Σε ένα μουσείο στο Wick, στον μακρινό βορρά της Σκωτίας, υπάρχει κάτι που μοιάζει με μια ιδιαίτερα μεγάλη ντουλάπα από ξύλο πεύκου.

Με διπλή πόρτα στο μπροστινό μέρος και βαλίτσες στοιβαγμένες από πάνω, δεν θα έμοιαζε παράταιρη σε ένα σύγχρονο υπνοδωμάτιο.

Αλλά δεν προορίζεται για την αποθήκευση ρούχων. Δεν υπάρχουν κρεμάστρες ή ράφια στο εσωτερικό του. Είναι ένα κρεβάτι-κουτί, σχεδιασμένο για να φιλοξενεί ανθρώπους που κοιμούνται.

Γνωστό και ως κρεβάτι ντουλάπας ή στενό κρεβάτι, ήταν εκπληκτικά δημοφιλές σε όλη την Ευρώπη από τη μεσαιωνική εποχή έως τις αρχές του 20ού αιώνα.

Αυτά τα βαριά έπιπλα δεν ήταν κάτι παραπάνω από ένα ξύλινο κουτί που περιείχε ένα κρεβάτι.

Ορισμένα ήταν απλά και ταπεινά, άλλα ήταν περίτεχνα διακοσμημένα, με σκαλιστές, επενδυμένες ή ζωγραφισμένες πλευρές.

Συχνά είχαν πόρτες που έκλειναν για να εγκλωβίσουν τον κοιμώμενο στο σκοτάδι του περιορισμένου εσωτερικού τους, ή ένα μικρό παράθυρο με κουρτίνα.

Τα πιο εντυπωσιακά είχαν ποικίλες χρήσεις, με επιπλέον συρτάρια και ένα κάθισμα στη βάση τους.

Ζεστά καταφύγια

Για αιώνες, νυσταγμένοι εργάτες γης, ψαράδες, ακόμη και μέλη της αριστοκρατίας σύρονταν κάθε βράδυ μέσα σε αυτά τα ζεστά ξύλινα κρησφύγετα.

Τα κρεβάτια-κουτιά ήταν ευέλικτα έπιπλα. Συχνά, χρησιμοποιούνταν σχεδόν ως μικροσκοπικά υπνοδωμάτια – χώροι για να κοιμούνται οι άνθρωποι εκεί που διαφορετικά δεν θα υπήρχε αρκετός χώρος.

Σε μια περίπτωση από το 1890, μια οικογένεια που ζούσε στα σκωτσέζικα Highlands ήταν πολύ μεγάλη για το μονοκατοικία της. Έτσι ορισμένα μέλη κοιμόντουσαν σε ένα κρεβάτι-κουτί στον αχυρώνα, ανάμεσα σε σκύλους και άλογα, σύμφωνα με την Wick Society.

Διαβασε ακομα

Ονειρικά τοπία, κέλτικη αύρα και ουίσκι: Ταξίδι στην γεμάτη αντιθέσεις Σκωτία

Ήταν επίσης σύνηθες να χρησιμοποιούνται από τους μετανάστες εργάτες σε ορισμένες περιοχές, όπως η υπερπληθώρα των ψαράδων ρέγγας που κατέβαιναν στην περιοχή του Wick κατά τη διάρκεια της αλιευτικής περιόδου, με έως και πέντε ή έξι άτομα να μοιράζονται ένα κρεβάτι.

Στην πραγματικότητα, το να μοιράζεσαι ένα κρεβάτι-κουτί με μέλη της οικογένειας ή συναδέλφους δεν ήταν ασυνήθιστο.

Στο μελόδραμα The Factory Lad του 1825, οι εργάτες κοιμόντουσαν σε κρεβάτια-κουτιά, με δύο ή τρία άτομα σε κάθε ένα. Ορισμένα είχαν τρύπες για εξαερισμό, καθώς ο συνωστισμός πολλών ανθρώπων μπορεί να εγκυμονούσε τον κίνδυνο ασφυξίας.

Σε μια ιστορία από τη Γαλλία του 13ου αιώνα πρωταγωνιστεί μια γυναίκα που έκρυβε τρεις «μυστικούς επισκέπτες» μέσα σε ένα τέτοιο κρεβάτι, οι οποίοι στη συνέχεια χάνονταν στο αποπνικτικό εσωτερικό του.

Αυτά τα κρεβάτια ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένα στη Βρετανία και στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Σύμφωνα με έναν απολογισμό του 1840, τα περισσότερα σπίτια στη Βρετάνη της Γαλλίας περιλάμβαναν αυτά τα έπιπλα, τα οποία ήταν συνήθως κατασκευασμένα από δρυ.

Μπορεί να υπήρχαν αρκετά σε ένα δωμάτιο και το καθένα είχε ένα μακρύ ξύλινο μπαούλο τοποθετημένο στη βάση του.

«Αυτό είναι πάντα το τιμητικό κάθισμα και χρησίμευε επίσης ως σκαλοπάτι για να βοηθάει την οικοδέσποινα να ανεβαίνει στον υπερυψωμένο καναπέ της», αναφέρει ο συγγραφέας Thomas Adolphus Trollope.

Υπήρχε όμως και ένα ακόμη πλεονέκτημα σε αυτά τα ιδιαίτερα κρεβάτια, που δεν ήταν άλλο από τη ζεστασιά.

Χωρίς σύγχρονη θέρμανση ή μόνωση, το χειμώνα τα υπνοδωμάτια μπορούσαν να είναι κυριολεκτικά παγωμένα, τόσο κρύα, που ήταν συνήθης πρακτική να πηγαίνει κανείς για ύπνο φορώντας καπέλο, έτσι ώστε μόνο το πρόσωπό του να είναι εκτεθειμένο. Και τότε έκανε πολύ περισσότερο κρύο.

Διαβασε ακομα

Ποιος είναι αυτός ο Ρούμπικ που το 99% δεν μπορεί να λύσει τον κύβο του;

Ο Roger Ekirch, διακεκριμένος πανεπιστημιακός καθηγητής ιστορίας στο Virginia Tech της Βιρτζίνια και συγγραφέας του βιβλίου At Day’s Close: A History of Nighttime, εξηγεί ότι από τον 14ο έως τον 19ο αιώνα, η Ευρώπη και τμήματα της Βόρειας Αμερικής βίωναν τη Μικρή Εποχή των Παγετώνων.

Στο Λονδίνο, ο Τάμεσης πάγωσε σε δεκαοκτώ περιπτώσεις, γεγονός που έχει να συμβεί από το 1963. «Τα ημερολόγια είχαν αναφορές για μελανοδοχεία που πάγωναν μέσα σε μια νύχτα», λέει.

Το κρεβάτι-κουτί συνδέθηκε τελικά με τη φτώχεια και την ζωή στην επαρχία, κάτι που ήταν αρκετό για να το βγάλει εκτός μόδας.

Με πληροφορίες από BBC