Ένας κατακλυσμός έπληξε τον πλανήτη πριν από περίπου 252 εκατομμύρια χρόνια, εξαφανίζοντας περισσότερο από το 90% της ζωής στη Γη. Γνωστή ως ο Μεγάλος Θάνατος (Great Dying), η μαζική εξαφάνιση που τερμάτισε τη γεωλογική περίοδο της Πέρμιας, ήταν το χειρότερο από τα πέντε παγκόσμια καταστροφικά γεγονότα στην ιστορία της Γης – πιο καταστροφικό κι από εκείνο που προκλήθηκε από έναν γιγαντιαίο αστεροειδή, προκαλώντας την εξαφάνιση των δεινοσαύρων.

Η πιο αξιόπιστη εξήγηση που έχει προταθεί μέχρι σήμερα είναι ότι το διοξείδιο του άνθρακα που απελευθερώθηκε από την ηφαιστειακή δραστηριότητα σε μια περιοχή γνωστή ως Παγίδες της Σιβηρίας, προκάλεσε μια ξαφνική αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη. Οι εκπομπές στην τεράστια περιοχή της σημερινής Ρωσίας που είχε περίπου το μέγεθος της Αυστραλίας είχαν ως αποτέλεσμα να καταγραφούν οι υψηλότερες θερμοκρασίες, όξινη βροχή και οξίνιση των ωκεανών.

Ωστόσο, ένα μεγαλεπήβολο φαινόμενο το Ελ Νίνιο – παρόμοιο, αλλά πιο έντονο από το πώς βιώνεται αυτό το κλιματικό φαινόμενο σήμερα – θα μπορούσε να έχει παίξει καθοριστικό ρόλο, σύμφωνα με νέα έρευνα που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Science.

«Αυτό που δείχνουμε είναι ότι επρόκειτο για μια εξαφάνιση βασισμένη στο κλίμα. Δεν ήταν μόνο η αύξηση της θερμοκρασίας, αλλά και ο τρόπος με τον οποίο το κλίμα ανταποκρίθηκε», δήλωσε ο συν-συγγραφέας της μελέτης Paul Wignall, καθηγητής παλαιοπεριβαλλοντολογίας στο Πανεπιστήμιο του Leeds στο Ηνωμένο Βασίλειο.

«Αν οι συνθήκες ήταν άσχημες αλλά σταθερές, η ζωή θα μπορούσε να εξελιχθεί για να τις αντιμετωπίσει. Αλλά το γεγονός είναι ότι συνέχισε να παραπαίει από το ένα άκρο στο άλλο κατά τη διάρκεια των δεκαετιών».

Η ερευνητική ομάδα κατασκεύασε ένα υπολογιστικό μοντέλο του παγκόσμιου κλίματος κατά το τέλος της Πέρμιας περιόδου, το οποίο έδειξε ότι καθώς οι παγκόσμιες θερμοκρασίες αυξάνονταν, τα φαινόμενα Ελ Νίνιο, ένα κλιματικό πρότυπο που προέρχεται από τον Ειρηνικό Ωκεανό αλλά επηρεάζει τον καιρό σε όλο τον κόσμο, ακολουθούσαν σε μέγεθος και διάρκεια.

Το φαινόμενο εκτόξευσε τις θερμοκρασίες και είχε ως αποτέλεσμα την εναλλαγή περιόδων πλημμυρών και καυτής ξηρασίας που θα πυροδοτούσε πυρκαγιές, καταστρέφοντας κάθε είδους ζωή σε ολόκληρο τον πλανήτη για μια περίοδο περίπου 100.000 ετών.

Ελ Νίνιο σε μαζική κλίμακα

Σήμερα, ένα φαινόμενο Ελ Νίνιο, το οποίο επηρεάζει τα πρότυπα των ανέμων και τα ωκεάνια ρεύματα, διαρκεί συνήθως εννέα έως 18 μήνες και συμβαίνει κάθε δύο έως επτά χρόνια. Ο Alex Farnsworth, ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ στο Ηνωμένο Βασίλειο και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, δήλωσε ότι κατά τις θερμότερες φάσεις του γεγονότος της εξαφάνισης, το φαινόμενο Ελ Νίνιο θα είχε διαρκέσει 10 χρόνια.

Το Ελ Νίνιο πριν από 252 εκατομμύρια χρόνια θα προερχόταν από την Panthalassa – τον τεράστιο υπερωκεανό πολύ μεγαλύτερο από τον σημερινό Ειρηνικό που μπορούσε να συγκρατήσει περισσότερη θερμότητα, η οποία με τη σειρά της θα ενίσχυε και θα διατηρούσε τα φαινόμενα Ελ Νίνιο.

Πρόσθεσε ότι η ηφαιστειακή δραστηριότητα παρέμεινε ένας σημαντικός παράγοντας, αλλά δεν αρκούσε από μόνη της για να εξηγήσει την κλίμακα της βιολογικής καταστροφής που εκτυλίχθηκε. Ο πλανήτης είχε βιώσει παρόμοια επεισόδια στο παρελθόν, αλλά δεν είχαν προκαλέσει μαζική εξαφάνιση.

Ένα παρατεταμένο και έντονο Ελ Νίνιο εξηγούσε επίσης γιατί οι εξαφανίσεις είχαν αρχίσει στη στεριά πριν εμφανιστούν στον ωκεανό, σύμφωνα με τη μελέτη.

«Ενώ οι ωκεανοί ήταν αρχικά προστατευμένοι από την άνοδο της θερμοκρασίας, το μέγα Ελ Νίνιο προκάλεσε θερμοκρασίες στην ξηρά που υπερέβησαν τις θερμικές ανοχές των περισσότερων ειδών με τόσο γρήγορους ρυθμούς που δεν μπόρεσαν να προσαρμοστούν εγκαίρως», δήλωσε ο συν-επικεφαλής συγγραφέας Yadong Sun, ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Γεωεπιστημών της Κίνας στο Wuhan. «Μόνο τα είδη που μπορούσαν να μεταναστεύσουν γρήγορα μπορούσαν να επιβιώσουν, και δεν υπήρχαν πολλά φυτά ή ζώα που μπορούσαν να το κάνουν αυτό».

Ένας βασικός λόγος για τον οποίο η εξαφάνιση στο τέλος της Πέρμιας ήταν τόσο τρομερή, ήταν ότι τα φαινόμενα Ελ Νίνιο δημιούργησαν απίστευτα θερμές συνθήκες, οι οποίες εξαπλώθηκαν γρήγορα σε υψηλότερα γεωγραφικά πλάτη, με αποτέλεσμα την απώλεια της περισσότερης βλάστησης και της ικανότητάς της να απομακρύνει το διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα.

«Χάνονται όλα τα δέντρα εκείνη την εποχή, είναι εκπληκτικό. Τίποτα δεν θα μπορούσε να αναπτυχθεί ψηλότερα από τα γόνατά σας στις αρχές της Τριαδικής περιόδου», δήλωσε ο Wignall, αναφερόμενος στη γεωλογική εποχή που ακολούθησε της μαζικής εξαφάνισης, όταν το οικοσύστημα άρχισε να ανακάμπτει.

Οι παρελθοντικές μεταβολές της θερμοκρασίας μπορούν να προσδιοριστούν με διάφορους τρόπους – από απολιθώματα φυτών και ζώων, πυρήνες ιζημάτων και πάγου και, για πιο πρόσφατες μεταβολές, από δακτυλίους δέντρων και κοράλλια. Αυτά τα δεδομένα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη δημιουργία υπολογιστικών μοντέλων που βοηθούν τους επιστήμονες να ανακατασκευάσουν και να κατανοήσουν πώς ήταν οι συνθήκες και τα κλιματικά συστήματα του παρελθόντος.

Τα δεδομένα που συλλέχθηκαν από τους επιστήμονες έδειξαν πώς αυξήθηκε η θερμοκρασία σε διαφορετικά γεωγραφικά πλάτη καθώς εξελισσόταν η μαζική εξαφάνιση.

Διαβασε ακομα

Το θαύμα και η ευθραυστότητα των ωκεανών του κόσμου

Ο Alfio Alessandro Chiarenza, διεθνής συνεργάτης της Royal Society Newton στο τμήμα γεωεπιστημών του University College του Λονδίνου, δήλωσε ότι θα ήταν τώρα ενδιαφέρον να βρεθούν στοιχεία στο αρχείο απολιθωμάτων για το πώς οι οργανισμοί – συμπεριλαμβανομένων των τριλοβιτών, των πρώιμων αμφίβιων, των προγόνων θηλαστικών που μοιάζουν με ερπετά και των πρώιμων κροκοδείλων – επηρεάστηκαν από την εξαφάνιση και ποιες πτυχές της βιολογίας τους επηρεάστηκαν πιο σοβαρά από αυτές τις κλιματικές ανακατατάξεις.

«Η μελέτη αυτή αποτελεί ένα ακόμη παράδειγμα του πόσο πολύπλοκες και αλληλένδετες είναι οι κλιματικές-περιβαλλοντικές δυναμικές και πώς οι διαδικασίες αυτές μπορούν να επηρεάσουν ριζικά την οικολογική ισορροπία – μια σοβαρή προειδοποίηση υπό το πρίσμα της σημερινής οικολογικής μας κρίσης», δήλωσε ο Alfio Alessandro Chiarenza.

Τι γίνεται σήμερα;

Ορισμένοι ερευνητές πιστεύουν σήμερα ότι βρισκόμαστε στη μέση μιας έκτης μαζικής εξαφάνισης και ότι η εξαφάνιση στο τέλος της Πέρμιας μπορεί να έχει διδάγματα για τη σημερινή κλιματική κρίση.

Τα σημερινά φαινόμενα Ελ Νίνιο είναι γνωστό ότι προκαλούν λεύκανση κοραλλιών και μαζική θνησιμότητα ψαριών, σημειώνεται στη μελέτη, αλλά οι οικολογικές επιπτώσεις και η μελλοντική πορεία των φαινομένων Ελ Νίνιο, σε ένα κλίμα που ήδη θερμαίνεται, είναι άγνωστες.

Ωστόσο, ο Wignall δήλωσε ότι ο κόσμος πριν από 252 εκατομμύρια χρόνια ήταν γεωγραφικά διαφορετικός – με μια τεράστια υπερήπειρο που ονομάζεται Πανγαία και έναν τεράστιο ωκεανό, γεγονός που μπορεί να τον έκανε πιο ευαίσθητο στο διοξείδιο του άνθρακα που εκτοξεύεται από τα υπερηφαίστεια.

«Το τέλος της Πέρμιας είναι η μεγαλύτερη κρίση στην ιστορία της Γης από την άποψη της ζωής, αλλά δεν νομίζω ότι θα ξαναπλησιάσουμε ποτέ αυτές τις συνθήκες, επειδή (η Γη τότε) ήταν ένας πραγματικά παράξενος πλανήτης με μια ήπειρο από τη μια πλευρά και έναν γιγαντιαίο ωκεανό από την άλλη», είπε. «Ο πλανήτης ήταν πραγματικά ευάλωτος εκείνη την εποχή».

Με πληροφορίες από CNN