Το αντηλιακό είναι ευρέως αναγνωρισμένο ότι είναι ένα από τα καλύτερα δώρα που μπορούμε να κάνουμε στον εαυτό μας για την υγεία μας. Περισσότερο από το 80% των περιπτώσεων καρκίνου του δέρματος από μελάνωμα προκαλείται από ηλιακά εγκαύματα και ο αριθμός αυτός αυξάνεται χρόνο με το χρόνο.

Εκτιμάται, μάλιστα, ότι 1,5 εκατομμύριο νέες περιπτώσεις καρκίνου του δέρματος εμφανίζονται κάθε χρόνο σε παγκόσμιο επίπεδο, ενώ ο αριθμός αυτός αναμένεται να αυξηθεί κατά 50% μέχρι το 2040.

Την ίδια στιγμή, υπάρχει μεγάλη σύγχυση σχετικά με το πώς και πότε πρέπει να εφαρμόζεται το αντηλιακό.

Γιατί πρέπει να προστατεύουμε το δέρμα μας;

Όταν εκτιθέμεθα στον ήλιο, η υπεριώδης ακτινοβολία βλάπτει το DNA, τις πρωτεΐνες και άλλα μόρια που βρίσκονται μέσα στα κύτταρα του δέρματός μας, λέει ο Richard Gallo, καθηγητής Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια.

Σε μέτριες ποσότητες, η έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία του ηλιακού φωτός βοηθά τα κύτταρα του δέρματός μας να παράγουν βιταμίνη D. Όσο όμως εκθέτουμε το δέρμα μας σε περισσότερη ηλιακή ακτινοβολία, τόσο αυτό προσπαθεί να προστατευτεί μέσω της παραγωγής μελανίνης (μαύρισμα), λέει ο Gallo. «Αν η έκθεση είναι πολύ υψηλή, το δέρμα δεν μπορεί να προστατευτεί και παθαίνουμε έγκαυμα».

Τι δείκτη προστασίας χρειάζομαι;

SPF σημαίνει «συντελεστής προστασίας από τον ήλιο» και ο αριθμός που αναγράφεται στα μπουκάλια των αντηλιακών υποδεικνύει πόση υπεριώδης ακτινοβολία από τον ήλιο απαιτείται για να καταστεί αναποτελεσματικό. Όσο υψηλότερος είναι ο δείκτης SPF, επομένως, τόσο πιο προστατευμένο είναι το δέρμα σας. Ωστόσο, ο δείκτης SPF υποδεικνύει μόνο το επίπεδο προστασίας από τις ακτίνες UVB – η ποσότητα προστασίας από τις ακτίνες UVA καθορίζεται μέσω ξεχωριστής βαθμολογίας.

Η ποσότητα της υπεριώδους ακτινοβολίας στην οποία είμαστε εκτεθειμένοι αλλάζει, ωστόσο, κατά τη διάρκεια της ημέρας. Οι ακτίνες του ήλιου είναι ισχυρότερες μεταξύ 10 π.μ. και 4 μ.μ.

Η καλύτερη εφαρμογή του αντηλιακού

Μια μελέτη του 2018 διαπίστωσε ότι μετά την εφαρμογή του αντηλιακού, η προστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία ενεργοποιείται αμέσως – αν και χρειάζονται περίπου 10 λεπτά για να σταθεροποιηθεί.

Ωστόσο, οι ειδικοί συνήθως συνιστούν στους ανθρώπους να εφαρμόζουν το αντηλιακό 20-30 λεπτά πριν από την έκθεση στον ήλιο, ώστε να υπάρχει χρόνος για να απορροφηθεί από το δέρμα. Ίσως θα ήταν συνετό να το εφαρμόζετε δύο φορές, καθώς μελέτες δείχνουν ότι οι περισσότεροι άνθρωποι τείνουν να βάζουν ανεπαρκώς το αντηλιακό.

Σε μια άλλη μελέτη, οι ερευνητές ζήτησαν από 31 συμμετέχοντες να εφαρμόσουν αντηλιακό σε ένα εργαστήριο κάτω από μαύρο φως και διαπίστωσαν ότι η διπλή εφαρμογή του μείωσε την επιφάνεια του δέρματος που τους ξέφυγε την πρώτη φορά.

Οι επιστήμονες συμβουλεύουν επίσης να εφαρμόζουμε εκ νέου αντηλιακό μετά από εφίδρωση, εμβάπτιση σε νερό ή αν το δέρμα μας έχει τρίβεται πάνω σε ρούχα ή άμμο.

Είναι επίσης σημαντικό να μην αναμειγνύετε το αντηλιακό με άλλα προϊόντα για το δέρμα, όπως η ενυδατική κρέμα, λέει ο Richard Blackburn, καθηγητής βιώσιμων υλικών στη σχολή σχεδιασμού του Πανεπιστημίου του Leeds. Αυτό συμβαίνει επειδή πολλά αντηλιακά που περιέχουν μεταλλικά νανοσωματίδια, όπως το οξείδιο του ψευδαργύρου μπορεί να είναι λιγότερο αποτελεσματικά λόγω του τρόπου με τον οποίο αυτά τα συστατικά αντιδρούν με άλλα συστατικά.

Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να χρησιμοποιούμε αντηλιακά, λέει ο Blackburn. «Το πιο σημαντικό μήνυμα είναι να χρησιμοποιούμε αντηλιακό κάθε μέρα από τον Απρίλιο έως τον Σεπτέμβριο», λέει.

Μπορώ να πάθω ηλιακό έγκαυμα από το γυαλί;

Το γυαλί φιλτράρει την πιο επικίνδυνη ακτινοβολία από τον ήλιο (ακτίνες UVB), λέει ο Gallo, αλλά εξακολουθεί να αφήνει να εισέρχεται ακτινοβολία που προκαλεί χαμηλό επίπεδο βλάβης. Η επαναλαμβανόμενη έκθεση στον ήλιο, ακόμα και μέσα από ένα γυάλινο παράθυρο, θα βλάψει το δέρμα. Η έκθεση στην UVA, η οποία θεωρείται υπεύθυνη για το 90% των ορατών αλλαγών στο δέρμα καθώς γερνάμε, μπορεί ακόμα να συμβεί μέσω του γυαλιού.

Λήγει το αντηλιακό;

Το αντηλιακό γίνεται λιγότερο αποτελεσματικό με την πάροδο του χρόνου, λένε οι ειδικοί, αλλά γενικά, θα πρέπει να λειτουργεί έως και τρία χρόνια από την ημερομηνία αγοράς του.

Beauty Ακμή: Αυτό το κόκκινο σπυράκι έχει ράμματα για τη γούνα σου

Ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) στις ΗΠΑ απαιτεί όλα τα αντηλιακά προϊόντα να έχουν διάρκεια ζωής μετά την αγορά τους τουλάχιστον τρία χρόνια, εκτός εάν φέρουν ημερομηνία λήξης και υπό την προϋπόθεση ότι δεν έχουν αποθηκευτεί σε άμεσο ηλιακό φως ή υπερβολική θερμότητα.

Συνιστάται επίσης να ελέγχετε το αντηλιακό για τυχόν εμφανείς αλλαγές στη συνοχή και το χρώμα, αν δεν είστε σίγουροι. Η φύλαξη του μπουκαλιού μακριά από το άμεσο ηλιακό φως ή σε θερμά περιβάλλοντα, όπως το αυτοκίνητο, βοηθά στην αποφυγή επιτάχυνσης του πόσο γρήγορα διασπώνται τα συστατικά.

Το αντηλιακό εμποδίζει την παραγωγή βιταμίνης D;

Η βιταμίνη D παίζει σημαντικό ρόλο στην απορρόφηση του ασβεστίου για τη διατήρηση ισχυρών οστών και τη διατήρηση του ανοσοποιητικού μας συστήματος. Υπήρξαν κάποιες ανησυχίες ότι η χρήση αντηλιακού μπορεί να εμποδίσει την απορρόφηση της βιταμίνης D, αλλά μια ανασκόπηση μελετών κατέληξε στο συμπέρασμα ότι, σε γενικές γραμμές, ο κίνδυνος του αντηλιακού να επηρεάσει την ποσότητα της βιταμίνης D που απορροφούμε είναι χαμηλός.

Τα αντηλιακά περιέχουν τοξίνες;

Υπήρξαν κάποιες ανησυχίες ότι τα αντηλιακά περιέχουν συστατικά που μπορούν να συσσωρευτούν στον οργανισμό μας και να προκαλέσουν βλάβη. Τα στοιχεία δείχνουν ότι τα συστατικά που χρησιμοποιούνται στα εγκεκριμένα από το Ηνωμένο Βασίλειο, την ΕΕ ή τις ΗΠΑ αντηλιακά προϊόντα είναι ασφαλή και αποτελεσματικά και οποιαδήποτε πιθανή βλάβη αντισταθμίζεται από τα οφέλη τους στην προστασία των ανθρώπων από την υπεριώδη ακτινοβολία.

Η μεγαλύτερη ανησυχία με τα αντηλιακά είναι αν είστε ευαίσθητοι ή αλλεργικοί σε κάποιο από τα συστατικά ενός συγκεκριμένου αντηλιακού.

«Οι μύθοι για τις τοξίνες στα αντηλιακά είναι μια εντυπωσιακή υπερβολή και δεν συγκρίνονται με τις τοξικές επιδράσεις της ίδιας της ηλιακής ακτινοβολίας», λέει ο Gallo. «Τα αντηλιακά είναι ασφαλή όταν χρησιμοποιούνται σύμφωνα με τις οδηγίες, και πολύ καλύτερα από το να πάθετε καρκίνο του δέρματος».

Πόσο αντηλιακό πρέπει να χρησιμοποιούμε;

Ο FDA συμβουλεύει ότι 2 mg/cm2 (0,16in2) αντηλιακού πρέπει να εφαρμόζονται στο δέρμα για δοκιμές, πράγμα που σημαίνει ότι αν εφαρμόσουμε λιγότερο από αυτό, δεν θα προσφέρει την ποσότητα προστασίας που αναγράφεται στην ετικέτα.

Η ποσότητα αυτή συχνά συγκρίνεται με περίπου έξι κουταλάκια του γλυκού για το πρόσωπο και το σώμα σε έναν ενήλικα μέσου μεγέθους. Ωστόσο, μελέτες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι εφαρμόζουν γενικά πολύ λιγότερο από ό,τι χρειάζονται και, επομένως, δεν προστατεύονται όσο νομίζουν ότι προστατεύονται.

Τι είδους αντηλιακό πρέπει να χρησιμοποιώ;

Είναι σημαντικό να χρησιμοποιείτε ένα αντηλιακό με υψηλό SPF που αναγράφει στην ετικέτα «ευρέως φάσματος», καθώς αυτό σημαίνει ότι προστατεύει τόσο από τις ακτίνες UVA όσο και από τις ακτίνες UVB. Υπάρχουν δύο βασικοί τρόποι για να δηλωθεί το επίπεδο προστασίας UVA ενός αντηλιακού, και το ποιος χρησιμοποιείται εξαρτάται από τον τόπο διαμονής σας.

Ο ένας είναι το σύστημα Protection Grade (PA), που μερικές φορές αναγράφεται ως UVA-PF ή PPD στα αντηλιακά ανάλογα με τη μέθοδο που χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση του βαθμού. Για το σύστημα αυτό, το υψηλότερο επίπεδο προστασίας είναι το PA****, το οποίο σημαίνει ότι είστε δεκαέξι φορές περισσότερο προστατευμένοι όταν φοράτε το αντηλιακό από ό,τι χωρίς αυτό. Λιγότερα αστέρια υποδηλώνουν χαμηλότερο επίπεδο προστασίας. Αυτό το σύστημα βαθμολόγησης συναντάται συχνά στα αντηλιακά που πωλούνται στις ΗΠΑ και την Ιαπωνία.

Διαβασε ακομα

Καρκίνος του δέρματος: Εμβόλιο δίνει «πραγματική ελπίδα» για οριστική θεραπεία

Μια άλλη συνήθης μέθοδος αξιολόγησης του επιπέδου προστασίας UVA που παρέχει το αντηλιακό είναι η βαθμολογία αστέρων UVA, η οποία υποδεικνύεται από ένα κυκλικό σύμβολο που περιέχει τη λέξη «UVA», ακολουθούμενη από έως και πέντε αστέρια (το υψηλότερο επίπεδο προστασίας). Η βαθμολογία αστέρων UVA υποδεικνύει το επίπεδο προστασίας από την UVA, σε αναλογία με το ποσό της προστασίας από την UVB – έτσι το αντηλιακό SPF50 με βαθμολογία UVA πέντε έχει μεγαλύτερη προστασία από το αντηλιακό SPF30 με την ίδια βαθμολογία UVA.

Ο Blackburn συνιστά τη χρήση αντηλιακού με βαθμολογία πέντε αστέρων και τουλάχιστον 30 SPF, καθώς και την κάλυψη του δέρματος με ρούχα.

Οι οργανώσεις για τον καρκίνο του δέρματος συνιστούν να φοράτε αντηλιακό σε όλο το εκτεθειμένο δέρμα όταν βγαίνετε σε εξωτερικούς χώρους, κάθε μέρα του έτους, και προτρέπουν να περιορίσετε τον χρόνο παραμονής στον ήλιο, ακόμη και όταν φοράτε αντηλιακό.

Με πληροφορίες από BBC