Το καθαρό και προσβάσιμο νερό είναι ένα από τα θεμελιώδη αγαθά για την επιβίωση και ευημερία μας, αλλά δεν είναι δεδομένο για πάνω από δύο δισεκατομμύρια ανθρώπους στον πλανήτη, ενώ και το ίδιο το νερό ως αγαθό, αντιμετωπίζει μια σειρά από σοβαρές απειλές.

Η έλλειψη υποδομών, η κλιματική κρίση και η υπερκατανάλωση αυξάνουν τις πιέσεις στους υδάτινους πόρους, προκαλώντας σοβαρές συνέπειες για την ανθρώπινη υγεία, την επισιτιστική ασφάλεια και το περιβάλλον.

Εξαιτίας των κακών οικονομικών συνθηκών και των ελλιπών υποδομών, κάθε χρόνο εκατομμύρια άνθρωποι και κυρίως παιδιά, πεθαίνουν από ασθένειες που συνδέονται με την ανεπαρκή παροχή νερού, την αποχέτευση και την υγιεινή.

Η λειψυδρία, η κακή ποιότητα του νερού καθώς και οι ανεπαρκείς εγκαταστάσεις υγιεινής έχουν επιπτώσεις στην επισιτιστική ασφάλεια, στις επιλογές των νοικοκυριών και στις ευκαιρίες εκπαίδευσης για τις φτωχές οικογένειες στον κόσμο.

Η ξηρασία πλήττει μερικές από τις φτωχότερες χώρες του πλανήτη, επιδεινώνοντας έτσι την πείνα και την κακή διατροφή.

Και οι προβλέψεις είναι δυσοίωνες, καθώς μέχρι το 2050, τουλάχιστον ένας στους τέσσερις ανθρώπους είναι πιθανό να ζει σε μία χώρα όπου θα βιώνει χρόνια ή επαναλαμβανόμενη έλλειψη φρέσκου νερού.

Στο πλαίσιο αυτό, η Παγκόσμια Ημέρα Νερού, η οποία γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 22 Μαρτίου, παρέχει μια σημαντική ευκαιρία για ευαισθητοποίηση και δράση σε παγκόσμιο επίπεδο.

Η φετινή Παγκόσμια Ημέρα Νερού (2025) εστιάζει στην προστασία των παγετώνων, επισημαίνοντας τη σύνδεση μεταξύ της υπερθέρμανσης του πλανήτη, της κλιματικής αλλαγής και της διαθεσιμότητας καθαρού νερού.

Είναι μια ημέρα που μας καλεί να αναγνωρίσουμε τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε στην εξασφάλιση του νερού για όλους και να προχωρήσουμε σε δράσεις για την προστασία των φυσικών πόρων του πλανήτη μας.

Διαβασε ακομα

Τι συμβαίνει πρώτη φορά στην Ιστορία και απειλεί το φαγητό μας

Το έτος του παγετώνα

Κάθε χρόνο, τα Ηνωμένα Έθνη (ΟΗΕ) γιορτάζουν την Παγκόσμια Ημέρα Νερού, αναδεικνύοντας ένα θέμα σημαντικό για την επίτευξη του στόχου 6 του ΟΗΕ για τη βιώσιμη ανάπτυξη, δηλαδή ασφαλές νερό και αποχέτευση για όλους έως το 2030. Αυτός είναι ένας από τους 17 στόχους που αποτελούν την Ατζέντα 2030 των Ηνωμένων Εθνών για τη βιώσιμη ανάπτυξη.

Το θέμα της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας Νερού, στις 22 Μαρτίου 2025, είναι «Προστασία των παγετώνων», ευθυγραμμισμένο με το Διεθνές Έτος Παγετώνων 2025.

Το λιωμένο νερό από τους παγετώνες αποτελεί βασικό πόρο για την τροφοδοσία δεξαμενών πόσιμου νερού, τη γεωργία, τη βιομηχανία, την παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας και τα υγιή οικοσυστήματα.

Ωστόσο, η υπερθέρμανση του πλανήτη προκαλεί ταχεία τήξη των παγετώνων, αλλάζοντας την υδρολογία των λεκανών απορροής και επηρεάζοντας τους ανθρώπινους πληθυσμούς και τα οικοσυστήματα. Οι παγετώνες έχουν αναδειχθεί ως σημαντικοί φρουροί της κλιματικής αλλαγής.

Η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης για τη μείωση της πλανητικής υπερθέρμανσης είναι απαραίτητη, όπως και η ανάπτυξη εργαλείων και στρατηγικών για την προσαρμογή στην υποχώρηση των παγετώνων και τον αντίκτυπο των μεταβαλλόμενων ροών των λιωμένων υδάτων στους κινδύνους πλημμυρών, την ξηρασία, τις κατολισθήσεις και την άνοδο της στάθμης της θάλασσας.

«Οι παγετώνες μπορεί να συρρικνώνονται, αλλά δεν μπορούμε να αποφύγουμε τις ευθύνες μας… Η δράση φέτος είναι κρίσιμη. Κάθε χώρα πρέπει να καταρτίσει ισχυρά εθνικά σχέδια δράσης για το κλίμα, ευθυγραμμισμένα με τον περιορισμό της αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας στον 1,5 βαθμό Κελσίου», υπενθυμίζει ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες.

Διαβασε ακομα

Το νερό των παγετώνων που λιώνουν γεμίζει 3 πισίνες κάθε δευτερόλεπτο

Γιατί είναι σημαντική η Παγκόσμια Ημέρα Νερού

Τα στατιστικά στοιχεία γύρω από το γλυκό νερό μιλούν από μόνα τους.

• Πάνω από δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι εξακολουθούν να ζουν χωρίς ασφαλές πόσιμο νερό
• Η διάρροια που προκαλείται από το βρόμικο νερό και την κακή υγιεινή σκοτώνει ένα παιδί κάτω των πέντε ετών σχεδόν κάθε δύο λεπτά
• Τρία στα δέκα σχολεία παγκοσμίως δεν διαθέτουν βασική υπηρεσία ύδρευσης
• Το 2021, περισσότεροι από 2 δισεκατομμύρια άνθρωποι ζούσαν σε χώρες που αντιμετωπίζουν πρόβλημα με το νερό. Αυτό αναμένεται να επιδεινωθεί ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής και της αύξησης του πληθυσμού
• Ο κόσμος δεν θα επιτύχει βιώσιμη διαχείριση των υδάτων μέχρι το 2049

Έτσι, η Παγκόσμια Ημέρα Νερού γιορτάζεται από το 1993 για να αναδείξει το έργο που απομένει για να εξασφαλιστεί ότι όλοι οι άνθρωποι στη Γη έχουν πρόσβαση σε καθαρό πόσιμο νερό. Και ενώ πρόκειται για ένα σημαντικό ζήτημα, τα παραπάνω στοιχεία υπογραμμίζουν τις προκλήσεις που παραμένουν, ιδίως με τη χρήση γλυκού νερού να αυξάνεται κάθε χρόνο.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προειδοποιεί ότι «οι ιστορικοί ρυθμοί προόδου θα πρέπει να διπλασιαστούν» για να επιτύχει ο κόσμος την καθολική κάλυψη των βασικών υπηρεσιών πόσιμου νερού μέχρι το τέλος της δεκαετίας.

Διαβασε ακομα

Ο πλανήτης θερμαίνεται πιο γρήγορα και ο λόγος δεν είναι αυτός που πίστευες

Μόνο το 0,5% του νερού στη Γη είναι αξιοποιήσιμο και διαθέσιμο – και η κλιματική αλλαγή επηρεάζει επικίνδυνα την προσφορά αυτή, αναφέρει η Παγκόσμια Μετεωρολογική Ένωση. Τα τελευταία 20 χρόνια, η αποθήκευση νερού στη γη – συμπεριλαμβανομένης της εδαφικής υγρασίας, του χιονιού και του πάγου – έχει μειωθεί με ρυθμό 1 εκατοστό ανά έτος, με σημαντικές επιπτώσεις στην ασφάλεια του νερού.

Από την κλιματική κρίση έως την αστικοποίηση και τις δημογραφικές αλλαγές, τα συστήματα ύδρευσης αντιμετωπίζουν πολυάριθμους κινδύνους. Πράγματι, η Έκθεση Παγκόσμιων Κινδύνων 2025 του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ καταγράφει την «έλλειψη φυσικών πόρων» ως τον τέταρτο μεγαλύτερο κίνδυνο για την επόμενη δεκαετία.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η ευαισθητοποίηση σχετικά με τη διαφύλαξη και την προστασία του γλυκού νερού για όλους στη Γη είναι ζωτικής σημασίας, ιδίως καθώς ο κόσμος αναζητά να βρει – και να εφαρμόσει – λύσεις.

Το λιώσιμο των παγετώνων και η υδατοκλιματική κρίση

Το νερό και η κλιματική αλλαγή είναι άρρηκτα συνδεδεμένα, με τους παγετώνες να διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στη διατήρηση της διαθεσιμότητας γλυκού νερού.

Η άνοδος της παγκόσμιας θερμοκρασίας επιταχύνει το λιώσιμο των παγετώνων, διαταράσσοντας την εποχιακή ροή των λιωμένων υδάτων που τροφοδοτούν τα μεγάλα συστήματα ποταμών. Αυτά τα ποτάμια υποστηρίζουν τη γεωργία, την παροχή πόσιμου νερού και την υδροηλεκτρική ενέργεια για εκατομμύρια ανθρώπους, ιδίως στις πεδινές περιοχές.

Καθώς οι παγετώνες υποχωρούν, οι πηγές νερού γίνονται λιγότερο προβλέψιμες, οδηγώντας σε παρατεταμένες ξηρασίες, μειωμένη εδαφική υγρασία και μείωση των επιπέδων των υπόγειων υδάτων.

Διαβασε ακομα

Το παράξενο τραγούδι των παγόβουνων που «πεθαίνουν»

Ταυτόχρονα, το υπερβολικό λιώσιμο των παγετώνων μπορεί να συμβάλει σε κατολισθήσεις και πλημμύρες, θέτοντας σε κίνδυνο κοινότητες και υποδομές. Αυτές οι διαταραχές επηρεάζουν τα οικοσυστήματα, την επισιτιστική ασφάλεια και τα μέσα διαβίωσης, καθιστώντας το λιώσιμο των παγετώνων βασικό παράγοντα των προκλήσεων που σχετίζονται με το νερό σε ένα μεταβαλλόμενο κλίμα.

Με πληροφορίες από UNRIC, World Economic Forum, UN