Dmitry Kokh
Μεγέθυνση κειμένου
Καθώς οι πάγοι λιώνουν, τα ζώα πλησιάζουν όλο και περισσότερο κατοικημένες περιοχές, αναζητώντας τροφή σε ανοιχτές χωματερές και σπίτια
Μια σειρά από εμβληματικές φωτογραφίες του Ρώσου φωτογράφου άγριας ζωής Dmitry Kokh, που απεικονίζουν πολικές αρκούδες μέσα σε εγκαταλελειμμένα κτήρια σε νησί της Αρκτικής, αναδεικνύει τις αλλαγές στη συμπεριφορά των συγκεκριμένων ζώων εξαιτίας της κλιματικής κρίσης.
Τον Σεπτέμβριο του 2021, ο Kokh και η ομάδα του ταξίδευαν με σκάφος γύρω από την απομακρυσμένη Χερσόνησο Chukotka, στο βορειοανατολικό άκρο της Ρωσίας, με σκοπό να επισκεφθούν το νησί Wrangel, γνωστό για τη συγκέντρωση πολικών αρκούδων. Ωστόσο, μια σφοδρή καταιγίδα άλλαξε τα σχέδιά τους.
«Αντιμετωπίσαμε καταιγίδα με δυνατούς ανέμους και κύματα και ψάχναμε απεγνωσμένα καταφύγιο γιατί η βάρκα ήταν μικρή», θυμάται ο Kokh. Κατέφυγαν έτσι σε ένα μικρό, ακατοίκητο νησί ονόματι Kolyuchin, όπου υπήρχε ένας εγκαταλελειμμένος σοβιετικός μετεωρολογικός σταθμός. Εκεί τους περίμενε μια μεγάλη έκπληξη.
«Είδαμε κίνηση στο νησί, πήραμε τα κιάλια και αντικρίσαμε πολικές αρκούδες – πολλές, ίσως 15 ή 20», λέει. «Μείναμε άφωνοι, γιατί δεν περιμέναμε να τις βρούμε τόσο νότια. Εκείνη την εποχή του χρόνου, συνήθως βρίσκονται ήδη πάνω στους θαλάσσιους πάγους ή στο νησί Wrangel».
Ο σταθμός στο Kolyuchin εγκαταλείφθηκε στις αρχές της δεκαετίας του ’90, μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης. Δεδομένου ότι η προσέγγιση του νησιού ήταν επικίνδυνη, ο Kokh χρησιμοποίησε drone. Καθώς παρατηρούσε τις αρκούδες, συνειδητοποίησε κάτι ακόμη πιο εντυπωσιακό: μερικές είχαν μπει μέσα στα παλιά κτήρια.
«Ήταν το τέλειο σκηνικό για φωτογράφιση. Τα παλιά, μισογκρεμισμένα σπίτια, με τα άγρια ζώα να κοιτούν έξω από τα παράθυρα – ήταν εικόνα βγαλμένη από ταινία», περιγράφει. «Και ο καιρός ήταν άσχημος, με βροχή, ομίχλη και αέρα – ιδανικός για δραματικές εικόνες».
Μία από τις πιο διάσημες φωτογραφίες του δείχνει μια αρκούδα στην είσοδο του σταθμού και μια άλλη να κοιτάζει μέσα από το παράθυρο. Η εικόνα με τίτλο “House of Bears” (Το Σπίτι με τις Αρκούδες) χάρισε στον Kokh το βραβείο Wildlife Photographer of the Year από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου. «Είναι η καλύτερη φωτογραφία που έχω τραβήξει ποτέ. Δεν νομίζω ότι θα μπορέσω να την ξαναζήσω», λέει.
Συχνό φαινόμενο πλέον
Ο Tom Smith, καθηγητής βιολογικών επιστημών στο Brigham Young University στη Γιούτα, ο οποίος έχει αφιερώσει δεκαετίες μελετώντας τις πολικές αρκούδες, αναφέρει ότι δεν είναι σπάνιο φαινόμενο να μπαίνουν σε εγκαταλελειμμένα κτήρια.
Είναι πολύ περίεργα ζώα, όπως λέει. Ωστόσο, όπως αναφέρει το BBC, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια ανησυχητική αλλαγή: καθώς οι πάγοι λιώνουν, οι αρκούδες πλησιάζουν όλο και περισσότερο κατοικημένες περιοχές, αναζητώντας τροφή σε ανοιχτές χωματερές.
Σύμφωνα με τον Smith, το πρόβλημα είναι διπλό: αφενός, πολλές βόρειες κοινότητες πετούν ακόμα τα απορρίμματά τους σε ανοιχτούς χώρους αφού η εγκατάσταση ασφαλών, κλειστών χωματερών ή κάδων ανθεκτικών στις αρκούδες είναι πολύ δαπανηρή.
Αφετέρου, λόγω της κλιματικής αλλαγής, οι πολικές αρκούδες περνούν περισσότερο χρόνο στην ξηρά καθώς ο θαλάσσιος πάγος – που χρειάζονται για να κυνηγήσουν φώκιες – γίνεται ολοένα πιο ασταθής και σπάνιος.
«Προβλέπουμε ότι όλο και περισσότερες αρκούδες θα μένουν στη στεριά, πεινασμένες, και θα προσελκύονται από τις χωματερές», λέει ο Smith. «Και επειδή αυτές οι χωματερές βρίσκονται κοντά στα χωριά, οι συγκρούσεις με ανθρώπους΄αναμένεται να αυξηθούν».
Σοβαρή απειλή
Παρόλο που οι επιθέσεις σε ανθρώπους είναι εξαιρετικά σπάνιες, με μόλις 73 καταγεγραμμένες περιπτώσεις από το 1870 έως το 2014, υπάρχει ανησυχία ότι οι πεινασμένες αρκούδες, ειδικά οι αρσενικές, ενδέχεται να γίνουν πιο επιθετικές με τον καιρό – ιδίως όταν έχουν συνηθίσει την ανθρώπινη παρουσία μέσω της αναζήτησης τροφής. «Δεν μας βλέπουν ως θήραμα από τη φύση τους», εξηγεί ο Smith, «αλλά η αυξανόμενη εγγύτητα είναι επικίνδυνη».
Έρευνα του 2022 επιβεβαιώνει πως η εξάρτηση από ανθρώπινα απορρίμματα είναι αυξανόμενη απειλή για τις πολικές αρκούδες. Το 2019, στο χωριό Ryrkaypiy της Chukotka, 60 αρκούδες συγκεντρώθηκαν σε μια κοντινή χωματερή και μπήκαν ακόμη και στο χωριό.
Κάτι αντίστοιχο συνέβη και στο Novaya Zemlya, στον Αρκτικό Ωεκανό με 52 αρκούδες, ενώ στο Arviat του Καναδά, οι επισκέψεις πολικών αρκούδων σε ανοιχτές χωματερές αυξάνονται κάθε χρόνο.
Η διατροφή στη στεριά, ωστόσο, δεν επαρκεί. Οι πολικές αρκούδες έχουν συνηθίσει να τρέφονται με λιπαρό κρέας – κυρίως λίπος από φώκιες – που αποτελεί έως και 70% της διατροφής τους και έχει διπλάσια ενεργειακή αξία από το κρέας.
Χωρίς αυτό, η υγεία και η αναπαραγωγή τους υποφέρει αφού επιστήμονες λένε πως οι πολικές αρκούδες χάνουν περίπου 1 κιλό σωματικού βάρους την ημέρα όσο παραμένουν στη στεριά.
«Ανησυχούμε ότι αυτά τα ζώα δεν θα μπορέσουν ποτέ να προσαρμοστούν σε μια χερσαία, φυτοφαγική διατροφή», λέει ο Smith. «Αν αναγκαστούν να ζήσουν μόνο στη στεριά, ως είδος θα εξαφανιστούν».
Έτσι, ο ίδιος και άλλοι επιστήμονες καλούν τις κυβερνήσεις να χρηματοδοτήσουν την ασφάλιση των χωματερών κοντά στις ακτές. «Είναι δαπανηρό, αλλά απαραίτητο – και για την ασφάλεια των ανθρώπων και για την προστασία των αρκούδων», τονίζει.
Το μέλλον του πλανήτη
Από την άλλη, ο κόσμος ενθουσιάζεται με τις φωτογραφίες του Kokh. Ο ίδιος λέει πως το ενδιαφέρον ήταν τεράστιο, με ανθρώπους να του στέλνουν έργα τέχνης και τατουάζ εμπνευσμένα από τις εικόνες του.
«Μου έλεγαν ότι οι φωτογραφίες αυτές μοιάζουν με μετα-αποκαλυπτική προειδοποίηση: μια ματιά στο μέλλον του πλανήτη αν δεν αλλάξουμε πορεία», λέει.
Για τον Kokh, η εμπειρία αυτή ήταν αποκαλυπτική: ακόμα και στις πιο απομονωμένες περιοχές, τα ίχνη του ανθρώπου – κυρίως με τη μορφή σκουπιδιών και παλιών βαρελιών καυσίμων – είναι εμφανή.
Αλλά, όπως λέει, οι εικόνες του μπορούν να λειτουργήσουν και ως μαρτυρία της ανθεκτικότητας της φύσης: «Ό,τι φτιάχνουμε, θα χαθεί κάποτε. Αν όμως εξαφανιστούμε ως ανθρωπότητα, η ζωή θα συνεχιστεί».
Ακολουθήστε το pride.gr στο Google News και ενημερωθείτε πρώτοι
Νεοτερα
