Με το χαρακτηριστικό της σάλι περασμένο στους ώμους και με τα ασημένια μαλλιά της τραβηγμένα πίσω από το πρόσωπο, η Τζέιν Γκούνταλ αποπνέει γαλήνη. Σε ένα δωμάτιο ξενοδοχείου στη Βιέννη, μια ομάδα τύπου και μια μικρή ομάδα κινηματογραφιστών, που καταγράφουν την τελευταία της περιοδεία ομιλιών, κάνουν φασαρία γύρω της.

Η διάσημη περιβαλλοντολόγος κάθεται σε μια καρέκλα με ψηλή πλάτη που επισκιάζει το λεπτό της σώμα. Μαζί της βρίσκεται μια μαϊμού αρκουδάκι, ο κύριος H. Της το χάρισε ένας φίλος της πριν από 30 χρόνια και έχει πια ταξιδέψει μαζί της σε όλο τον κόσμο. Η Γκούντολ είναι τώρα 90 ετών και αυτή και ο κύριος Η εξακολουθούν να ταξιδεύουν.

«Είμαι λίγο εξαντλημένη», παραδέχεται. «Ήρθα εδώ από το Παρίσι. Και μετά από εδώ πηγαίνω στο Βερολίνο, μετά στη Γενεύη. Βρίσκομαι σε αυτή την περιοδεία και μιλάω για τον κίνδυνο που διατρέχει το περιβάλλον και τι μπορούμε να κάνουμε» λέει.

Μία από τις θεραπείες για τις οποίες θέλει να μιλήσει είναι μια αποστολή φύτευσης δέντρων και αποκατάστασης οικοτόπων που το ομώνυμο ίδρυμά της και η μη κερδοσκοπική τεχνολογική εταιρεία Ecosia πραγματοποιούν στην Ουγκάντα. Τα τελευταία πέντε χρόνια, με τη βοήθεια των τοπικών κοινοτήτων και των μικροκαλλιεργητών, οι οργανισμοί έχουν φυτέψει σχεδόν δύο εκατομμύρια δέντρα.

Διαβασε ακομα

Μια ξύλινη πόλη της Σουηδίας ήταν πράσινη πριν από την Γκρέτα

Αγώνας για την προστασία των δασών

«Βρισκόμαστε εν μέσω της έκτης μεγάλης εξαφάνισης», λέει η Γκούντολ στην εκπομπή Inside Science του BBC Radio 4. «Όσο περισσότερα μπορούμε να κάνουμε για την αποκατάσταση της φύσης και την προστασία των υφιστάμενων δασών, τόσο το καλύτερο».

Ο πρωταρχικός στόχος του έργου αυτού είναι η αποκατάσταση του απειλούμενου βιότοπου των 5.000 χιμπατζήδων της Ουγκάντα. Η Γκούντολ έχει μελετήσει και αγωνιστεί για την προστασία των πρωτευόντων επί δεκαετίες. Αλλά η ακτιβίστρια θέλει επίσης να αναδείξει την απειλή που συνιστά η αποψίλωση των δασών για το κλίμα μας.

«Τα δέντρα πρέπει να φτάσουν σε ένα ορισμένο μέγεθος για να μπορέσουν πραγματικά να κάνουν τη δουλειά τους», λέει. «Αλλά όλη αυτή [η δενδροφύτευση] συμβάλλει στην απορρόφηση του διοξειδίου του άνθρακα».

Το χρονικό περιθώριο στενεύει

Αυτήν την εβδομάδα, οι παγκόσμιοι ηγέτες έχουν συγκεντρωθεί στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν για την COP29 – τον τελευταίο γύρο των συνομιλιών του ΟΗΕ για το κλίμα. Και η Γκούντολ λέει ότι η ανάληψη δράσης για την επιβράδυνση της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη μας είναι πιο επείγουσα από ποτέ. «Έχουμε ακόμη ένα χρονικό περιθώριο για να αρχίσουμε να επιβραδύνουμε την κλιματική κρίση και την απώλεια της βιοποικιλότητας», λέει η Γκούντολ. «Αλλά είναι ένα παράθυρο που κλείνει».

Η καταστροφή των δασών, και άλλων άγριων τόπων, επισημαίνει, είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την κλιματική κρίση. Είναι ενδεικτικό ότι μεταξύ 2001 και 2021 ο κόσμος έχασε 437 εκατ. εκτάρια δενδρώδους κάλυψης, εκ των οποίων το 16% των οποίων ήταν πρωτογενή δάση.

«Έχουν αλλάξει τόσα πολλά στη διάρκεια της ζωής μου», λέει, υπενθυμίζοντας ότι στα δάση της Τανζανίας, όπου άρχισε να μελετά τους χιμπατζήδες πριν από 60 και πλέον χρόνια, «μπορούσες να ορίσεις το ημερολόγιό σου με βάση το χρόνο των δύο εποχών των βροχών». «Τώρα, μερικές φορές βρέχει την ξηρή περίοδο και μερικές φορές είναι ξηρή η υγρή περίοδος. Αυτό σημαίνει ότι τα δέντρα καρποφορούν σε λάθος χρόνο, γεγονός που αναστατώνει τους χιμπατζήδες, αλλά και τα έντομα και τα πουλιά».

Κατά τη διάρκεια των δεκαετιών που μελετά και αγωνίζεται για την προστασία των βιοτόπων των άγριων χιμπατζήδων, λέει ότι έχει δει την καταστροφή των δασών σε όλη την Αφρική: «Και έχω δει τη μείωση του αριθμού των χιμπατζήδων.

«Αν δεν συγκεντρωθούμε και δεν επιβάλουμε αυστηρούς κανονισμούς για το τι μπορούν να κάνουν οι άνθρωποι στο περιβάλλον – αν δεν απομακρυνθούμε γρήγορα από τα ορυκτά καύσιμα, αν δεν σταματήσουμε τη βιομηχανική γεωργία, η οποία καταστρέφει το περιβάλλον και σκοτώνει το έδαφος, έχοντας καταστροφικές επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα – το μέλλον είναι τελικά καταδικασμένο».