Η Mirjam Hunze (Μίριαμ Χάνζε) μεγάλωσε στην ήσυχη ολλανδική πόλη Lunteren, αλλά πάντα ένιωθε ότι ανήκε κάπου αλλού. Όταν ήταν 10 μόλις ετών, έμαθε από τους γονείς της πως την είχαν υιοθετήσει από τη Χιλή και έτσι ξεκίνησε μία αναζήτηση ώστε να βρει τη βιολογική της οικογένεια.

Το πιστοποιητικό γέννησης και το διαβατήριο της από τη Χιλή ανέγραφαν το ολλανδικό της όνομα, ενώ τα πεδία για τους βιολογικούς της γονείς και τον τόπο γέννησης της ήταν διαγραμμένα.
Στους Ολλανδούς θετούς γονείς της Hunze είχε δοθεί ο αριθμός μιας Ολλανδέζας, της Gertie Vogel, η οποία ζούσε στη Χιλή και τους είχε πει πως με ένα συγκεκριμένο ποσό θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν ένα μωρό.

Η Mirjam έφτασε στο Άμστερνταμ στις 19 Οκτωβρίου του 1972, και είναι μία από τους περίπου 20.000 Χιλιανούς που υιοθετήθηκαν από οικογένειες του εξωτερικό υπό παράτυπες συνθήκες μεταξύ των δεκαετιών του 1950 και 1990 – οι περισσότεροι κατά τη διάρκεια της 17χρονης δικτατορίας του Augusto Pinochet (Αουγούστο Πινοσέτ), ο οποίος διετέλεσε Πρόεδρος της Χιλής από το 1973 έως το 1990.

Αναζητώντας τους βιολογικούς γονείς

Τα μωρά μεταφέρονταν παράνομα στις Κάτω Χώρες, τη Σουηδία, τις ΗΠΑ, τη Γαλλία και αλλού μέσω εκτεταμένων δικτύων ιερέων, μοναχών, δικαστών και κοινωνικών λειτουργών που εκμεταλλεύονταν τα χαλαρά κυβερνητικά πρωτόκολλα και τη ζήτηση για διεθνείς υιοθεσίες, με σημαντικά ποσά να αλλάζουν χέρια κατά τη διαδικασία.

Tα ζευγάρια ενημερώνονταν ψευδώς πως τα μωρά τους είχαν πεθάνει στη γέννα ή εξαναγκάζονταν να τα παραδώσουν προσωρινά σε κοινωνικούς λειτουργούς

Την τελευταία δεκαετία, η έλευση των διαφόρων κιτ ελέγχου DNA και των διαδικτυακών κοινωνικών δικτύων οδήγησε εκατοντάδες Χιλιανούς που είχαν υιοθετηθεί να βρουν τους βιολογικούς τους γονείς, αποκαλύπτοντας συγκλονιστικές ιστορίες: Πολλές φορές τα ζευγάρια ενημερώνονταν ψευδώς πως τα μωρά τους είχαν πεθάνει στη γέννα ή εξαναγκάζονταν να τα παραδώσουν προσωρινά σε κοινωνικούς λειτουργούς, χωρίς τελικά να τα ξαναδούν ποτέ.

Πλέον, ο πρόεδρος της Χιλής, Γκαμπριέλ Μπορίτς (Gabriel Boric), ανακοίνωσε τη σύσταση μιας ειδικής ομάδας που θα βασίζεται σε διάφορους κυβερνητικούς κλάδους και κρατικούς θεσμούς για να διερευνήσει τις παράτυπες διεθνείς υιοθεσίες.

«Η πρώτη φάση είναι να οργανώσουμε τις πληροφορίες που έχουμε και να βάλουμε σε τάξη όλες τις επαφές», δήλωσε σε συνέντευξή του ο Λουίς Κορδέρο Βέγκα (Luis Cordero Vega), υπουργός Δικαιοσύνης και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Χιλής. «[Πρέπει] να προχωρήσουμε πέρα από τις δικαστικές και ποινικές έρευνες για να αναζητήσουμε την αλήθεια. Οι υιοθετημένοι πρέπει να γνωρίζουν την καταγωγή τους».

Διαβασε ακομα

Η αναζήτηση των εξαφανισμένων θυμάτων του Πινοσέτ έγινε εμμονή

Όχι «εγκληματική» αλλά «ηθικά καταδικαστέα» πράξη

Οι προηγούμενες προσπάθειες της Χιλής για την επανένωση οικογενειών αντιμετώπισαν διάφορα προβλήματα: Μία κρατική πρωτοβουλία το 2019 για τη δημιουργία τράπεζας γενετικών δεδομένων διακόπηκε επ’ αόριστον όταν ξέσπασε η πανδημία του COVID-19.

Επιπλέον, το ανώτατο δικαστήριο της Χιλής ξεκίνησε το 2018 δικαστική έρευνα για παρατυπίες στις διαδικασίες υιοθεσιών, αλλά ακολούθησαν διάφορες διαμάχες: Τον Απρίλιο, ο μοναδικός δικαστής της έρευνας, ο Jaime Balmaceda, απολύθηκε αφού δήλωσε σε εφημερίδα ότι δεν βρήκε «κανένα στοιχείο που να δείχνει εγκληματική πράξη», προσθέτοντας πως δεν συνιστούσε «έγκλημα» το γεγονός ότι επαγγελματίες του ιατρικού κλάδου ενημέρωναν τις μητέρες πως τα μωρά τους ήταν νεκρά, αλλά μια «ηθικά καταδικαστέα πράξη».

Τα σχόλια του Balmaceda προκάλεσαν την οργή των κοινωνικών οργανώσεων στη Χιλή, οι οποίες διαδήλωσαν με επιτυχία, ζητώντας την απόλυσή του. Ο αντικαταστάτης του, Guillermo de la Barra, ανέλαβε την 1η Ιουλίου.

«Ο δικαστής Balmaceda δεν θεώρησε ότι αυτές οι υποθέσεις ήταν θέμα κρατικής ευθύνης», δήλωσε η Karen Alfaro, ακαδημαϊκός στο Πανεπιστήμιο Austral της Valdivia, η οποία ερευνά τις παράνομες υιοθεσίες. Σύμφωνα με την ακαδημαϊκό, «πολλές υποθέσεις έκλεισαν λόγω έλλειψης αποδεικτικών στοιχείων, επειδή οι υπεύθυνοι είχαν πεθάνει».

Ο Balmaceda κατέληξε επίσης στο αμφιλεγόμενο συμπέρασμα ότι οι υιοθεσίες δεν συνδέονταν με τη δικτατορία Πινοσέτ της περιόδου 1973-1990, διαπίστωση την οποία η Alfaro και άλλοι έχουν αμφισβητήσει έντονα.

«H δικτατορία της Χιλής ήταν βαθιά ταξική. Επιδίωξε να δημιουργήσει οικονομική ανάπτυξη εις βάρος των κατώτερων τάξεων», δήλωσε η ίδια, έχοντας δημοσιεύσει και εργασίες που αποδεικνύουν ότι η δικτατορία προώθησε ενεργά τη διεθνή πολιτική υιοθεσιών για να μειώσει τα ποσοστά φτώχειας.

Διαβασε ακομα

Τη ζωή μου ομολογώ την έζησα: Τα απομνημονεύματα του Πάμπλο Νερούδα

Κρατική υποχρέωση η επανένωση των οικογενειών

Μέχρι στιγμής, μόνο οργανώσεις ιδιωτών έχουν εργαστεί για να βοηθήσουν στην επανένωση των οικογενειών. Ο Cordero Vega, ωστόσο, ισχυρίζεται πως οι νέες προσπάθειες της κυβέρνησης θα βοηθήσουν τους υιοθετημένους να βρουν τις ρίζες τους, κάτι το οποίο θεωρεί «κρατική υποχρέωση».

Περίπου 2.200 μωρά από τη Χιλή υιοθετήθηκαν από Σουηδούς γονείς από το 1970 έως το 1990. Σε μία επίσκεψη στη Σουηδία στις αρχές Ιουλίου, ο Cordero Vega και ο Boric συναντήθηκαν με τον πρωθυπουργό της Σουηδίας, Ulf Kristersson, δεσμευόμενοι ότι και οι δύο πλευρές θα συνεργαστούν για τη διερεύνηση των παράτυπων υιοθεσιών.

Τόσο η Σουηδία όσο και οι Κάτω Χώρες σταμάτησαν πρόσφατα τις διεθνείς υιοθεσίες αφού χιλιάδες υιοθετημένοι από χώρες όπως η Νότια Κορέα, η Κολομβία, η Γουατεμάλα, η Σρι Λάνκα, το Μπαγκλαντές και η Αιθιοπία ανακάλυψαν ότι τα έγγραφά τους ήταν πλαστά ή παραποιημένα. Το 2021, η σουηδική κυβέρνηση ξεκίνησε έρευνα και σχεδιάζει να δημοσιεύσει τα πορίσματα εντός της χρονιάς.

Οι Κάτω Χώρες δημοσίευσαν μια έκθεση το 2021, αλλά τα ευρήματα δεν έκαναν πολλά πράγματα εκτός από το να αναγνωρίσουν εκτεταμένες παρατυπίες στις διεθνείς υιοθεσίες.

Η Hunze αναφέρει πως οι ολλανδικές Αρχές αρνήθηκαν να τη βοηθήσουν, ενώ η έρευνα που ξεκίνησε με δική της πρωτοβουλία και πόρους έχει πολλές φορές αποπροσανατολιστεί από την παραπληροφόρηση.

Διαβασε ακομα

Πώς αυτός ο λαός κατάφερε να γίνει ο ψηλότερος στον κόσμο

Εκβιασμός και εμπορία ανθρώπων

Το 1998, η Hunze επικοινώνησε με την Gertrudis Kuijpers, μια Ολλανδή που ζούσε στη Χιλή, για να βρει τη βιολογική της οικογένεια. Μέσα σε δύο χρόνια, η Kuijpers, η οποία υποστήριζε ότι ήταν μοναχή, ισχυρίστηκε ότι είχε βρει τη χιλιανή οικογένεια της Hunze.

Είκοσι χρόνια αργότερα, η Hunze και η χιλιανή οικογένειά της αποφάσισαν να κάνουν ένα τεστ DNA, διαπιστώνοντας τελικά ότι δεν ήταν συγγενείς: Η Kuijpers τους είχε εξαπατήσει. «Εκείνη η μέρα ήταν κόλαση. […] Ούρλιαζα, έκλαιγα», λέει η Hunze.

Δεκάδες υιοθετημένοι από τη Χιλή κατηγόρησαν την Kuijpers για εγκλήματα όπως εκβιασμό και εμπορία ανθρώπων, τα οποία η ίδια αρνιόταν σθεναρά μέχρι που πέθανε το 2023. Μια έρευνα του ολλανδικού Τύπου αποκάλυψε ότι η Kuijpers δεν ήταν καλόγρια, καθώς την είχαν διώξει από πολλά μοναστήρια.

Διαβασε ακομα

Ο άνδρας με τα 1000 παιδιά έγινε ο εφιάλτης για τις μητέρες

«Ήταν εγκληματίας», λέει η Hunze, η οποία διευθύνει τώρα την οργάνωση Chilean Adoptees με έδρα την Ολλανδία. «Ανήκε σε ένα μεγάλο δίκτυο, με πολλούς ενόχους να είναι ακόμη ζωντανοί και να ζουν στην Ολλανδία».

Η Hunze ελπίζει ότι οι προσπάθειες του χιλιανού κράτους θα δώσουν απαντήσεις και θα πιέσουν την ολλανδική κυβέρνηση να δράσει γρήγορα. «Υπάρχει ένα εγκληματικό δίκτυο που γνωρίζει τι συνέβη, αλλά [στο μεταξύ] τόσοι πολλοί έχουν ήδη διαφύγει ή είναι νεκροί».

Με πληροφορίες από Guardian