόλλησης του ατόμου.

«Ο συνδυασμός αυτών των παραγόντων θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό τις αποφάσεις που λαμβάνει ένα άτομο και τον τρόπο με τον οποίο βιώνει τα συναισθήματα. Για παράδειγμα, αν ένα άτομο ανέπτυξε ένα ανασφαλές στυλ προσκόλλησης στην παιδική ηλικία, αυτό μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο σχετίζεται με έναν σύντροφο. Αν έχει υποφέρει από άγχος, κατάθλιψη ή άλλα προβλήματα που σχετίζονται με την ψυχική υγεία, μπορεί να είναι πιο πιθανό να αναπτύξει αυτού του είδους την εξάρτηση», εξηγεί.

Επιπλέον, σε γενετικό επίπεδο, σύμφωνα με την ψυχολόγο, «υπάρχουν άνθρωποι που μπορεί να έχουν προδιάθεση να αναπτύξουν συμπεριφορές εξάρτησης».

Διαβασε ακομα

Μοναξιά μέσα στη σχέση: Λάθος επιλογή συντρόφου ή φταις κι εσύ;

Πώς αντιμετωπίζεται ο εθισμός στον έρωτα;

Είναι φυσιολογικό ο φόβος και μόνο της ιδέας του χωρισμού να κάνει τον εθισμένο στον έρωτα να μην μπορεί να προχωρήσει, επιτρέποντας ακόμη και την κακοποίηση και τον εξευτελισμό προκειμένου να κρατήσει τον δεσμό.

Υπάρχει διέξοδος; Η Ro Jiménez, συγγραφέας του “Por qué duele tanto” («Γιατί πονάει τόσο πολύ»), λέει ότι είναι απαραίτητο για τους ανθρώπους αυτούς να δουλέψουν πάνω στις πεποιθήσεις και τις δομές τους, προκειμένου να μάθουν ξανά πώς να σχετίζονται με τους άλλους και να διατηρούν υγιείς, μακροχρόνιες σχέσεις.

Η Ana Pérez λέει ότι είναι δυνατόν να ξεπεραστούν όλοι οι εθισμοί, αλλά χρειάζεται δουλειά και προσπάθεια από το άτομο που επιθυμεί να απαλλαγεί από αυτούς. «Αρχικά, είναι θεμελιώδες για το άτομο να αποδεχτεί ότι έχει πρόβλημα – αυτή η αναγνώριση είναι ζωτικής σημασίας για να αρχίσει να εργάζεται για την αλλαγή». Επιπλέον, πρέπει να θέλει να βγει από την κατάσταση αυτή και «να διατηρεί ισχυρό κίνητρο κατά τη διάρκεια της διαδικασίας».

Τέλος, είναι ζωτικής σημασίας να υπάρχει και ένα δίκτυο υποστήριξης, δηλαδή άνθρωποι που μπορούν να βοηθήσουν, να ακούσουν τον εθισμένο και να τον στηρίξουν όταν περνά μία κρίση. «Δεν είναι απαραίτητο να περάσετε αυτή τη διαδικασία μόνοι σας. Η προσφυγή στη βοήθεια μελών της οικογένειας, φίλων ή ενός επαγγελματία ψυχικής υγείας μπορεί να είναι το κλειδί για μια επιτυχημένη ανάκαμψη», λέει η Pérez.

Διαβασε ακομα

Φιλοφοβία: Μήπως και εσύ τρέμεις να βουτήξεις στην πισίνα της αγάπης;

Επιπλέον, τονίζει πως είναι σημαντικό τα άτομα αυτά να δουλέψουν για την αυτονομία τους, να αναγνωρίσουν την ανάγκη να περνούν χρόνο με τον εαυτό τους και με άλλους ανθρώπους, καθώς και να ξαναρχίσουν τα χόμπι και τις δραστηριότητες που απολάμβαναν.

Δεδομένου ότι οι εθισμένοι στον έρωτα συχνά πηγαίνουν από σχέση σε σχέση, η Pérez λέει ότι είναι απαραίτητο τα άτομα αυτά να προβληματιστούν για να κατανοήσουν καλύτερα πού θέλουν να πάνε και ποιοι θα μπορούσαν να είναι αν νικούσαν τον εθισμό τους.

Με πληροφορίες από El Pais