Η ταινία ”Fly Me to the Moon” με τους Scarlett Johansson (Σκάρλετ Γιοχάνσον) και Channing Tatum (Τσάνινγκ Τέιτουμ) διακωμωδεί μία από τις πιο δημοφιλείς θεωρίες συνωμοσίας: Την προσεδάφιση των Αμερικανών στη Σελήνη. Στο φιλμ που βγήκε την περασμένη Πέμπτη (11/07) στους κινηματογράφους, η Γιοχάνσον υποδύεται την Κέλι Τζόουνς, μία ιδιοφυΐα στο μάρκετινγκ που επιστρατεύεται από κυβερνητικούς αξιωματούχους προκειμένου να «στήσει» μία ψεύτικη προσελήνωση, προτού η NASA πραγματοποιήσει το κατόρθωμα στην πραγματικότητα.

Λιγότερο από μια δεκαετία μετά την προσεδάφιση στη Σελήνη στις 20 Ιουλίου 1969, που άφησε όλον τον πλανήτη με το στόμα ανοιχτό, διάφορες ταινίες, βιβλία και άρθρα άρχισαν να υποστηρίζουν ότι η αποστολή Apollo 11 (Απόλλων 11) ήταν μια τεράστια φάρσα.

Οι σκεπτικιστές επισήμαναν υποτιθέμενες «αποδείξεις»: Σκιές που δεν θα έπρεπε να υπάρχουν, την απουσία ορατών αστεριών πίσω από το κεφάλι του Neil Armstrong (Νιλ Άρμστρονγκ), το γεγονός ότι η αμερικανική σημαία ήταν σε τέλεια έκταση, σαν να την έπαιρνε ο αέρας, για να καταλήξουν τελικά πως οι δημοσιευμένες εικόνες από τη σεληνιακή αποστολή ήταν κατασκευασμένες.

Το γενικότερο κλίμα αμφισβήτησης

Η ρομαντική κωμωδία “Fly Me to the Moon” εκμεταλλεύεται αυτή τη θεωρία συνωμοσίας που έχει καταρριφθεί πλήρως, αλλά επαναλαμβάνεται συχνά: «Έπρεπε να είχαμε πάρει τον [Στάνλεϊ] Κιούμπρικ», λέει κάποια στιγμή η Κέλι, αναφερόμενη στις φήμες της εποχής που ήθελαν τον σκηνοθέτη να είχε αναλάβει να κατασκευάσει τα πλάνα του Απόλλων 11 στο φεγγάρι.

Σημειώνεται πως ο κορυφαίος σκηνοθέτης, 15 μήνες πριν ο Άρμστρονγκ αφήσει το πρώτο αποτύπωμα μπότας στη σεληνιακή σκόνη, είχε κυκλοφορήσει την ταινία επιστημονικής φαντασίας-ορόσημο «2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος», τον Απρίλιο του 1968.

Για τη Margaret A. Weitekamp, πρόεδρο του Τμήματος Ιστορίας του Διαστήματος στο Εθνικό Μουσείο Αεροναυτικής και Διαστήματος και αυτή η θεωρία συνωμοσίας αντανακλά το όλο κλίμα αμφισβήτησης των ανθρώπων για την αμερικανική κυβέρνηση, τη δεκαετία του 1960.

Λίγο αργότερα (1972), άλλωστε, θα ξεσπάσει και το σκάνδαλο Watergate (Γουότεργκέιτ), μεταξύ άλλων, που θα αποκαλύψει ότι «η κυβέρνηση στην πραγματικότητα όχι απλώς έκρυβε πράγματα από τον κόσμο αλλά έλεγε ψέματα στον αμερικανικό λαό», λέει η Weitekamp.

Διαβασε ακομα

Διαστημική στολή α λα Dune μετατρέπει τα ούρα αστροναυτών σε πόσιμο νερό

Δεν πήγαμε ποτέ στο Φεγγάρι

Το κίνημα της φάρσας με την προσελήνωση των Αμερικανών πήρε μεγάλες διαστάσεις μετά την έκδοση του βιβλίου “We Never Went to the Moon: America’s Thirty Billion Dollar Swindle” (Δεν πήγαμε ποτέ στο Φεγγάρι: Η απάτη των τριάντα δισεκατομμυρίων δολαρίων της Αμερικής), το 1976, ένα υποτιθέμενο αποκαλυπτικό βιβλίο του Bill Kaysing, ενός πρώην αξιωματικού του Ναυτικού που, μέχρι το 1963, εργαζόταν στη Rocketdyne, έναν από τους εργολάβους που βοήθησαν στην κατασκευή του πυραύλου Saturn V.

Δύο χρόνια μετά το σκάνδαλο Watergate (1974), ο Αμερικανός πρόεδρος Richard M. Nixon αναγκάζεται να παραιτηθεί, και οι ΗΠΑ βιώνουν αυτό που ο επόμενος εκλεγμένος αρχηγός της, ο Jimmy Carter, θα αποκαλούσε σύντομα «κρίση εμπιστοσύνης».

Πέρα από τον σκεπτικισμό που προκάλεσε η κυβέρνηση των ΗΠΑ με τον κακό χειρισμό άσχετων υποθέσεων, το κοινό είχε και ένα άλλο κίνητρο να αμφισβητήσει τα επιτεύγματα του Apollo: Πολλοί Αμερικανοί δεν ήταν ποτέ σύμφωνοι με το εξαιρετικά δαπανηρό πρόγραμμα, το οποίο έστειλε 24 αστροναύτες στο φεγγάρι μεταξύ 1968 και 1972.

Διαβασε ακομα

Πλησιάζει η μέρα που θα ζούμε στο Φεγγάρι – Αλλά πού θα πηγαίνουμε τουαλέτα;

Οι Αμερικανοί δεν υποστήριζαν τη δαπανηρή αποστολή

«Αν πάτε πίσω στις δημοσκοπήσεις της κοινής γνώμης [της δεκαετίας του 1960], η συνολική υποστήριξη για το πρόγραμμα Απόλλων φτάνει μόλις το 40%”, λέει η Weitekamp. «Ενώ οι Αμερικανοί πίστευαν ότι οι άνθρωποι ήταν ικανοί να φτάσουν στο φεγγάρι, αμφισβητούσαν αν η επίτευξη αυτού του ορόσημου ήταν η σωστή κίνηση».

Ακόμη και πριν από την ακύρωση των τριών τελευταίων προγραμματισμένων αποστολών του προγράμματος Απόλλων, αυτός ο σκεπτικισμός είχε ενσωματωθεί στη λαϊκή κουλτούρα.

Η ταινία του Τζέιμς Μποντ «Τα διαμάντια είναι παντοτινά» του 1971, που κυκλοφόρησε έναν χρόνο πριν το Apollo 17 γίνει η τελευταία επανδρωμένη σεληνιακή αποστολή της Αμερικής για τον 20ό αιώνα, περιέχει ένα στιγμιότυπο στο οποίο ο 007, έχοντας διεισδύσει στο κρησφύγετο ενός σούπερ κακοποιού στο Λας Βέγκας, πέφτει σε μια σκηνή όπου ηθοποιοί με διαστημικές στολές προσποιούνται ότι περπατούν πάνω στη Σελήνη και κλέβει το «διαστημικό» αμαξάκι τους για να διαφύγει.

Η NASA αγαπά και στηρίζει την τέχνη

Η NASA, ωστόσο, δεν είχε καμία αντίρρηση να προσφέρει την υποστήριξή της στην παραγωγή του Fly Me to the Moon. Έτσι, άλλωστε είχε κάνει και με την ταινία Capricorn One (Ακρωτήριο Κένεντι, Πτήση: Αιγόκερως 1) του 1977, παρά το γεγονός ότι η τελευταία απεικόνιζε την ηγεσία της διαστημικής υπηρεσίας με πολύ πιο άσχημο τρόπο: Το θρίλερ συνωμοσίας σε σκηνοθεσία Peter Hyams, φαντάζεται την πρώτη επανδρωμένη αποστολή της NASA στον Άρη.

Αντιμέτωπη με τη μείωση του ενδιαφέροντος του κοινού και την αποκάλυψη ότι το σύστημα υποστήριξης της ζωής του διαστημικού σκάφους θα αποτύχει καθ’ οδόν, η NASA επιλέγει να αποσύρει το τριμελές πλήρωμα από το σκάφος λίγα λεπτά πριν από την εκτόξευση.

Ο μη επανδρωμένος πύραυλος εκτοξεύεται για τον Κόκκινο Πλανήτη, όπως είχε προγραμματιστεί, αλλά οι τρεις αστροναύτες απομονώνονται κρυφά κατά τη διάρκεια των μηνών που υποτίθεται ότι θα πετούσαν από και προς τον Άρη.

Η σημασία των αποστολών της NASA

Ακόμα και η τάση που έχουν ορισμένοι να αμφισβητούν τη NASA «αντανακλά τη σημασία της υπηρεσίας», λέει ο Brian Odom, επικεφαλής ιστορικός της διαστημικής υπηρεσίας. «Η NASA είχε ένα πραγματικά υγιές πρόγραμμα δημοσίων σχέσεων τη δεκαετία του 1960, αλλά η δουλειά τους δεν ήταν απαραίτητα να πουλήσουν τα οφέλη του διαστημικού προγράμματος ή να πείσουν τους ανθρώπους ότι αυτή η επένδυση άξιζε τον κόπο […] Ήταν να επικοινωνεί με διαφάνεια ποια ήταν η δουλειά της υπηρεσίας – να είναι εκεί στις εκτοξεύσεις και να τις προβάλλει στη χώρα και τον κόσμο», λέει.

Διαβασε ακομα

Ποιος θα κάνει δική του τη Σελήνη; Το νέο Star Wars γράφεται ήδη στο Διάστημα

Το “Fly Me to the Moon” σατιρίζει επίσης και τον τρόπο με τον οποίο οι αστροναύτες επιστρατεύτηκαν ως άλλοι influencers για προϊόντα, όπως ποτά, φωτογραφικές μηχανές και ρολόγια. Ο Odom αναφέρει πως οι διάφορες εταιρείες έκαναν ουρά, την εποχή εκείνη, για να δώσουν στα προϊόντα τους λίγη από τη λάμψη της διαστημικής κούρσας.

Για τον Odom, δεν είναι δουλειά της NASA να προσπαθεί να κερδίσει αυτούς που απλά δεν δέχονται την αλήθεια. «Δεν μπορούμε να διαφωνήσουμε με κάποιον που αρνείται να δει τη σημασία των αξιόπιστων στοιχείων», λέει.

Με πληροφορίες από Smithsonian Magazine