Μεγέθυνση κειμένου
Από τη Σεβίλλη έως τη Βενετία, το Άμστερνταμ, το Παρίσι και την Αθήνα, οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες αγωνίζονται να κρατήσουν τις ισορροπίες
Από το 1929, η εντυπωσιακή νεομαυριτανική Plaza de España της Σεβίλλης είναι ένα από τα σημαντικότερα τουριστικά αξιοθέατα της πόλης. Ωστόσο, ενδεχομένως πολύ σύντομα, οι χιλιάδες επισκέπτες από όλο τον κόσμο που συνωστίζονται καθημερινά στην πλατεία, με τα πόδια ή με άμαξες, να χρειαστεί να πληρώνουν εισιτήριο.
«Σχεδιάζουμε να κλείσουμε την Plaza de España και να επιβάλλουμε χρέωση στους τουρίστες για να χρηματοδοτήσουμε τη συντήρησή της», ανακοίνωσε ο δήμαρχος της Σεβίλλης, José Luis Sanz, στο X τον Φεβρουάριο.
Πολλές είναι οι ιστορικές πόλεις της Ευρώπης που προσπαθούν να αντιμετωπίσουν τις τραγικές συνέπειες του υπερτουρισμού. Οι αριθμοί των επισκεπτών εξάλλου έχουν εδώ και καιρό εκτοξευθεί μετά από μία σειρά από πρακτικές που ευνόησαν την εισροή τουριστών στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες – και όχι μόνο: Τα πακέτα προσφορών, τα φθηνά αεροπορικά και το Airbnb – ο μόνιμος βραχνάς των κατοίκων που αναζητούν μία στέγη να ενοικιάσουν – έχουν κάνει τα διψασμένα για έσοδα δημοτικά συμβούλια να τρίβουν τα χέρια τους!
Το φετινό καλοκαίρι, μάλιστα, οι αριθμοί των τουριστών αναμένεται να ξεπεράσουν τα προ-πανδημικά επίπεδα. Ο αριθμός των αεροπορικών θέσεων χαμηλού κόστους στην Ευρώπη, ο οποίος αυξάνεται κατά 10% ετησίως από το 2010, αγγίζοντας τα 500 εκατομμύρια ευρώ το 2019, ενδεχομένως να ξεπεράσει τα 800 εκατομμύρια το 2024.
Αναλογία 1:20
Η αναλογία στους πιο δημοφιλείς προορισμούς πόλεων είναι πλέον 20+ επισκέπτες για κάθε έναν ντόπιο. Η αντιμετώπιση του φαινομένου δεν είναι εύκολη υπόθεση, καθώς θα πρέπει να τηρηθούν οι λεπτές ισορροπίες μεταξύ των τόσο αναγκαίων εσόδων – συμπεριλαμβανομένων των θέσεων εργασίας που δημιουργούνται από τον τουρισμό – και της ποιότητας ζωής των κατοίκων.
Οι ξένοι επισκέπτες της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη, η οποία δέχεται περίπου 3,5 εκατομμύρια επισκέψεις ετησίως, πληρώνουν πλέον 25 ευρώ
Η Σεβίλλη των 700.000 κατοίκων, που δέχεται ετησίως τρία εκατομμύρια τουρίστες, εξετάζει το ενδεχόμενο να τους χρεώνει όταν επισκέπτονται μεγάλα και σημαντικά αξιοθέατα.
Επιπλέον, από τον Ιανουάριο, οι ξένοι επισκέπτες της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη, η οποία δέχεται περίπου 3,5 εκατομμύρια επισκέψεις ετησίως, πληρώνουν 25 ευρώ.
Ταυτόχρονα, η Βενετία έχει κατακλυστεί τόσο πολύ από τουρίστες που εισήγαγε κάτι σαν εισιτήριο εισόδου για ολόκληρη την πόλη, το οποίο κυμαίνεται από 3 έως 10 ευρώ.
Το Παρίσι, από την άλλη, έχει σχεδόν τριπλασιάσει τους συντελεστές του τουριστικού φόρου, από 0,25€-5€ – ανάλογα με την περιοχή και τον τύπο καταλύματος – σε 0,65€-14,95€.
Αναδιαμόρφωση των τουριστικών ροών
Άλλες πόλεις βασίζονται σε καλύτερη διαχείριση: Η Αθήνα, για παράδειγμα, το καλοκαίρι του 2023 εισήγαγε ένα σύστημα χρονοθυρίδων για τις επισκέψεις στην Ακρόπολη, ενώ η καλοκαιρινή πρόσβαση στις Calanques της Μασσαλίας ρυθμίζεται πλέον μέσω ενός συστήματος δωρεάν κρατήσεων.
Οι Γάλλοι θα δημιουργήσουν ένα «παρατηρητήριο τουρισμού» που θα μετράει με ακρίβεια τις τουριστικές ροές και θα προλαμβάνει πιθανές υπερφορτώσεις
Άλλα μέρη ξεκινούν ενημερωτικές εκστρατείες με στόχο την αναδιαμόρφωση των τουριστικών ροών. Η Γαλλία, για παράδειγμα, όπου το 80% των επισκέψεων συγκεντρώνεται στο 20% της χώρας, θα λανσάρει αυτή την άνοιξη μία καμπάνια ύψους 1 εκατομμυρίου ευρώ που θα παροτρύνει τους εγχώριους και ξένους τουρίστες να επισκέπτονται και άλλα λιγότερο πολυσύχναστα μέρη.
Οι Γάλλοι θα δημιουργήσουν επίσης ένα «παρατηρητήριο τουρισμού» που θα μετράει με ακρίβεια τις τουριστικές ροές, έτσι ώστε να προλαμβάνονται πιθανές υπερφορτώσεις. «Η Γαλλία είναι ο μεγαλύτερος τουριστικός προορισμός στον κόσμο, αλλά έχουμε σοβαρή έλλειψη δεδομένων για να βοηθήσουμε στη διαχείριση του πλήθους», ανακοίνωσε η κυβέρνηση.
Κάποια μέτρα αποδεικνύονται απλώς φήμες. Στο Ντουμπρόβνικ της Κροατίας – με 36 επισκέπτες ανά κάτοικο – ακούστηκε ότι το περασμένο καλοκαίρι απαγορεύθηκαν οι βαλίτσες με ροδάκια. Ωστόσο, αποδείχθηκε πως, στο πλαίσιο μίας εκστρατείας για κατάλληλη ενδυμασία στο ιστορικό κέντρο της πόλης, οι Αρχές απλώς ζήτησαν από τους επισκέπτες να μεταφέρουν τις αποσκευές τους με τα χέρια πάνω από τους λιθόστρωτους δρόμους, ώστε να περιοριστεί η ηχορύπανση.
Στα μαύρα κατάστιχα της Ολλανδίας
Στην πρωτεύουσα της Ολλανδίας, της χώρας που εφηύρε τον όρο «υπερτουρισμός», ξεκίνησε το 2023 μία πρωτοβουλία αποτροπής των Βρετανών που επισκέπτονται το Αμστερνταμ για σεξ και ελαφριά ναρκωτικά, με βίντεο που τους προειδοποιεί για πρόστιμα, νοσοκομειακά και ποινικά μητρώα.
Αν και δεν υπάρχουν συγκεκριμένα στοιχεία σχετικά με την επιτυχία της πρωτοβουλίας, ο τουρισμός στην πόλη το 2023 ήταν κατά 21% υψηλότερος από τον αντίστοιχο του 2022. Επιπλέον, από την άνοιξη του 2023 απαγορεύεται το κάπνισμα τσιγάρων κάνναβης σε δημόσιους χώρους της περιοχής με τα κόκκινα φανάρια, ενώ το κλείσιμο των μπαρ στις 2:00 το πρωί, αντί στις 4:00, μείωσε την κίνηση στους δρόμους του Αμστερνταμ από 30% έως 60%.
Ωστόσο, μετά από παράπονα ασφαλείας, τα παράθυρα των οίκων ανοχής στην πόλη είναι και πάλι ανοιχτά μέχρι τις 6:00 το πρωί – αντί για τις 3:00, όπως είχε αρχικά επιβληθεί.
Επιπλέον, το Άμστερνταμ μείωσε τον αριθμό των αδειοδοτημένων καταστημάτων B&B κατά 30%, ψήφισε το κλείσιμο ενός τερματικού σταθμού κρουαζιέρας στο κέντρο της πόλης και δοκιμάζει αυστηρότερα μέτρα αδειοδότησης για την απομάκρυνση παράνομων τουριστικών επιχειρήσεων, όπως ζαχαροπλαστεία, για τα οποία υπάρχουν υποψίες ότι είναι βιτρίνες εγκλήματος.
Ταυτόχρονα, το δημοτικό συμβούλιο λέει ότι παρακολουθεί τον αριθμό των τουριστών για να προσπαθήσει να διατηρήσει τηνισορροπία, αλλά οι ελλείψεις πολλών εκατομμυρίων στον προϋπολογισμό και ένας λογαριασμός δισεκατομμυρίων για την επισκευή των ετοιμόρροπων καναλιών δείχνουν πόσο απαραίτητοι είναι οι τουρίστες για την πρωτεύουσα.
Ο τεράστιος λογαριασμός για τη συντήρηση των καναλιών της πόλης έχουν οδηγήσει στα ύψη τους τουριστικούς φόρους, από 7% σε 12,5% – οι υψηλότεροι στην Ευρώπη –, ενώ ο ημερήσιος κατά κεφαλήν φόρος στα κρουαζιερόπλοια που επισκέπτονται την πόλη είναι 14 ευρώ.
Η Ισπανία απαγορεύει τους μεθυσμένους τουρίστες
Η Ισπανία δέχτηκε 85 εκατομμύρια τουρίστες το 2023, σχεδόν 2% περισσότερους από το 2019, πριν από την πανδημία. Σε μία χώρα όπου ο τουρισμός παράγει το 13% του ΑΕΠ, μετά την οικονομική καταστροφή των τριών ετών του Covid-19, οι φωνές που ζητούσαν περιορισμούς στους αριθμούς των επισκεπτών έχουν σχεδόν σιγήσει.
Στις Βαλεαρίδες Νήσους, ωστόσο, συντάσσεται νέος νόμος για την πάταξη των μεθυσμένων τουριστών – στην πλειονότητά τους Βρετανοί και Γερμανοί, που πηγαίνουν εκεί για να πιουν μέχρι τελική πτώσης.
Επιβλήθηκαν μάλιστα βαριά πρόστιμα για το “balconing” (άλμα σε πισίνα από μπαλκόνι), απαγορεύτηκε στα καταστήματα να πωλούν αλκοόλ μετά τις 21:30 τη νύχτα καθώς επίσης και οι οργανωμένες βόλτες σε παμπ, τα beach parties, τα party boats και οι happy hour προσφορές, ενώ οι τοπικές επιχειρήσεις αντιμετώπισαν πρόστιμα ύψους έως και 600.000 ευρώ.
@vice the islands' head of tourism said to media that it would depend on the 'crime or infraction committed' #ibiza #magaluf #majorca #britsabroad ♬ News, news, seriousness, tension(1077866) – Lyrebirds music
Ο νέος νόμος για την πάταξη του φαινομένου των τουριστών που αγαπούν το αλκοόλ αναμένεται να τεθεί σε ισχύ με την έναρξη της σεζόν, το φετινό Πάσχα. Περιλαμβάνει μέχρι και απελάσεις για αντικοινωνική συμπεριφορά, καθώς και τη σύνταξη «μαύρης λίστας» που θα απαγορεύει μελλοντικές διακοπές στα νησιά.
Πολλοί δικηγόροι, ωστόσο, προειδοποιούν ότι τέτοια μέτρα παραβιάζουν την αρχή της ελευθερίας στην κυκλοφορία της ΕΕ, αλλά, μετά την αποχώρηση της Βρετανίας, οι Άγγλοι τουρίστες – που είναι από τους χειρότερους παραβάτες των κανόνων υπεύθυνων διακοπών – μπορεί σύντομα να θεωρηθούν «ανεπιθύμητα άτομα» στις Βαλεαρίδες.
Βιώσιμος τουρισμός στην Ιταλία
Στην Ιταλία, η Βενετία έγινε η πρώτη πόλη που επιβάλλει δοκιμαστικά εισιτήριο εισόδου για τους τουρίστες, από την έναρξη της σεζόν, στις 25 Απριλίου. Τα εισιτήρια αξίας 5 ευρώ μπορεί κανείς να τα προμηθευθεί ηλεκτρονικά από τα μέσα Ιανουαρίου.
Με 40.000 επισκέπτες κατά μέσο όρο την ημέρα, η πόλη κινδυνεύει κυριολεκτικά να βουλιάξει, αλλά και να χάσει τον τίτλο του Μνημείου Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.
Η Φλωρεντία υποφέρει εδώ και καιρό από παρόμοια προβλήματα υπερτουρισμού και από μαζική έξοδο των κατοίκων της από το ιστορικό της κέντρο, με αποτέλεσμα το δημοτικό συμβούλιο να απαγορεύσει τον περασμένο Οκτώβριο τις νέες βραχυπρόθεσμες ενοικιάσεις στο ιστορικό κέντρο από την Airbnb και παρόμοιες πλατφόρμες.
Στο Cinque Terre, ένα άλλο μνημείο της Unesco, οι τοπικές αρχές προβληματίζονται επίσης για το πώς θα διαχειριστούν τον υπερτουρισμό. «Δεν θέλουμε λιγότερους τουρίστες, αλλά θέλουμε να είμαστε σε θέση να διαχειριστούμε [τον τουρισμό] με βιώσιμο τρόπο», δήλωσε τον Φεβρουάριο η Donatella Bianchi, πρόεδρος του εθνικού πάρκου Cinque Terre.
Το πρόγραμμα ζώνης των επισκεπτών της Ακρόπολης
Στη χώρα μας, η αλματώδης αύξηση του αριθμού των τουριστών όχι μόνο επιβαρύνει τις υποδομές στα νησιά, αλλά επεκτείνει ολοένα και περισσότερο τη χωρητικότητα στην Αθήνα, όπου οι κάτοικοι, έχουν κυριολεκτικά απαυδήσει.
Κάποτε, η πρωτεύουσα αποτελούσε τον ενδιάμεσο σταθμό για τους ταξιδιώτες που κατευθύνονταν προς τα νησιά. Ωστόσο, πλέον η Αθήνα αποτελεί από μόνη της έναν must-see προορισμό, προσελκύοντας περισσότερους από 7 εκατομμύρια τουρίστες – ρεκόρ όλων των εποχών – το 2023, με τους Αμερικανούς και τους Βρετανούς να βρίσκονται στην κορυφή της λίστας.
Για να αντιμετωπίσουν την εισροή που αναμένεται να αυξηθεί περισσότερο μόλις ανακάμψει η ασιατική αγορά, οι ελληνικές αρχές ανακοίνωσαν ότι οι πολιτικές ελέγχου του πλήθους – που εφαρμόστηκαν πιλοτικά στην Ακρόπολη τον περασμένο Σεπτέμβριο – θα επεκταθούν και σε άλλους αρχαιολογικούς χώρους.
Το 2023, στο απόγειο της σεζόν, περισσότεροι από 20.000 τουρίστες την ημέρα ανέβαιναν στον λόφο της Ακρόπολης, με την υπουργό Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, να αναφέρει ότι «ο τουρισμός είναι προφανώς επιθυμητός για τη χώρα, για όλους μας, αλλά πρέπει να διασφαλίσουμε ότι ο υπερτουρισμός δεν θα βλάψει το μνημείο».
Το πρόγραμμα ζώνης επισκεπτών, που λειτουργεί από τις 8:00 π.μ. έως τις 8:00 μ.μ., στοχεύει στη μείωση της συμφόρησης, με τις Αρχές να εισάγουν σύστημα χρονοθυρίδων, ηλεκτρονικά εισιτήρια και λωρίδες γρήγορης εισόδου για οργανωμένα τουριστικά γκρουπ. Το επόμενο βήμα είναι ο περιορισμός του αριθμού των επισκεπτών από τον προσεχή Απρίλιο.
@ethoventures Social media vs reality 🤣🫠🤭🥲🙊😫😰😭😯 Credits to respective owner (DM for removal) #travel #traveltiktok #traveling #traveler #adventure #earth #beautiful #vacations #expectationsvsreality #expectationvsreality #Santorini #Greece #Sunset #Oia ♬ original sound – Tram Le at IG @tramnble
Η προοπτική ότι η χώρα θα ζήσει άλλη μία χρονιά τουριστικής έξαρσης έχει ήδη ανησυχήσει τους περιβαλλοντολόγους που θεωρούν ότι η διαχείριση των αποβλήτων, η λειψυδρία, οι ανεπαρκείς δημόσιες υπηρεσίες και οι παράνομες κατασκευές κάνουν την καθημερινότητα των νησιωτών αφόρητη.
Μπροστά στην τοπική δυσαρέσκεια η κυβέρνηση αναγκάστηκε να παρέμβει. Στη Σαντορίνη, όπου τα παράπονα για υπερκορεσμό αυξάνονται σταθερά με την πάροδο των ετών, εισήχθη ένα σύστημα κατανομής θέσεων ελλιμενισμού για τα κρουαζιερόπλοια, με τον αριθμό των αποβιβάσεων σε κάθε 24ωρη περίοδο να περιορίζεται σε 8.000 επιβάτες.
Ταυτόχρονα, στη Μύκονο, οι αρχές έχουν πατάξει την παράνομη οικοδόμηση, κατεδαφίζοντας παράνομα χτισμένα μπαρ και εστιατόρια σε προνομιακές τοποθεσίες.
Με πληροφορίες από The Guardian
