Η Εβδομάδα Λεσβιακής Ορατότητας, που γιορτάζεται κάθε χρόνο στα τέλη Απριλίου, διοργανώθηκε για πρώτη φορά στην Καλιφόρνια το 1990 και πλέον έχει γίνει θεσμός σε όλο τον κόσμο. Ούσες σε μεγάλο βαθμό αόρατες στο παρελθόν, οι λεσβίες σήμερα έχουν λόγο να γιορτάσουν την ορατότητά τους. Αλλά στο παρελθόν, το να είσαι «εκτός οπτικού πεδίου» της ετεροφυλόφιλης κοινωνίας ήταν ταυτόχρονα ευλογία και κατάρα.

Μια από τις πιο διαβόητες φράσεις που αναφέρονται στη Βίβλο για να καταδικάσουν τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα, βρίσκεται στο βιβλίο Λευιτικό 18:22 – μια γραφή της Παλαιάς Διαθήκης που αγκαλιάζεται από ορισμένους που επιμένουν ότι πρέπει να διέπει τον τρόπο ζωής των «καλών χριστιανών». Η νέα έκδοση του στίχου διακηρύσσει: «Δεν θα κοιμηθείς με αρσενικό όπως με γυναίκα. Είναι απεχθές».

Δεν λέει τίποτα για τις γυναίκες που δεν κοιμούνται με γυναίκες. «Θα ήθελα να πιστεύω ότι ο Θεός συμπαθούσε τις λεσβίες. Ωστόσο, η αλήθεια είναι πιθανότατα ότι η αορατότητα των λεσβιών έχει επιδεινωθεί από τη μακρά ιστορία του μισογυνισμού και την απουσία των γυναικών από τις θέσεις εξουσίας. Μας κατέστησαν δύο φορές άσχετες», γράφει σε άρθρο της στο CNN η Allison Hope.

Όχι ότι η αορατότητα έχει μόνο μειονεκτήματα. Πολλοί νόμοι έχουν ποινικοποιήσει τους ομοφυλόφιλους άνδρες, αλλά όχι τις γυναίκες, αφήνοντάς τες σε ελαφρώς ασφαλέστερο έδαφος. Οι λεσβίες έχουν επίσης απαλλαγεί σε μεγάλο βαθμό από ορισμένες από τις χειρότερες μορφές διακρίσεων, τουλάχιστον αυτές που κατοχυρώνονται στο νόμο.

Η δρακόντεια απαγόρευση του gay sex στη Σιγκαπούρη, για παράδειγμα, η οποία καταργήθηκε το 2022, απαγόρευε μόνο το σεξ μεταξύ ανδρών, χωρίς καμία αναφορά στις γυναίκες. Οι ομοφυλόφιλοι άνδρες είναι επίσης πιο πιθανό να πέσουν θύματα εγκλημάτων μίσους και βίας. Το να είμαστε αόρατοι σημαίνει ότι είναι λιγότερο πιθανό να βρεθούμε στο στόχαστρο μιας μισητής νομοθεσίας που απευθύνεται μόνο σε εμάς.

Τίποτα από αυτά δεν σημαίνει, ωστόσο, ότι έχουμε ξεφύγει πλήρως από το ομοφοβικό βιτριόλι και τη βία της κοινωνίας. Οι λεσβίες υφίστανται εδώ και καιρό τις ίδιες αποχρώσεις μίσους, στερεοτύπων και υποταγής που υφίστανται εδώ και καιρό και άλλα ΛΟΑΤΚΙ άτομα.

Διαβασε ακομα

Είσαι ΛΟΑΤΚΙ+; Στο Ιράκ απαγορεύεται διά νόμου να υπάρχεις

Έχουν απεικονιστεί ως δολοφόνοι ή ως δολοφονημένες σε ταινίες και βιβλία, ως αντικείμενο αστεϊσμού ή ως πρωταγωνιστικοί χαρακτήρες, ως αναλώσιμοι ή αόρατοι χαρακτήρες. Έχουν υπομείνει σιωπηλά straight γάμους που νόμιζαν ότι έπρεπε να επιδιώξουν και έχουν χάσει αληθινές αγάπες εξαιτίας ετεροκανονικών κανόνων που οι gay πίστευαν ότι έπρεπε να τηρούν. Έχουν αναγκαστεί εδώ και καιρό να αναλάβουν τον ρόλο της άτεκνης θείας στις κοινότητές τους ή να περιγράφονται κατ’ ευφημισμόν ως εκείνη που ζει με τη μακροχρόνια «φίλη» της. «Περιμέναμε να αποφεύγουμε να τραυματίζουμε τους εύθραυστους ανδρικούς εγωισμούς, αλλά να μπορούμε να ανοίγουμε βάζα ή να φτιάχνουμε βρύσες που στάζουν», γράφει η Hope.

Στις χειρότερες περιπτώσεις, υπήρξαν θύματα και επιζώσες «διορθωτικού» βιασμού, δολοφονίας, κακοποίησης, παρενόχλησης και εξορισμού από τις οικογένειες και τις κοινότητές τους. Μπορεί οι ομοφυλόφιλοι άνδρες να ποινικοποιούνται, αλλά οι ομοφυλόφιλες γυναίκες έχουν εδώ και καιρό στοχοποιηθεί, μερικές φορές με ειδεχθείς τρόπους που περνούν κάτω από το ραντάρ του νόμου και οι οποίοι μένουν ατιμώρητοι.

Παρόλα αυτά, οι λεσβίες δημιουργούσαν αθόρυβα οικογένειες και λειτουργούσαν κάτω από το ραντάρ για μεγάλο χρονικό διάστημα. Είναι πιο εύκολο, άλλωστε, να αποδεχτείς δύο λεσβίες με ένα παιδί ως θείες ή αδελφές από ό,τι δύο άντρες με ένα παιδί. «Έχουμε παρακάμψει κάποιες από τις χειρότερες καταδίκες της κοινωνίας», γράφει η Hope.

Ως ακτιβίστριες, οι λεσβίες ήταν βασικές συνήγοροι κατά τη διάρκεια της κρίσης του AIDS, τόσο στη φροντίδα των ετοιμοθάνατων gay ανδρών επιλεγμένων μελών της οικογένειάς τους όσο και στη διεκδίκηση ομοσπονδιακής υποστήριξης για θεραπευτικές επιλογές. Οι λεσβίες ήταν επίσης κρίσιμοι -αλλά μερικές φορές μη αναγνωρισμένοι- παίκτες στην προώθηση του φεμινιστικού κινήματος του Δεύτερου Κύματος και στην υπεράσπιση σε εθνικό επίπεδο. Ωστόσο, όταν ήρθε η ώρα να υποστηριχθούν τα ίσα δικαιώματα για τις λεσβίες, ή ακόμα και να αναδειχθούν οι ανάγκες των λεσβιών στην υπεράσπιση του HIV/AIDS, και οι δύο ομάδες που είχαν βοηθηθεί ως επί το πλείστον απέτυχαν να σταθούν δίπλα τους.

Παρά τις προκλήσεις που αντιμετώπισαν, ή ίσως εξαιτίας τους, γιορτάζουν τον υπέροχο, λεσβιακό εαυτό τους. Ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι οι λεσβίες κάνουν πιο ικανοποιητικό σεξ από ό,τι οι straight, cisgender συνομήλικοί τους και κερδίζουν κατά μέσο όρο εννέα τοις εκατό περισσότερα, πιθανώς λόγω της μειωμένης ανάγκης για καθήκοντα φροντίδας παιδιών και των υψηλότερα αμειβόμενων επαγγελμάτων που ασκούν.

«Κατοικούμε, κατά την άποψή μου, τα καλύτερα μέρη της θηλυκότητας και του ανδρισμού. Είμαστε ηχηροί σύμμαχοι των gay αδελφών μας και των trans συγγενών και φίλων μας (πλην των TERFS, των βαφτισμένων φεμινιστριών που δεν υποστηρίζουν τα trans άτομα). Μπορώ τόσο να πετάξω μια μπάλα ποδοσφαίρου στο παιδί μου όσο και να το σφίξω στην αγκαλιά μου με αγνό μητρικό ζήλο. Μπορώ να κάνω έρωτα με μια γυναίκα και να βλέπω μαζί της ανόητες ρομαντικές κομεντί. Η γυναίκα μου είναι η αδελφή ψυχή μου και η καλύτερη φίλη μου. Αισθάνομαι σαν ένα τεράστιο δώρο που μου δόθηκε να είμαι λεσβία», λέει η Hope.

Με την πάροδο των ετών, οι λεσβίες έχουν αποκτήσει μεγαλύτερη ορατότητα και τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης έχουν εισαγάγει πιο διαφοροποιημένες και ακριβείς απεικονίσεις του ποιες είναι και της ποικιλομορφίας εντός της λεσβιακής κοινότητας. Τηλεοπτικές εκπομπές όπως το The L-Word έσπασαν τους φραγμούς. Η ξέφρενη επιτυχία της ήρθε μετά από πιο εξειδικευμένα μέσα ενημέρωσης που άνοιξαν το δρόμο, όπως το Dyke TV τη δεκαετία του 1990 – ένα κανάλι ειδήσεων δημόσιας πρόσβασης που προβαλλόταν εβδομαδιαία σε δεκάδες αγορές σε όλες τις ΗΠΑ.

Σήμερα, υπάρχουν περισσότερες από μια χούφτα ταινίες και σειρές που παρουσιάζουν επαναλαμβανόμενους λεσβιακούς χαρακτήρες που είναι πολυδιάστατοι και όπου η λεσβία είναι μια πτυχή της προσωπικότητάς τους και όχι ένα μέσο πλοκής. Οι λεσβίες έχουν καλωσορίσει διάσημες ηθοποιούς όπως η Jodie Foster, η Lily Tomlin και η Kate McKinnon, και έχουν αναδείξει άλλες λεσβίες ερμηνεύτριες σε mainstream ρόλους, όπως η Lea DeLaria και η Wanda Sykes.

Υπάρχει επίσης μια ενδιαφέρουσα τάση των λεσβιακών μπαρ, τα οποία αποτελούν εδώ και καιρό κρίσιμους χώρους συγκέντρωσης για τις λεσβίες. Για ένα διάστημα πολλά από αυτά βρίσκονταν στα πρόθυρα της εξαφάνισης, αλλά τώρα κάνουν μια επιστροφή, καθώς νέα στέκια που ανήκουν σε λεσβίες και απευθύνονται σε αυτές ξεφυτρώνουν σε όλες τις ΗΠΑ. «Παντρευόμαστε, κάνουμε παιδιά και αφομοιώνουμε τα ιστορικά εχθρικά -αλλά τώρα πιο φιλόξενα- cishet (ετεροφυλόφιλα και όχι trans) προάστια», γράφει.

Ένοχος ο κατηγορούμενος.

Διαβασε ακομα

Πόσο άλλαξε το #MeToo για τις γυναίκες; Ας ρωτήσουμε τον Χάρβεϊ Γουάινστιν ή τον Ντόναλντ Τραμπ

«Πολλοί από εμάς εκφράζουμε επίσης τη σεξουαλικότητα και το φύλο μας με πιο επεκτατικούς τρόπους. Όταν αποκάλυψα την ταυτότητά μου πριν από μια γενιά, ήσουν είτε cisgender (ταυτιζόσουν με το φύλο που σου αποδόθηκε κατά τη γέννηση), είτε gay, είτε λεσβία. Τώρα, πολλοί ταυτίζονται ως trans, nonbinary, pansexual ή ως μια πληθώρα άλλων έμφυλων και σεξουαλικών ταυτοτήτων.

Σκεφτόμαστε ότι οι λεσβίες συνδέονται με το φύλο, αλλά τόσες πολλές, συμπεριλαμβανομένου και εμού, αισθάνονται πιο ρευστές. Δεν ταιριάζω στο δυαδικό σύστημα των φύλων, αλλά η λέξη λεσβία είναι επίσης η λέξη που με περιγράφει καλύτερα. Η λεσβία δεν είναι απλώς μια προσωπική ταυτότητα, είναι και πολιτική. Υπό αυτή την έννοια, είμαι πάρα πολύ λεσβία. Μια περήφανη λεσβία. Μια μεγάλη λεσβία, για να είμαι πιο ακριβής.

Η ορατότητα έχει σημασία. Το να βλέπεις τον εαυτό σου να αντανακλάται σε ηγέτες, σταρ και πρότυπα παρέχει ένα επίπεδο ψυχολογικής ασφάλειας που είναι ζωτικής σημασίας για να νιώθεις ότι είσαι ένα άτομο που μπορεί να περπατάει στον κόσμο με το κεφάλι ψηλά, σαν να έχει σημασία η ζωή μας.

Σε αυτήν την Εβδομάδα Λεσβιακής Ορατότητας, είμαι ευγνώμων τόσο που με βλέπουν όσο και που γλιστράω αθόρυβα κάτω από το ραντάρ, απαρατήρητη. Δεν υπάρχει τίποτα να δείτε εδώ, πολεμιστές του πολιτισμού. Απλά μια ελαφρώς αρσενική, ρεαλιστική λεσβία εδώ πέρα, που ολοκληρώνει τις καθημερινές εργασίες και αποσύρεται στον καναπέ με τη γυναίκα της για να παρακολουθήσει κάτι αξιοπρεπές στην τηλεόραση».

Αυτό το άρθρο γνώμης της Allison Hope δημοσιεύτηκε στο CNN