Το περασμένο έτος είχε ήδη επιβεβαιωθεί ως το θερμότερο που έχει καταγραφεί παγκοσμίως με μεγάλη διαφορά, τουλάχιστον από το 1850, λόγω της κλιματικής κρίσης. Αλλά οι δακτύλιοι των δέντρων, οι οποίοι καταγράφουν πληροφορίες για τη θερμοκρασία πολύ πιο πίσω ακόμα και από τα επιστημονικά αρχεία της Βικτωριανής εποχής, δείχνουν τώρα πόσο πρωτοφανείς ήταν οι καυτές θερμοκρασίες του περασμένου έτους.

Οι ερευνητές λένε ότι οι θερμοκρασίες τον περασμένο Ιούνιο, Ιούλιο και Αύγουστο ήταν σχεδόν 4°C θερμότερες από το ψυχρότερο καλοκαίρι πριν από δύο χιλιετίες.

Οι επιστήμονες του κλίματος έχουν επανειλημμένα επισημάνει ότι οι παγκόσμιες θερμοκρασίες αυξάνονται ραγδαία τις τελευταίες δεκαετίες. Σύμφωνα με τον κλιματικό οργανισμό του ΟΗΕ, η τελευταία φορά που ο κόσμος ήταν σταθερά τόσο θερμός μπορεί να ήταν πριν από 100.000 χρόνια.

Τα συμπεράσματα αυτά προέρχονται από αρχεία όπως οι πυρήνες πάγου και τα ιζήματα βαθιάς θάλασσας, τα οποία μπορούν να δώσουν μια καλή ένδειξη του γεωλογικού παρελθόντος της Γης, αλλά δεν μπορούν να προσδιορίσουν μεμονωμένα έτη ή ακόμη και δεκαετίες πολύ πίσω στο χρόνο.

Για το σκοπό αυτό, οι δακτύλιοι των δέντρων είναι ιδιαίτερα πολύτιμοι. Δεν δείχνουν μόνο την ηλικία του δέντρου, αλλά καταγράφουν επίσης λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση του κλίματος κάθε χρόνο καθώς μεγαλώνουν.

«Αυτή είναι η ομορφιά των αρχείων των δακτυλίων των δέντρων», δήλωσε στο BBC News ο Ulf Büntgen, καθηγητής ανάλυσης περιβαλλοντικών συστημάτων στο Πανεπιστήμιο του Cambridge και συν-συγγραφέας της μελέτης, που δημοσιεύθηκε στο Nature.

Διαβασε ακομα

Καύσωνες, πυρκαγιές, πλημμύρες: To δυστοπικό μέλλον της Γης

Οι επιστήμονες εξέτασαν τόσο ζωντανά δείγματα όσο και απολιθώματα, από τις ευρωπαϊκές Άλπεις μέχρι τα ρωσικά βουνά Αλτάι. Επικεντρώθηκαν στα δέντρα που ζουν σε υψόμετρο, όπου ο αντίκτυπος της καλοκαιρινής ανάπτυξης θα γινόταν πιο αισθητός.

Σε τέτοια μέρη οι δακτύλιοι είναι συνήθως πλατύτεροι στα θερμότερα έτη, όταν υπάρχει μεγαλύτερη ανάπτυξη, και λεπτότεροι στα ψυχρότερα έτη.

Χρησιμοποιώντας τις εννέα μακροβιότερες χρονολογίες δακτυλίων δέντρων που είναι ευαίσθητες στη θερμοκρασία, οι ερευνητές δημιούργησαν μια εικόνα των θερινών θερμοκρασιών που χρονολογούνται εδώ και δύο χιλιετίες για το βόρειο τμήμα του κόσμου, εκτός των τροπικών περιοχών.

Με τη χρήση ενός τόσο μεγάλου συνόλου δεδομένων – που περιέχει πολλές χιλιάδες δέντρα σε διάφορα μέρη του ημισφαιρίου – οι ερευνητές μπορούν να είναι πιο σίγουροι ότι το αρχείο τους αντιπροσωπεύει τον τρόπο με τον οποίο έχουν αλλάξει οι θερμοκρασίες και όχι πιο τοπικές διαταραχές όπως οι ασθένειες.

Οι συγγραφείς συνδύασαν τη μακροχρόνια καταγραφή των δακτυλίων των δέντρων με σύγχρονα δεδομένα θερμοκρασίας.

Διαπίστωσαν ότι το καλοκαίρι του 2023 ήταν κατά 2,07C θερμότερο από την «προβιομηχανική» περίοδο 1850-1900.

Διαβασε ακομα

Ο χειρότερος φόβος επιβεβαιώνεται: Τι σημαίνει η υπερθέρμανση των ωκεανών

Σε σύγκριση με το ψυχρότερο καλοκαίρι στην καταγραφή, το έτος 536, το περασμένο καλοκαίρι ήταν 3,93C θερμότερο.

Όπως πολλά ψυχρότερα έτη, το 536 επηρεάστηκε από μια μεγάλη ηφαιστειακή έκρηξη που έβαλε περισσότερο θείο στην ατμόσφαιρα, συμβάλλοντας στην ψύξη του πλανήτη.

Η ηφαιστειακή δραστηριότητα έχει επίσης συνδεθεί με ψυχρότερες περιόδους, όπως η Μικρή Εποχή των Παγετώνων της Ύστερης Αρχαιότητας τον 6ο αιώνα και η Μικρή Εποχή των Παγετώνων, η οποία διήρκεσε περίπου από το 1350 έως το 1850.

Το θερμότερο καλοκαίρι στην αναπαράσταση των δακτυλίων των δέντρων πριν από τη βιομηχανική εποχή ήταν το έτος 246, αλλά οι ερευνητές λένε ότι ακόμη και αυτό δεν πλησιάζει την πρόσφατη θερμότητα.

Ακόμη και αν ληφθούν υπόψη οι μεγάλες αβεβαιότητες, οι συγγραφείς λένε ότι το καλοκαίρι του 2023 ξεπέρασε αυτό το εύρος της φυσικής κλιματικής μεταβλητότητας κατά 0,5C τουλάχιστον.

Οι ερευνητές λένε ότι οι πληροφορίες από τους δακτυλίους των δέντρων είναι μια τεράστια προσθήκη σε ό,τι γνωρίζουμε για την αλλαγή του κλίματος κατά τη διάρκεια της ιστορίας.

Διαβασε ακομα

Η πρώτη χώρα στον κόσμο που έχασε όλους τους παγετώνες της από την κλιματική κρίση

Ακόμη και την περίοδο 1850-1900, υπήρχαν μόνο 58 μετεωρολογικοί σταθμοί που κατέγραφαν θερμοκρασίες σε όλο τον κόσμο, με τους 45 από αυτούς να βρίσκονται στην Ευρώπη.

Αυτό έχει ως συνέπεια οι θερμοκρασίες κατά την περίοδο αυτή να έχουν στην πραγματικότητα υπερεκτιμηθεί, λόγω του τρόπου με τον οποίο γίνονταν αυτές οι μετρήσεις.

Η νέα μελέτη υποδηλώνει ότι αυτό σημαίνει ότι ο κόσμος μπορεί να έχει θερμανθεί στην πραγματικότητα κατά ένα τέταρτο του βαθμού περισσότερο από ό,τι συνήθως αναφέρεται.

Ενώ οι ερευνητές λένε ότι οι ανθρώπινες δραστηριότητες είναι υπεύθυνες για τη συντριπτική πλειοψηφία της καλοκαιρινής θερμότητας του 2023 πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα, σημειώνουν επίσης ότι οι θερμοκρασίες έχουν ενισχυθεί από το Ελ Νίνιο.

Αυτό το φυσικό κλιματικό μοτίβο βλέπει τα θερμά νερά να έρχονται στην επιφάνεια του Ειρηνικού και να βοηθούν στην αύξηση των θερμοκρασιών του αέρα σε παγκόσμιο επίπεδο.

Το Ελ Νίνιο παρατηρήθηκε για πρώτη φορά από ψαράδες της Νότιας Αμερικής τον 17ο αιώνα, αλλά τα δεδομένα των δακτυλίων των δέντρων βοηθούν να φανεί ότι χρονολογείται πολύ πιο πίσω.

Διαβασε ακομα

Ποιες μεγάλες πόλεις κινδυνεύουν να εξαφανιστούν από την υπερθέρμανση του πλανήτη

Το πιο πρόσφατο επεισόδιο Ελ Νίνιο βοήθησε να γίνει το 2023 το θερμότερο έτος που έχει καταγραφεί ποτέ, αλλά επειδή συνεχίστηκε και στις αρχές του 2024, μπορεί να κάνει και το 2024 ένα θερμό 12μηνο ρεκόρ.

Οι συγγραφείς λένε ότι το βασικό συμπέρασμα από την εργασία τους είναι η ανάγκη για ταχεία μείωση των εκπομπών αερίων που θερμαίνουν τον πλανήτη.

«Όσο περισσότερο περιμένουμε, τόσο πιο ακριβό θα είναι και τόσο πιο δύσκολο θα είναι να μετριάσουμε ή ακόμη και να σταματήσουμε αυτή τη διαδικασία και να την αντιστρέψουμε», δήλωσε ο επικεφαλής συγγραφέας, καθηγητής Jan Esper από το Πανεπιστήμιο Johannes Gutenberg, στη Γερμανία.

«Αυτό είναι τόσο προφανές», είπε, προσθέτοντας πως πρέπει να κάνουμε όσο το δυνατόν περισσότερα, το συντομότερο δυνατό.

Με πληροφορίες από BBC