Μεγέθυνση κειμένου
Όταν πρωτοεμφανίστηκε στα καταστήματα, οι άνθρωποι τού γύρισαν την πλάτη. Αλλά σιγά σιγά, τούς έγινε απαραίτητο, αφού με τη βοήθειά του οι αγορές τους έγιναν πιο… ξεκούραστες
Αναπόσπαστο κομμάτι του λιανεμπορίου, το καροτσάκι αγορών που συναντάς ακόμη και στο πιο μικρό σούπερ μάρκετ, εμφανίστηκε για πρώτη φορά στην Οκλαχόμα, στις 4 Ιουνίου του 1937. Προϊόν του εφευρετικού μυαλού του Sylvan N. Goldman, γιου μεταναστών στις ΗΠΑ, το καροτσάκι που βάζεις τα ψώνια σου, γρήγορα έγινε απαραίτητο για τους καταναλωτές.
Η «γέννηση» των καροτσιών αγορών στις αρχές του 20ού αιώνα βοήθησε να ξεκινήσει η εποχή της μαζικής κατανάλωσης και επέτρεψε στα παντοπωλεία να μεγαλώσουν τη γκάμα των προϊόντων τους, αλλά και στους πελάτες να μην ανησυχούν για το πώς θα μεταφέρουν τα πράγματα στο αυτοκίνητό τους.
Για να προσελκύσουν την προσοχή των αγοραστών και να διεγείρουν τις αισθήσεις τους καθώς έσπρωχναν τα καρότσια, οι εταιρείες άρχισαν να προσθέτουν χαρακτήρες κινουμένων σχεδίων στα κουτιά των προϊόντων τους, φωτεινές συσκευασίες και πιασάρικα λογότυπα με θαυμαστικά.
Τα καρότσια αγορών έδωσαν επίσης ώθηση στις παρορμητικές αγορές, όπως εξηγεί ο Andrew Warnes, καθηγητής αμερικανικής λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο του Leeds στην Αγγλία και συγγραφέας του βιβλίου «How the Shopping Cart Explains Global Consumerism».
«Το καλάθι αγορών είναι αυτό που επέτρεψε αυτό τη γρήγορη εναλλαγή από αντικείμενο σε αντικείμενο», λέει ο Warnes. «Έδωσε στους ανθρώπους ένα τροχήλατο “δοχείο” μέσα στο οποίο μπορούσαν να βάζουν τις επιλογές τους και να προχωρούν στα επόμενα προϊόντα».
Διαβασε ακομα
Πώς και γιατί γεννήθηκαν τα λεφτάΥποδοχή με επιφυλάξεις
Αλλά στην αρχή, οι πελάτες ήταν επιφυλακτικοί απέναντι στα καρότσια, προς μεγάλη έκπληξη του ανθρώπου που είναι υπεύθυνος για την ανάδειξή τους σε αντικείμενο της καθημερινής ζωής.
«Πίστευα ότι θα είχε άμεση επιτυχία», δήλωσε το 1977 σε τηλεοπτική συνέντευξη ο Sylvan Goldman, ιδιοκτήτης παντοπωλείου στην Οκλαχόμα, ο οποίος θεωρείται ο πατέρας του σύγχρονου καροτσιού για ψώνια. «Ήμουν τόσο ενθουσιασμένος με το καρότσι».
Την πρώτη ημέρα που εμφανίστηκαν στα καταστήματά του, ο Goldman περίμενε μεγάλες ουρές πελατών που θα περίμεναν για να τα χρησιμοποιήσουν. «Υπήρχαν άνθρωποι που ψώνιζαν. Ούτε ένας δεν χρησιμοποιούσε καρότσι».
Οι γυναίκες έλεγαν: «Όχι, έχουμε σπρώξει αρκετά παιδικά καροτσάκια – δεν πρόκειται να σπρώχνουμε καρότσια στα καταστήματα», θυμάται ο Goldman σε μια επιστολή του 1972. Οι άνδρες πίστευαν ότι τα καροτσάκια θα τους έκαναν να φαίνονται αδύναμοι. «Οι άνδρες πελάτες έλεγαν: Με τα μεγάλα μου χέρια μπορώ να κουβαλήσω τα καλάθια μου, δεν θα σπρώξω ένα από αυτά τα πράγματα», είπε.
Η άφιξη των σούπερ μάρκετ
Η υιοθέτηση των καροτσιών για ψώνια ήρθε την ίδια στιγμή που τα σούπερ μάρκετ έκαναν την εμφάνισή τους στην Αμερική.
Πριν από τα σούπερ μάρκετ, οι αγοραστές πήγαιναν στο τοπικό παντοπωλείο και ένας υπάλληλος αναλάμβανε να μεταφέρει ό,τι αγόραζαν στον πάγκο ή έκαναν τηλεφωνικές παραγγελίες.
Όμως τα self-service σούπερ μάρκετ, τα οποία αναπτύχθηκαν για πρώτη φορά από την αλυσίδα λιανικής Piggly Wiggly στο Μέμφις το 1916 και επέτρεπαν στους αγοραστές να διαλέγουν οι ίδιοι τα προϊόντα από τα ράφια, άρχισαν να αντικαθιστούν αυτό το μοντέλο αγορών.
Τις επόμενες δεκαετίες, καθώς όλο και περισσότεροι Αμερικανοί άρχισαν να οδηγούν, μεγαλύτερα σούπερ μάρκετ με χώρους στάθμευσης άρχισαν να ανοίγουν σε νέα προάστια.
Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι οι αγοραστές διέθεταν αυτοκίνητα με πορτμπαγκάζ και νέα ψυγεία στο σπίτι για να διατηρούν τα τρόφιμα φρέσκα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, εξακολουθούσαν να κουβαλούν καλάθια, καθώς έκαναν βόλτες στα καταστήματα και ήταν απίθανο να κάνουν πολλές αγορές για να «στοκάρουν» προμήθειες.
«Ξεκινάς με την αυτοεξυπηρέτηση με ένα καλάθι. Μέχρι τη στιγμή που οι άνθρωποι αρχίζουν να οδηγούν αυτοκίνητα, θέλεις να αγοράσεις περισσότερα από όσα κουβαλάς», λέει η ιστορικός Susan Strasser, συγγραφέας του βιβλίου » Satisfaction Guaranteed: The Making of the American Mass Market».
Μια αλυσίδα παντοπωλείων στο Τέξας προσέφερε καρότσια στις αρχές της δεκαετίας του 1900, αλλά δεν κέρδισαν έδαφος, εν μέρει επειδή τα καλάθια θεωρούνταν αριστοκρατικά.
«Υπήρχε ένα είδος αμηχανίας να ζητάμε από τους πελάτες να σπρώχνουν τα καρότσια», είπε ο Warnes.
Μια πτυσσόμενη καρέκλα με ρόδες
Ο Goldman, πρωτοπόρος στα σούπερ μάρκετ στην Οκλαχόμα με τα καταστήματα Standard Food Markets και Humpty Dumpty, είδε ότι οι πελάτες σταματούσαν να ψωνίζουν όταν το καλάθι τους γέμιζε ή γινόταν πολύ βαρύ.
Η πρώτη του λύση ήταν να κατευθύνει τους υπαλλήλους των καταστημάτων να προσφέρουν ένα δεύτερο καλάθι στους πελάτες και να κρατούν το γεμάτο στο ταμείο.
Στη συνέχεια, το 1936, ο Goldman είχε την ιδέα ενός καλαθιού με ροδάκια. Με τη βοήθεια ενός τεχνίτη, έβαλε ρόδες σε μια πτυσσόμενη καρέκλα και τοποθέτησε ένα καλάθι από πάνω.
Πίστευε επίσης ότι προσφέροντας στους αγοραστές ένα καρότσι θα τους οδηγούσε να αγοράσουν περισσότερα, αυξάνοντας τις πωλήσεις της εταιρείας.
«Αν υπήρχε κάποιος τρόπος να δώσουμε στον πελάτη δύο καλάθια για να ψωνίσει και να έχει το ένα χέρι ελεύθερο για να ψωνίσει, θα μπορούσαμε να κάνουμε σημαντικά περισσότερες δουλειές», θυμόταν αργότερα.
Ο Goldman ίδρυσε την Folding Basket Carrier Co. και έβαλε διαφήμιση σε μια τοπική εφημερίδα ενημερώνοντας τους πελάτες για τη νέα του εφεύρεση. «Μπορείς να φανταστείς να περιπλανιέσαι σε μια ευρύχωρη αγορά τροφίμων χωρίς να χρειάζεται να κουβαλάς ένα βαρύ καλάθι με ψώνια στο χέρι σου;» έγραφε η διαφήμιση. Αλλά λίγοι αγοραστές πήραν τα καρότσια στην αρχή.
Για να πείσει τους πελάτες να τα χρησιμοποιήσουν, ο Goldman προσέλαβε ανθρώπους να περπατούν στο κατάστημα με καρότσια και να τα γεμίζουν.
Οι πελάτες άρχισαν να ακολουθούν το παράδειγμά τους και σύντομα όλα τα καταστήματα του Goldman εξοπλίστηκαν με καρότσια. Σύντομα άρχισε να πουλάει καροτσάκια σε άλλα σούπερ μάρκετ για 6 ή 7 δολάρια.
Οι διευθυντές των καταστημάτων στην αρχή ήταν απρόθυμοι να αγοράσουν τα καροτσάκια επειδή ανησυχούσαν ότι τα παιδιά θα τα καταστρέψουν ή θα προκαλέσουν ατυχήματα.
Ο Goldman διέλυσε αυτές τις ανησυχίες με την παραγωγή διαφημιστικών φιλμ που έδειχναν τον σωστό τρόπο χρήσης των καροτσιών. Λίγα χρόνια αργότερα, παρουσίασε ένα καρότσι με παιδικό κάθισμα.
Η μεγαλύτερη αλλαγή στο καρότσι ήρθε το 1946, όταν η Orla Watson στο Kansas City κατοχύρωσε με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας το «τηλεσκοπικό καρότσι» – που μπορούσε να διπλωθεί, με τον όγκο του να μειώνεται και άρα να διαλύεται και ο προβληματισμός της αποθήκευσής του.
Η Watson ισχυρίστηκε ότι κάθε ένα από τα νέα καροτσάκια απαιτούσε μόνο το ένα πέμπτο του χώρου που απαιτούσαν τα πτυσσόμενα καροτσάκια της Goldman.
Σε απάντηση, ο Goldman κατοχύρωσε με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας μια παρόμοια τηλεσκοπική εκδοχή της δικής του, το Nest Kart. «Τέρμα το πρόβλημα στάθμευσης των καλαθιών», έγραφε μια διαφήμιση για τα Nest Karts του Goldman.
Ο Goldman και η Watson ενεπλάκησαν σε δικαστική διαμάχη για την πατέντα, αλλά κατέληξαν σε συμφωνία με την οποία ο Goldman κέρδισε το δικαίωμα να παραχωρήσει άδεια χρήσης για τη τηλεσκοπική έκδοση του καροτσιού.
Έξω από το κατάστημα
Ο βασικός σχεδιασμός του καλαθιού αγορών δεν έχει αλλάξει πολύ από τότε. Οι ζώνες ασφαλείας προστέθηκαν στα παιδικά καθίσματα τη δεκαετία του 1960, αν και αυτό δεν έχει αποτρέψει χιλιάδες ατυχήματα με παιδιά σε καλάθια αγορών κάθε χρόνο.
«Είναι δύσκολο να βελτιωθεί ως σχεδιασμός», δήλωσε ο Warnes. «Το μέταλλο είναι ανθεκτικό. Το σύστημα πλέγματος είναι διαφανές. Το παιδικό κάθισμα είναι μια λαμπρή λύση για τα ψώνια με ένα μικρό παιδί. Στοιβάζεται, ώστε να είναι πραγματικά εύκολο για τη μεταφορά»
Διαβασε ακομα
Γιατί όλοι ψωνίζουν σαν δισεκατομμυριούχοι στο Temu;Ίσως η μεγαλύτερη εξέλιξη για τα καροτσάκια αγορών στις επόμενες δεκαετίες είναι ο τρόπος με τον οποίο κατέληξαν έξω από τα καταστήματα.
Τα καροτσάκια βρίσκονταν συχνά εγκαταλελειμμένα σε σοκάκια, ποτάμια και δάση, με αποτέλεσμα να αρχίσουν να επιβάλλονται κανονισμοί και πρόστιμα στις επιχειρήσεις των οποίων τα καροτσάκια απομακρύνονταν από τα καταστήματά τους. Υπάρχει ακόμη και ένα βιβλίο, « The Stray Shopping Carts of Eastern North America: A Guide to Field Identification», αφιερωμένο στα περίεργα μέρη που καταλήγουν τα καρότσια.
Εμφανίστηκαν ως λογότυπα σε ιστότοπους ηλεκτρονικού εμπορίου και σε έργα τέχνης του street artist Banksy.
Τα καροτσάκια έγιναν επίσης σύμβολο της αστικής καταστροφής και της φτώχειας, καθώς συχνά χρησιμοποιούνται από άστεγους για να αποθηκεύουν και να μεταφέρουν τα υπάρχοντά τους.
«Έχει τεράστιο ρόλο μεταξύ των φτωχών. Είναι ο τόπος όλων των περιουσιών τους», λέει ο John Lienhard, ομότιμος καθηγητής μηχανολογίας και ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Χιούστον, ο οποίος αφιέρωσε ένα επεισόδιο της δημόσιας ραδιοφωνικής εκπομπής του «The Engines of Our Ingenuity» στα καροτσάκια.
«Αυτό λέει κάτι για τον ρόλο του καροτσιού αγορών στη ζωή μας».
Related
Νεοτερα
