Πότε ήταν η τελευταία φορά που ένιωσες μοναξιά; Είναι μια άβολη ερώτηση, αλλά για εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως (μόνο στο Ηνωμένο Βασίλειο υπολογίζονται σε 3,83 εκατομμύρια, δηλαδή το 7,1% του πληθυσμού), η απάντηση είναι μάλλον «τώρα».

Η μοναξιά έχει καταστεί ανησυχητικό ζήτημα δημόσιας υγείας, επειδή είναι συνηθισμένη και συχνά συνδέεται με άτομα που αντιμετωπίζουν προβλήματα σωματικής και ψυχικής υγείας. Σήμερα ξοδεύονται χρήματα των φορολογουμένων σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο σε πρωτοβουλίες για την ελαχιστοποίηση της μοναξιάς και των βλαβερών επιπτώσεων που μπορεί να έχει στην υγεία των ανθρώπων. Μήπως όμως οι επενδύσεις αυτές είναι λανθασμένες;

Νέα έρευνα από το Ιατρικό Πανεπιστήμιο Guangzhou στην Κίνα αμφισβήτησε την άποψη ότι η μοναξιά μπορεί να προκαλέσει προβλήματα υγείας. Αντίθετα, τα ευρήματα της επιστημονικής έρευνας υποδεικνύουν ότι η μοναξιά θα μπορούσε να θεωρηθεί ένα σχετικό στοιχείο που συνδέεται με πολλές ασθένειες (ένας λεγόμενος «συμπληρωματικός δείκτης»), καθώς αποδείχθηκε ότι δεν αποτελεί βασική αιτία για την κακή σωματική και ψυχική υγεία.

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν δεδομένα από τη βρετανική βιοτράπεζα, στην οποία πάνω από μισό εκατομμύριο άτομα ηλικίας 37 έως 73 ετών κλήθηκαν να αναφέρουν πόσο συχνά αισθάνονταν μοναξιά. Διενήργησαν αναλύσεις με βάση την κατανομή των γενετικών παραλλαγών στον πληθυσμό (γνωστή ως «Μεντελιανή τυχαιοποίηση») για να ελέγξουν την αιτιώδη επίδραση της μοναξιάς σε ένα ευρύ φάσμα ασθενειών, συμπεριλαμβανομένων των προβλημάτων σωματικής και ψυχικής υγείας.

Πρόκειται σίγουρα για μια ενδιαφέρουσα μελέτη– ωστόσο, υπάρχουν διάφορα σημεία που πρέπει να ληφθούν υπόψη όταν εξετάζονται τα ευρήματα. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι τα δεδομένα της UK Biobank δεν είναι τα καλύτερα για τον έλεγχο των αιτιωδών επιδράσεων της μοναξιάς στην υγεία.

Παρόλο που πολλοί συμμετέχοντες έχουν λάβει μέρος στην UK Biobank, πρόκειται για εθελοντές που τείνουν να είναι λευκοί, μεγαλύτεροι σε ηλικία και έχουν υψηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης από τον γενικό πληθυσμό του Ηνωμένου Βασιλείου. Πολλοί από τους συμμετέχοντες ακολουθούν επίσης έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής από ό,τι ο πληθυσμός στο σύνολό του.

Παρόλο που η μοναξιά δεν κάνει διακρίσεις και μπορεί να επηρεάσει οποιονδήποτε, σε όλες τις ηλικίες και από όλα τα κοινωνικά στρώματα, αυτή η προκατάληψη της συμμετοχής μπορεί να επηρεάσει τα ευρήματα, καθώς μπορεί να αποκρύψει σημαντικές συσχετίσεις.

Διαβασε ακομα

Θες βοήθεια; Ζήτα την, κάνει καλό στην υγεία

Η μελέτη αποτύπωσε επίσης ένα στιγμιότυπο της μοναξιάς από μία μόνο χρονική στιγμή της ενήλικης ζωής. Όλοι μας βιώνουμε τη μοναξιά κατά καιρούς, αλλά η επίδρασή της στην υγεία εξαρτάται από την ηλικία στην οποία ένα άτομο αισθάνεται μοναξιά, από τον λόγο για τον οποίο αισθάνεται μοναξιά και για πόσο χρονικό διάστημα. Αυτή η λεπτομέρεια δεν αποτυπώνεται σε αυτά τα δεδομένα.

Ορισμένες από τις έρευνες στον τομέα αυτό δείχνουν ότι οι δυσκολίες ψυχικής υγείας και η κακή γενική λειτουργικότητα συχνά συμβαδίζουν με το αίσθημα της μοναξιάς. Ωστόσο, τα ευρήματα της έρευνας των Louise Arseneault, καθηγήτρια Αναπτυξιακής Ψυχολογίας στο Ινστιτούτο Ψυχιατρικής, Ψυχολογίας και Νευροεπιστήμης και Bridget Bryan, μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Ψυχιατρικής, Ψυχολογίας και Νευροεπιστήμης, αμφότερες στο King’s College του Λονδίνου, δείχνουν επίσης ότι η μοναξιά στην πρώιμη εφηβεία μπορεί να έχει μακροχρόνιες επιπτώσεις, ιδίως όσον αφορά τις προοπτικές εκπαίδευσης και απασχόλησης – τα λεγόμενα «κοινωνικοοικονομικά αποτελέσματα».

Η μελέτη αυτή μέτρησε επίσης τη μοναξιά σε συμμετέχοντες στα τέλη της δεκαετίας των 30 και άνω. Και πάλι, προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι η μοναξιά μπορεί να ξεκινήσει νωρίς στη ζωή και σχετίζεται με μεταγενέστερη κατάθλιψη και κακές κοινωνικοοικονομικές εκβάσεις, οι οποίες και οι δύο αποδεικνύονται στην παρούσα μελέτη ως σημαντικοί παράγοντες που σχετίζονται με την υγεία.

Το ιδανικό είναι να διεξαχθούν αναλύσεις με δεδομένα από μελέτες που παρακολουθούν τους ανθρώπους από την παιδική ηλικία έως την τρίτη ηλικία και οι οποίες έχουν μετρήσει τη μοναξιά νωρίτερα στη ζωή και την υγεία στη μετέπειτα ζωή, ώστε να κατανοηθούν καλύτερα οι δεσμοί μεταξύ μοναξιάς και υγείας.

Διαβασε ακομα

To «άσε με μόνο μου» πρέπει να γίνει θεμελιώδες δικαίωμα

Επίσης, η παρούσα μελέτη χρησιμοποίησε δεδομένα νοσηλείας για τον προσδιορισμό των αποτελεσμάτων της υγείας. Παρόλο που αυτού του είδους τα δεδομένα είναι πολύτιμα, καταγράφουν πληροφορίες μόνο από τους συμμετέχοντες που αναζητούν θεραπεία και αποτελούν την κορυφή του παγόβουνου όσον αφορά τις ασθένειες. Η μοναξιά μπορεί να επηρεάζει την υγεία με πιο λεπτούς τρόπους που δεν θα εντοπιστούν εδώ.

Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να είμαστε υπερβολικά επικριτικοί απέναντι στη μελέτη. Η σημασία της κατάθλιψης και της κοινωνικοοικονομικής κατάστασης ως μηχανισμών μέσω των οποίων η μοναξιά μεταφράζεται σε κακή υγεία είναι ένα ουσιαστικό μήνυμα αυτής της μελέτης. Για παράδειγμα, η μοναξιά μπορεί να οδηγήσει σε δυσκολίες στην εργασία ή σε επιδείνωση της ψυχικής υγείας, η οποία με τη σειρά της θα μπορούσε να αυξήσει τον κίνδυνο σωματικής ασθένειας ενός ατόμου.

Ο εντοπισμός υποκατάστατων δεικτών κακής υγείας είναι επίσης πολύτιμος, καθώς ανοίγει την πόρτα σε καλύτερους και πρώιμους τρόπους υποστήριξης των ευάλωτων ατόμων. Για παράδειγμα, κάποιος μπορεί να μην αισθάνεται άνετα να αποκαλύψει ότι εμφανίζει συμπτώματα κατάθλιψης, αλλά να μην έχει πρόβλημα να μιλήσει για τα συναισθήματα μοναξιάς του. Η μοναξιά μπορεί να λειτουργήσει ως καμπανάκι σε ορισμένες περιπτώσεις. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό όταν οι ασθένειες συνοδεύονται από στίγμα, όπως πολλές καταστάσεις ψυχικής υγείας.

Η μοναξιά είναι συνυφασμένη με μια σειρά από καταστάσεις υγείας καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής και θεωρείται τόσο παράγοντας που συμβάλλει όσο και αποτέλεσμα της κακής υγείας. Η παρούσα μελέτη το αναγνωρίζει αυτό.

Η μοναξιά έχει πολύπλοκη σχέση με την υγεία

Η αξιολόγηση της σπουδαιότητας της μοναξιάς για τη σημασία της δημόσιας υγείας αποκλειστικά ως αιτιώδους παράγοντα υπεραπλουστεύει τις πολύπλοκες και περίπλοκες σχέσεις της με την υγεία. Σε αυτό το σημείο απαιτείται περαιτέρω έρευνα με τη χρήση δεδομένων που είναι αντιπροσωπευτικά του γενικού πληθυσμού. Αυτό θα επέτρεπε στους ερευνητές να ξεδιαλύνουν τον διάχυτο ρόλο της μοναξιάς στη διαμόρφωση της υγείας και του πλούτου για όλους τους ανθρώπους.

Διαβασε ακομα

Αυτό το ψυχοπλάκωμα που νιώθεις Κυριακή απόγευμα – να ξέρεις – έχει όνομα και δεν είναι φυσιολογικό

Αυτό που δεν μπορεί να απαντήσει η μελέτη αυτή είναι ένα σημαντικό ερώτημα: Θα πρέπει να συνεχίσουμε να επενδύουμε σε πρωτοβουλίες που έχουν σχεδιαστεί για την αντιμετώπιση της μοναξιάς ως μέσο βελτίωσης της υγείας του πληθυσμού; Όπως πάντα, η απάντηση δεν είναι δυαδική.

Ενώ η μελέτη αυτή μπορεί να μην αναφέρει αιτιώδη σχέση μεταξύ μοναξιάς και ασθενειών, άφθονα στοιχεία δείχνουν ότι προηγείται, συνοδεύει και είναι αποτέλεσμα κακής υγείας. Οι τρέχουσες στρατηγικές έχουν αποδειχθεί περιορισμένες ως προς την αποτελεσματικότητά τους, ιδίως για τα άτομα με χαμηλότερο εισόδημα και λιγότερη εκπαίδευση.

Εάν λάβουμε υπόψη την εμφάνιση της μοναξιάς παράλληλα με τις δυσκολίες ψυχικής υγείας και τη χαμηλή κοινωνικοοικονομική κατάσταση, καθώς και την καλύτερη κατανόηση των μηχανισμών που διέπουν τη μοναξιά, ίσως διαπιστώσουμε ότι οι πρωτοβουλίες αυτές γίνονται πιο αποτελεσματικές.

Με πληροφορίες από The Conversation