Πηγή: UNDP Tanzania/KumiMedia
Μεγέθυνση κειμένου
Ένας ηλιακός φορτιστής για κινητό τηλέφωνο ήταν η πηγή έμπνευσης για αυτές τις καινοτόμες σχολικές τσάντες που έχουν στόχο να κάνουν τα παιδιά στην Τανζανία να αγαπήσουν το διάβασμα
Όταν ο Innocent James ήταν παιδί διάβαζε τα μαθήματά του αργά τη νύχτα, με μια λάμπα κηροζίνης να ρίχνει φως στα βιβλία του. Το βράδυ ήταν η μόνη στιγμή της ημέρας που μπορούσε να διαβάσει, καθώς μόλις τελείωνε το σχολείο είχε να ασχοληθεί με άλλες δουλειές, όσο ακόμα υπήρχε φυσικό φως.
Στην Αρούσα, την περιοχή της βόρειας Τανζανίας που ζούσε με την οικογένειά του δεν υπήρχε ηλεκτρικό ρεύμα κι έτσι οι γονείς του έπρεπε να ξοδεύουν αρκετά χρήματα για να αγοράζουν κηροζίνη, πολύτιμη σύμμαχο του James στην προσπάθειά του να αποκτήσει τις πολυπόθητες γνώσεις μες το σκοτάδι.
Ακόμα και σήμερα πολλοί γονείς στην αγροτική Τανζανία – όπου όλο το χρόνο ο ήλιος δύει γύρω στις 7 το απόγευμα – πρέπει να επιλέξουν αν θα κάνουν οικονομία ή αν θα επιτρέψουν στα παιδιά τους να διαβάσουν για το σχολείο τη νύχτα. Αλλά τώρα, η εταιρεία του 33χρονου πλέον James, Soma Bags, προσφέρει μια λύση: Σακίδια πλάτης εξοπλισμένα με ηλιακούς συλλέκτες που φορτίζουν ένα φως ανάγνωσης.
Αυτό που ξεκίνησε ως ένα έργο μικρής κλίμακας με μερικές πεταμένες σακούλες τσιμέντου, μια ραπτομηχανή και ένα ηλιακό πάνελ, έχει γίνει μια επιχείρηση που προσελκύει φιλανθρωπικές οργανώσεις και brands μόδας από όλο τον κόσμο. Πέρυσι, οι Soma Bags (Τσάντες ανάγνωσης στα σουαχίλι) πούλησαν 36.000 ηλιακά σακίδια πλάτης σε ανθρώπους σε όλη την Αφρική, παρέχοντας μια ανεκτίμητη πηγή ενέργειας αφού δύσει ο ήλιος.
Προσιτό φως για τα αγροτικά νοικοκυριά
Ο James ανατράφηκε με τη μητέρα του και τη γιαγιά του, και οι δύο δασκάλες, που αγαπούσαν το διάβασμα.
Στο πανεπιστήμιο της Mwanza, ο James σοκαρίστηκε από τον αριθμό των μαθητών που παρατήρησε ότι «έκαναν κοπάνα» από το μάθημα κι έβγαιναν στο δρόμο για να ζητήσουν χρήματα, κυρίως για να τα ξοδέψουν σε τοπικές καφετέριες με βιντεοπαιχνίδια. Ήθελε να τους βοηθήσει να βρουν τη διάθεση για μάθηση που θυμόταν από τα παιδικά του χρόνια.
«Ήμουν απογοητευμένος», είπε ο James στο CNN, «μπορούσα να δω ότι το πρόβλημα ήταν πολύ, πολύ μεγαλύτερο από ό,τι νόμιζα».
Πριν από το τελευταίο του εξάμηνο, ο James εγκατέλειψε το πανεπιστήμιο και χρησιμοποίησε τα τελευταία χρήματα από τα δίδακτρά του για να αγοράσει ένα κινητό καρότσι βιβλιοθήκης. Άρχισε να επισκέπτεται σχολεία, προσελκύοντας εκατοντάδες παιδιά στις λέσχες ανάγνωσης.
Αλλά παρ’ όλη τη σκληρή δουλειά του, υπήρχε ένα πρόβλημα: Τα παιδιά δανείζονταν βιβλία από αυτόν και στη συνέχεια τα επέστρεφαν αδιάβαστα. Ο James σύντομα συνειδητοποίησε ότι ενώ τα παιδιά ήταν πρόθυμα να διαβάσουν, δεν είχαν την οικονομική δυνατότητα να το κάνουν.
Λιγότερα από τα μισά νοικοκυριά στην ηπειρωτική Τανζανία είναι συνδεδεμένα με ηλεκτρικό ρεύμα. Το ποσοστό αυτό πέφτει μόλις στο ένα τρίτο στις αγροτικές περιοχές. Κατά συνέπεια, πολλές οικογένειες βασίζονται σε λάμπες κηροζίνης για να παρέχουν φως μετά το σκοτάδι.
Αυτές οι λάμπες παράγουν αμυδρό φως και κοστίζουν πολλά για να γεμίσουν με το πολύτιμο καύσιμο. Μολύνουν επίσης τον αέρα και ενέχουν τον κίνδυνο εγκαυμάτων. Οι γονείς συχνά επιλέγουν να στείλουν τα παιδιά τους για ύπνο, εξήγησε ο James, αντί να τους επιτρέπουν να χρησιμοποιούν τη λάμπα για να διαβάσουν.
Η λύση του James – εύκαμπτοι ηλιακοί συλλέκτες ραμμένοι στο εξωτερικό των τσαντών για την τροφοδοσία ενός φωτός ανάγνωσης – εμπνεύστηκε από έναν καθηγητή πανεπιστημίου που κουβαλούσε μαζί του έναν ηλιακό φορτιστή για το τηλέφωνό του, ραμμένο σε μια υφασμάτινη θήκη. «Μου δημιούργησε την αυτοπεποίθηση ότι αυτό που θέλω θα λειτουργήσει», δήλωσε ο James.
Ξεκίνησε το 2016 φτιάχνοντας στο χέρι 80 σακίδια πλάτης το μήνα, ράβοντας πάνω τους ηλιακά πάνελ που προμηθεύτηκε από την Κίνα και τα οποίο φορτίζεις κατά τη διάρκεια της διαδρομής των παιδιών από και προς το σχολείο. Όταν επέστρεφαν στο σπίτι, είχαν αρκετή ενέργεια για ένα φως ανάγνωσης. Μια πλήρως φορτισμένη σχολική τσάντα μπορεί να τροφοδοτήσει ένα φως για έξι έως οκτώ ώρες, πράγμα που σημαίνει ότι μια μέρα με φωτεινό καιρό μπορεί να επιτρέψει πολλές νύχτες ανάγνωσης, ακόμη και αν έρθει συννεφιά.
Ο Τζέιμς λέει ότι τα ηλιακά σακίδια είναι πιο προσιτά από τη χρήση λάμπας πετρελαίου.
Μια ηλιακή τσάντα κοστίζει από 12.000 έως και 22.500 σελίνια Τανζανίας (περίπου 4-8 δολάρια), με το φως ανάγνωσης να περιλαμβάνεται – όσα χρήματα δηλαδή χρειάζονται για τη χρήση μιας λάμπας κηροζίνης για 12 ως 22 ημέρες, σύμφωνα με το μέσο κόστος που υπολογίστηκε σε μια έρευνα σε πελάτες της Soma Bags.
Χτίζοντας την επιχείρηση
Οι τσάντες που πωλούνταν κυρίως από το αυξανόμενο franchise του με τα κινητά καροτσάκια βιβλιοθήκης, έγιναν δημοφιλείς και ο James αύξησε την παραγωγή.
Ίδρυσε τη Soma Bags το 2019 και επέβλεψε την κατασκευή του δικού του εργοστασίου στο χωριό Μπουλάλε, στην περιοχή της Μουάνζα, το 2020. Η εταιρεία απασχολεί πλέον 65 άτομα προσωπικό.
Κατασκευασμένο από επαναχρησιμοποιημένες σακούλες τσιμέντου που βρέθηκαν στους δρόμους της Μουάνζα, όπου ζει ο James, το υλικό των σακιδίων πλάτης είναι ανθεκτικό, ελαφρύ, zero waste, και έρχεται χωρίς κόστος. Τα σακίδια πλάτης έχουν επίσης καλή εμφάνιση – στη μέση των τσαντών, η λευκή σιλουέτα μιας καμηλοπάρδαλης εμφανίζεται μέσα σε φωτεινές κίτρινες ή πράσινες ρίγες.
«Είναι καινοτόμο», δήλωσε ο Joseph Manirakiza, του Αναπτυξιακού Προγράμματος του ΟΗΕ (UNDP), το οποίο υποστηρίζει τις Soma Bags από το 2023. «Ποτέ δεν πίστευα ότι κάποιος θα σκεφτόταν να μετατρέψει τις άδεις σακούλες τσιμέντου που καταλήγουν στα σκουπίδια σε κάτι χρήσιμο».
Οι πελάτες του James είναι, κατά κύριο λόγο, οικογένειες και σχολεία στην αγροτική Τανζανία – άνθρωποι και ιδρύματα με τα οποία είναι εξοικειωμένος από την εποχή που χρησιμοποιούσε το καρότσι της βιβλιοθήκης. Ωστόσο, η εταιρεία επεκτείνεται- πάνω από 200 φιλανθρωπικές οργανώσεις έχουν αγοράσει τσάντες από τον James για να τις διανείμουν σε παιδιά που έχουν ανάγκη, και η Soma Bags γίνεται όλο και πιο δημοφιλής στις αστικές περιοχές.
Ενώ στο εσωτερικό των μικρότερων σακιδίων πλάτης της Soma υπάρχουν φωτιστικά ανάγνωσης που λειτουργούν με μπαταρίες, οι μεγαλύτερες τσάντες της έχουν πλέον ενσωματωμένα συστήματα φόρτισης με μεγαλύτερη χωρητικότητα, που τους επιτρέπουν να τροφοδοτούν και άλλες ηλεκτρονικές συσκευές, όπως φορτιστές τηλεφώνων.
Η εταιρεία έχει επίσης επεκταθεί σε ταξιδιωτικές, αθλητικές και καλλυντικές τσάντες που δεν λειτουργούν με ηλιακή ενέργεια. Ο James έχει πουλήσει σακίδια πλάτης σε φιλανθρωπικές οργανώσεις στη Νιγηρία, τη Ρουάντα, τη Μαδαγασκάρη και τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, καθώς και σε εταιρείες μόδας στην Πολωνία, τη Γερμανία, την Ολλανδία και την Κένυα.
Μια αναπτυσσόμενη βιομηχανία
Περίπου 600 εκατομμύρια Αφρικανοί δεν έχουν πρόσβαση σε ηλεκτρικό ρεύμα. Οι εταιρείες που παράγουν ηλιακούς λαμπτήρες είναι άφθονες στην ήπειρο και το πρόγραμμα διανομής ηλιακού φωτός του ΟΗΕ αποτελεί μέρος μιας παγκόσμιας προσπάθειας να φωτιστούν οι αγροτικές περιοχές με οικονομικά προσιτή και βιώσιμη ενέργεια.
Η υβριδική κοινωνική επιχείρηση Smart Girls Uganda έχει παράξει και διανείμει πάνω από 12.000 δικές της ηλιακές τσάντες σε παιδιά στην Αφρική. «Είναι σημαντικό για πολλές εταιρείες να παράγουν ηλιακές τσάντες σε όλη την ήπειρο», δήλωσε η διευθύνουσα σύμβουλός της, Jamila Mayanja.
«Πρόκειται για κάτι περισσότερο από απλό φωτισμό– πρόκειται για το να τους δώσουμε τον έλεγχο της εκπαίδευσής τους, του μέλλοντός τους και τελικά να βοηθήσουμε να σπάσει ο κύκλος της φτώχειας στις κοινότητές τους».
Η Soma Bags έχει αναγνωριστεί από πολυάριθμα βραβεία και ιδρύματα, όπως το UNDP και η βρετανική κυβέρνηση.
«Υπάρχει μια γενιά νέων ανθρώπων [στην Τανζανία] που έρχονται και έχουν συνειδητοποιήσει ότι πρέπει να πάρουν το μέλλον στα χέρια τους», δήλωσε ο Manirakiza. «Ο Innocent αντιπροσωπεύει μια ομάδα νέων ανθρώπων που χρησιμοποιούν το ταλέντο τους για να κάνουν κάτι ουσιαστικό».
Καθώς η εταιρεία του συνεχίζει να επεκτείνεται, ο James γίνεται όλο και πιο πολυάσχολος, αλλά εξακολουθεί να βρίσκει χρόνο για να οργανώνει ομάδες ανάγνωσης για παιδιά από το κινητό του καρότσι βιβλιοθήκης δύο φορές την εβδομάδα. Τώρα, τα παιδιά φτάνουν για τις αναγνώσεις του με τις τσάντες του στην πλάτη τους.
«Μερικές φορές βλέπω ένα παιδί με την τσάντα και λέω, ουάου», λέει ο James χαμογελώντας, «δεν μπορώ πραγματικά να το πιστέψω».
Ακολουθήστε το pride.gr στο Google News και ενημερωθείτε πρώτοι
Νεοτερα
