Σε έναν κόσμο που ασφυκτιά από πλαστικά μιας χρήσης, μια απλή συνήθεια μπορεί να κάνει τη διαφορά. Η Μελίσα Βάλιαντ, ακτιβίστρια για τη μείωση της πλαστικής ρύπανσης, κουβαλά πάντα μαζί της τα δικά της επαναχρησιμοποιούμενα μαχαιροπίρουνα. Μια μικρή πράξη αντίστασης στην κουλτούρα του «χρήση και απόρριψη» που, όπως εξηγεί, τροφοδοτεί την κλιματική κρίση.

Γιατί όμως μια τόσο απλή επιλογή έχει σημασία; Η απάντηση βρίσκεται στον ίδιο τον κύκλο ζωής του πλαστικού. Από την εξόρυξη των ορυκτών καυσίμων που αποτελούν την πρώτη ύλη του, μέχρι την καύση τους για την παραγωγή ενέργειας και την τελική του απόρριψη, το πλαστικό συνδέεται άρρηκτα με την εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου, επιταχύνοντας την υπερθέρμανση του πλανήτη. Τα πλαστικά μαχαιροπίρουνα μιας χρήσης, κατασκευασμένα συχνά από πολυστυρένιο, ένα παράγωγο του πετρελαίου, αποτελούν χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της προβληματικής σχέσης.

«Το πλαστικό συμβάλλει στην κλιματική αλλαγή σε κάθε στάδιο του κύκλου ζωής του», τονίζει η Valliant, διευθύντρια επικοινωνίας στο Beyond Plastics. «Η παραγωγή πλαστικού, ειδικότερα, θερμαίνει τον πλανήτη τέσσερις φορές πιο γρήγορα από ό,τι τα αεροπορικά ταξίδια. Επιπλέον, η διαδικασία εξόρυξης και επεξεργασίας των ορυκτών καυσίμων προκαλεί ρύπανση του αέρα και των υδάτων, ενώ τα εργοστάσια παραγωγής πλαστικού εκπέμπουν τοξικές ουσίες».

Η περιβαλλοντική αδικία είναι μια ακόμη πτυχή του προβλήματος. Οι μονάδες παραγωγής και οι χώροι απόρριψης πλαστικών τείνουν να συγκεντρώνονται σε κοινότητες χαμηλότερου εισοδήματος και μειονοτήτων, επιδεινώνοντας τα προβλήματα υγείας και αυξάνοντας τα ποσοστά καρκίνου σε αυτές τις περιοχές.

Η Δρ. Τζίλιαν Γκόλντφαρμπ, αναπληρώτρια καθηγήτρια χημικής και βιομοριακής μηχανικής στο Πανεπιστήμιο Cornell, επισημαίνει την ενεργοβόρα διαδικασία επεξεργασίας του αργού πετρελαίου, η οποία απαιτεί τεράστιες ποσότητες νερού, επιβαρύνοντας περαιτέρω τους φυσικούς πόρους. «Ένα τυπικό διυλιστήριο χρησιμοποιεί περίπου 1,5 βαρέλι νερό για κάθε βαρέλι πετρελαίου που επεξεργάζεται», δήλωσε η Goldfarb, συνεργάτιδα της Αμερικανικής Χημικής Εταιρείας.

Διαβασε ακομα

Υπάρχει σοβαρός λόγος που λέγονται πλαστικά μιας χρήσης

Ο αντίκτυπος της επιλογής επαναχρησιμοποιούμενων μαχαιροπίρουνων

Ορισμένες μελέτες εκτιμούν ότι ενδεχομένως χρησιμοποιούνται 36 έως 40 δισεκατομμύρια πλαστικά σκεύη κάθε χρόνο μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες, δηλαδή περισσότερα από 100 εκατομμύρια την ημέρα, δήλωσε η Βάλιαντ.

Ίσως πιστεύεις ότι η ανακύκλωση πλαστικών μαχαιροπίρουνων μπορεί να αντισταθμίσει τις βλάβες από τη χρήση τους. Αλλά μέχρι το 2018, μόνο το 9% του συνόλου του πλαστικού που παρήγαγε ποτέ ο κόσμος – περίπου 9 δισεκατομμύρια μετρικοί τόνοι – είχε ανακυκλωθεί, σύμφωνα με έκθεση του Περιβαλλοντικού Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών.

Αυτό σημαίνει ότι το μεγαλύτερο μέρος του υπολοίπου καταλήγει στις χωματερές, και η σκόπιμη ανθεκτικότητα των πλαστικών σημαίνει ότι «το πιρούνι με το οποίο (έφαγες) το γεύμα σου σήμερα θα μπορούσε να καταλαμβάνει χώρο σε μια χωματερή για τα επόμενα 500 χρόνια», δήλωσε η Γκόλντφαρμπ.

«Στις χωματερές, τα πλαστικά σκεύη αποδυναμώνονται από μηχανικές δυνάμεις, όπως η τριβή της μετακίνησης και η συμπίεση ανάμεσα σε κυριολεκτικά τόνους σκουπιδιών, καθώς και από βιολογικά και χημικά μέσα, όπως τα βακτήρια που υπάρχουν στις χωματερές και τα διαβρωτικά χημικά», δήλωσε η Γκόλντφαρμπ. «Αν και αυτό κάνει ελάχιστα πράγματα για να αποδομηθούν τα σκεύη σε σημαντικό χρονικό διάστημα, οδηγεί στην απελευθέρωση περισσότερων μικροπλαστικών, τα οποία μπορούν να ταξιδέψουν με τα αποστραγγίσματα και τελικά να μολύνουν τα αποθέματα υπόγειων υδάτων».

Διαβασε ακομα

Μικροπλαστικά στα τρόφιμα, στο αίμα, στους όρχεις – τώρα και στον εγκέφαλο

Ό,τι δεν ανακυκλώνεται ή δεν πετιέται καίγεται ή απορρίπτεται στα σκουπίδια, δήλωσαν οι ειδικοί. Η καύση των πλαστικών σκευών απελευθερώνει διοξείδιο του άνθρακα στο περιβάλλον, δήλωσε η Γκόλντφαρμπ, και ένας αποτεφρωτήρας που δεν βρίσκεται στην υψηλότερη δυνατή απόδοση μπορεί να απελευθερώσει σωματίδια και μονοξείδιο του άνθρακα.

Ωστόσο, οι εκπομπές αυτών των ρύπων από την καύση είναι συνήθως χαμηλές σε σύγκριση με τις εκπομπές από τους χώρους υγειονομικής ταφής, σύμφωνα με εκθέσεις της Υπηρεσίας Προστασίας του Περιβάλλοντος των ΗΠΑ. Ο οργανισμός παρακολουθεί τις εκπομπές στον αέρα και έχει πρότυπα για τους ρύπους, δήλωσε η Γκόλντφαρμπ.

Η διαδικασία παραγωγής των πλαστικών έχει σημαντικά χειρότερες επιπτώσεις στο περιβάλλον από ό,τι η χρήση τους από τον άνθρωπο, γεγονός που αποτελεί «έναν ακόμη λόγο για τον οποίο οι λύσεις διαχείρισης αποβλήτων για τα πλαστικά μιας χρήσης και τα πλαστικά γενικά δεν πρόκειται να περιορίσουν σημαντικά αυτή την κρίση», δήλωσε η Βάλιαντ. «Στην πραγματικότητα πρέπει να σταματήσουμε τη ρύπανση στην πηγή, πράγμα που σημαίνει μείωση της παραγωγής και της χρήσης του πλαστικού εξαρχής».

Για να περιορίσεις τη χρήση πλαστικών μαχαιροπίρουνων, μπορείς να στραφείς σε κομποστοποιημένα, μπαμπού ή μεταλλικά σκεύη, τα οποία γενικά απαιτούν ή παράγουν σημαντικά λιγότερη ενέργεια, νερό, απόβλητα ή εκπομπές, δήλωσε η Γκόλντφαρμπ. Η παραγωγή ενός κιλού πιρουνιών από μπαμπού, για παράδειγμα, δαπανά 0,46 κιλοβάτ ανά ώρα, ενώ η παραγωγή ενός κιλού πλαστικών πιρουνιών δαπανά 11 κιλοβάτ ανά ώρα, σύμφωνα με την Γκόλντφαρμπ. (Η κατασκευή μεταλλικών σκευών, ωστόσο, απαιτεί περισσότερο νερό από ό,τι τα πλαστικά σκεύη).

Αλλά δεν χρειάζεται να αγοράσεις ένα επαναχρησιμοποιούμενο σετ από ένα μοντέρνο περιβαλλοντικό κατάστημα – μπορείς απλά να χρησιμοποιήσεις αυτό που ήδη έχεις, δήλωσε η Βάλιαντ. Και αν ένα πλαστικό πιρούνι ζυγίζει περίπου 5 γραμμάρια, οι χωματερές μας θα γλιτώσουν από περίπου 200.000 τόνους πλαστικών σκευών μιας χρήσης, «βάρος που ισοδυναμεί με 889 Αγάλματα της Ελευθερίας», πρόσθεσε η Valliant.

Διαβασε ακομα

Τι θα συμβεί αν σταματήσουμε να χρησιμοποιούμε πλαστικά

Για να θέσει σε προοπτική την εξοικονόμηση στη χρήση ηλεκτρικής ενέργειας, η Γκόλντφαρμπ είπε ότι η μετάβαση από τα πλαστικά πιρούνια στα μεταλλικά «θα μπορούσε να εξοικονομήσει αρκετή ενέργεια για να φορτίσεις το iPhone σου μία φορά την ημέρα για πέντε χρόνια».

«Στη θάλασσα των πλαστικών απορριμμάτων που δημιουργούμε κάθε χρόνο, ένα άτομο που αλλάζει σε επαναχρησιμοποιήσιμα μαχαιροπίρουνα είναι απίθανο να αλλάξει τις παγκόσμιες περιβαλλοντικές επιπτώσεις των πλαστικών σκευών σε κλίμακα ανάσχεσης του κλίματος», δήλωσε η Γκόλντφαρμπ. «Ωστόσο, η δράση αυτού του ατόμου – αν κοινοποιηθεί και συζητηθεί με άλλους – μπορεί να αποτελέσει τη βάση για μια κοινότητα αλλαγής.

«Στις ΗΠΑ, οι πολιτείες και οι δήμοι απαγορεύουν τα πλαστικά μιας χρήσης (συμπεριλαμβανομένων των σκευών) σε αυξανόμενο αριθμό», πρόσθεσε η Γκόλντφαρμπ. «Αυτές οι συλλογικές δράσεις θα μπορούσαν να έχουν πολύ σημαντικές επιπτώσεις».

Επιπλέον, μειώνοντας το μερίδιό σου στα πλαστικά απορρίμματα και τις επιπτώσεις τους στη ρύπανση και την κλιματική κρίση, θα μειώσεις και τις πιθανότητες να υπάρχουν μικροπλαστικά στο σώμα σου, λένε οι ειδικοί – ένα φαινόμενο που εντοπίζεται όλο και περισσότερο από πρόσφατες έρευνες. Μελέτες έχουν βρει μικροπλαστικά στο ανθρώπινο αίμα, στους πνεύμονες, στον πλακούντα, στον εγκέφαλο και στους όρχεις.

Διαβασε ακομα

Η μεγάλη απάτη της ανακύκλωσης πλαστικών

«Αυτό είναι πραγματικά ανησυχητικό, επειδή πολλά από αυτά τα χημικά συνδέονται με καρκίνο, ορμονικές διαταραχές, διαβήτη, προβλήματα γονιμότητας – όσο περισσότερα μαθαίνουμε, τόσο πιο τρομακτικά γίνονται τα πράγματα», δήλωσε η Valliant. «Θα πρέπει να μειώσουμε την έκθεσή μας σε αυτά, και γι’ αυτό είναι τόσο σημαντικό για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να αναγκάσουν τις εταιρείες να το πράξουν».

Με πληροφορίες από CNN