Τα ακραία καιρικά φαινόμενα ξεπέρασαν κάθε όριο το 2023, σύμφωνα με νέα έκθεση που στόχο έχει να χτυπήσει καμπανάκι – για ακόμη μία φορά – σε όσους κωφεύουν σχετικά με την ανάγκη ανάληψης δράσης για την κλιματική κρίση.

Οι παγκόσμιες θερμοκρασίες έσπασαν τα ρεκόρ, και μάλιστα με σαφή διαφορά συγκριτικά με τη περσινή χρονιά, αναφέρουν Αμερικανοί επιστήμονες. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα και οι καταστροφές που προκάλεσαν φαίνεται πως αιφνιδίασαν και τους ίδιους, αγού ξεπέρασαν ακόμη και τις πιο δυσοίωνες προβλέψεις.

Δυστυχία και χάος

Ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός (WMO), στην ετήσια έκθεσή του, υποστήριξε πως ο αέρας και οι ωκεανοί το 2023 ήταν οι θερμότεροι που έχουν σημειωθεί ποτέ στη σύγχρονη εποχή, ενώ καταρρίφθηκαν ρεκόρ τόσο στην άνοδο της στάθμης της θάλασσας όσο και στο λιώσιμο των πάγων της Ανταρκτικής.

Οι καύσωνες, οι πλημμύρες, οι ξηρασίες, οι πυρκαγιές και οι ταχέως εντεινόμενοι τροπικοί κυκλώνες προκάλεσαν «δυστυχία και χάος, ανατρέποντας την καθημερινή ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων και προκαλώντας οικονομικές απώλειες πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων», προσθέτει ο WMO στην έκθεσή του.

Ωστόσο, δεν είναι όλα αρνητικά: Η ταχεία εξάπλωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας προσφέρει μια «αχτίδα ελπίδας» ότι οι χειρότερες επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη μπορούν να αποφευχθούν, αναφέρει ο οργανισμός.

Κόκκινος συναγερμός

Σύμφωνα με την έκθεση, η παγκόσμια μέση επιφανειακή θερμοκρασία έφτασε το 2023 τους 1,45°C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα. Βρίσκεται, δηλαδή, λίγο κάτω από το όριο του 1,5°C που οι επιστήμονες πιστεύουν ότι θα οδηγήσει σε επιτάχυνση του κλιματικού χάους.

Σαφέστατα η θερμοκρασία επηρεάστηκε – ελαφρώς και προσωρινά – από το φυσικό καιρικό φαινόμενο Ελ Νίνιο πάνω από τον Ειρηνικό Ωκεανό, αλλά εξακολουθεί να καταρρίπτει το προηγούμενο ρεκόρ των 1,29°C, που είχε σημειωθεί το 2016.

«Ο WMO κρούει τον κόκκινο συναγερμό στον κόσμο», αναφέρει η Celeste Saulo, Γενική Γραμματέας του οργανισμού. Η κλιματική αλλαγή  δεν έχει να κάνει μόνο με τις θερμοκρασίες. «Αυτό που είδαμε το 2023, ιδίως με την πρωτοφανή θέρμανση των ωκεανών, την υποχώρηση των παγετώνων και την απώλεια των θαλάσσιων πάγων της Ανταρκτικής, προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία».

Η καταστροφική άνοδος της στάθμης της θάλασσας

Περισσότερο από το 90% των ωκεανών του πλανήτη κατακλύστηκε από θαλάσσιο καύσωνα σε κάποια στιγμή του 2023, με σοβαρές επιπτώσεις που αναμένονται στους κοραλλιογενείς υφάλους, οι οποίοι αποτελούν ζωτικής σημασίας φυτώρια για τη θαλάσσια ζωή.

Οι πάγοι υπέστησαν ακραίο λιώσιμο, ιδίως στη Βόρεια Αμερική και την Ευρώπη, με τις ελβετικές Άλπεις να έχουν χάσει περίπου το 10% του πάγου τους σε μόλις δύο χρόνια.

Εάν η στάθμη της θάλασσας ανέβει κατά δύο μέτρα, το ένα δέκατο του πληθυσμού θα χρειαστεί να εκτοπιστεί

Παράλληλα, οι πάγοι που καλύπτουν τις παράκτιες θάλασσες της Ανταρκτικής συρρικνώθηκαν κατά μία έκταση που αντιστοιχεί στο μέγεθος της Γαλλίας και της Γερμανίας, κάτι που οδήγησε στην άνοδο της στάθμης της θάλασσας.

Ο ρυθμός ανόδου τα τελευταία 10 χρόνια έχει υπερδιπλασιαστεί σε σύγκριση με τη δεκαετία μεταξύ 1993 και 2002.

«Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας είναι μία από τις πιο ολέθριες και σίγουρες συνέπειες της παγκόσμιας θέρμανσης», αναφέρει ο καθηγητής Jonathan Bamber, διευθυντής του Κέντρου Παγετωνολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ.

«Η δική μας έρευνα δείχνει ότι, αν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου συνεχιστούν με αμείωτο ρυθμό, υπάρχει μία μικρή πιθανότητα να βιώσουμε άνοδο έως και δύο μέτρα μέχρι το 2100. […] Αυτό θα ήταν πραγματικά καταστροφικό για τον πολιτισμό με τη δυνατότητα να εκτοπιστεί περίπου το ένα δέκατο του πληθυσμού του πλανήτη».

Μια χρονιά με «εξωπραγματικό» καιρό

Τα ακραία καιρικά φαινόμενα πρωταγωνίστησαν το 2023. Ο τροπικός κυκλώνας Mocha τον Μάιο ήταν ένας από τους πιο έντονους που έχουν παρατηρηθεί ποτέ στον κόλπο της Βεγγάλης, με 1,7 εκατομμύρια ανθρώπους να καταφεύγουν σε ασφαλές μέρος.

⚡️ Cyclone Mocha is likely to hit the Eastern Coast of India this week, as a low-pressure area is developing in the region.

As per the Indian Meteorological Department (IMD), "A cyclonic circulation is likely to develop over the southeast Bay of Bengal around May 6, 2023. Under… pic.twitter.com/vuRx0E0sUo

— truth. (@thetruthin) May 3, 2023

Η Νότια Ευρώπη και η Βόρεια Αφρική υπέστησαν ακραία ζέστη τον Ιούλιο, με το Αγκαντίρ στο Μαρόκο να φτάνει τους 50,4 βαθμούς Κελσίου.

Η περίοδος πυρκαγιών στον Καναδά ήταν η χειρότερη που έχει καταγραφεί ποτέ, με σχεδόν 15 εκατομμύρια εκτάρια δάσους να καταστρέφονται.

«Αυτή η έκθεση δείχνει ότι πολλά από τα βασικά μέτρα, όπως οι πάγοι της θάλασσας, η στάθμη και οι θερμοκρασίες, καθώς και τα ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως οι καταιγίδες και οι ξηρασίες, ήταν ‘εκτός των διαγραμμάτων’ για το 2023», αναφέρει ο Dr. Kevin Collins, λέκτορας Περιβάλλοντος και Συστημάτων στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο.

Ελπίδα για την ανθρωπότητα οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας

Ωστόσο, η έκθεση προσθέτει ότι δεν έχουν χαθεί όλα: Η εξάπλωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας το 2023 εκτινάχθηκε κατά 50% – πρόκειται για την ταχύτερη αύξηση εδώ και δύο δεκαετίες.

Ο WMO είναι αισιόδοξος ότι ο στόχος της καθαρής ενέργειας που τέθηκε στην COP28 για τον τριπλασιασμό των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έως το 2030 είναι εφικτός.

«Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας προσφέρουν την καλύτερη ελπίδα της ανθρωπότητας για τη μείωση των εκπομπών σε ασφαλή επίπεδα», αναφέρει ο καθηγητής Cameron Hepburn, περιβαλλοντικός οικονομολόγος στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.

Διαβασε ακομα

Η AI μάχεται για το περιβάλλον υπερκαταναλώνοντας ενέργεια

«Όσο πιο γρήγορα μεταβούμε στη χρήση τους, τόσο περισσότερα χρήματα θα εξοικονομήσουμε στην παγκόσμια οικονομία, ενώ παράλληλα θα απομονώσουμε τις επιζήμιες επιπτώσεις των ασταθών αγορών ορυκτών καυσίμων».

Για τον καθηγητή, τα αυστηρά ευρήματα της έκθεσης του WMO θα πρέπει να παρέχουν στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής όλα τα κίνητρα που χρειάζονται για να διπλασιάσουν τις επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Με πληροφορίες από Sky News