Ο εθισμός στα ψώνια, ο οποίος είναι επίσης γνωστός ως ψυχαναγκαστική διαταραχή αγορών, είναι η έντονη επιθυμία να προχωρήσεις σε μία νέα αγορά – και μετά μία άλλη και μία άλλη – ή να ξοδεύεις τα χρήματά σου αλόγιστα – ακόμα και αν, ουσιαστικά, παραπονιέσαι πως δεν φτάνει ο μισθός σου για να περάσεις τον μήνα.

Μάλιστα, σε ορισμένες περιπτώσεις αυτές οι παρορμήσεις είναι τόσο έντονες που σου είναι δύσκολο ή αδύνατο να τις ελέγξεις, καταλήγοντας – συχνά – με δεκάδες άχρηστα και κακής ποιότητας προϊόντα που είτε τα χαρίζεις σε φίλους και ξαδέρφια ή απλώς τα πετάς στον κάδο των απορριμμάτων, επιβαρύνοντας, με τον τρόπο σου, περαιτέρω το περιβάλλον.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Commons | Sustainable Lifestyle App (@commonsearth)

Εθισμένοι στο ξόδεμα χρημάτων

Για την ψυχοθεραπεύτρια Pamela Roberts, η οποία ειδικεύεται στην καταπολέμηση των εθισμών, τα «ψυχαναγκαστικά ψώνια» έχουν ενσωματωθεί στην καθημερινότητα πολλών, καθώς οι άνθρωποι περνούν όλο και περισσότερο χρόνο στο διαδίκτυο.

Παραδέχεται, μάλιστα, πως όταν κάτι γίνεται συνήθεια, ένα άτομο αρχίζει να αισθάνεται αδύναμο, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να σταματήσει τις παρορμήσεις αυτές – ακόμη και αν αναγνωρίζει ότι του κάνουν κανό.

«Εάν είστε εθισμένοι στο να ξοδεύετε χρήματα και διαπιστώνετε ότι αυτό επηρεάζει τα οικονομικά, τις σχέσεις, την υγεία και την ποιότητα ζωής σας, αυτό είναι εξίσου σοβαρό με οποιονδήποτε άλλο εθισμό», λέει η Roberts στο ιστολόγιό της.

«Όταν κάνουμε μια αγορά, ο εγκέφαλός μας απελευθερώνει ενδορφίνες και ντοπαμίνη. Για ορισμένους, αυτή η στιγμιαία ευχαρίστηση μπορεί να οδηγήσει σε ψυχαναγκαστικά ψώνια, καθώς η άμεση ανταμοιβή και το κίνητρο να ξαναζήσουν την “έξαψη” αρχίζει να υπερτερεί του αυτοελέγχου και των πρακτικών οικονομικών εκτιμήσεων».

Διαβασε ακομα

Βλέπω πορνό πρωί, μεσημέρι, βράδυ

Τα σημάδια είναι εκεί

Αν συχνά ανησυχείς ότι ψωνίζεις πολύ παραπάνω απ’ ό,τι θα ήθελες και αντέχει η τσέπη σου, αλλά δεν είσαι σίγουρ@ εάν είσαι εθισμέν@ στα ψώνια, ρίξε μια ματιά στα σημάδια:

• Ξοδεύεις ως αντίδραση στα συναισθήματα θυμού, λύπης ή άγχους
• Οι αγοραστικές σου συνήθειες αποσπούν συνεχώς την προσοχή σου από άλλες προτεραιότητες
• Αγοράζεις υπερβολικές ποσότητες προϊόντων που δεν χρειάζεσαι πραγματικά
• Δεν χρησιμοποιείς τελικά ποτέ τα προϊόντα που αγοράζεις και απλώς τα χώνεις στην ντουλάπα
• Ξοδεύεις πολλά χρήματα σε υπερβολικά δώρα
• Ξοδεύεις πολύ παραπάνω από όσο αντέχει η τσέπη σου, με αποτέλεσμα να μη σου φτάνουν τα χρήματα – αυτό όμως δεν σε εμποδίζει να ξαναχρεώσεις την πιστωτική σου
• Περνάς πολύ χρόνο χαζεύοντας online μαγαζιά και στέλνεις συχνά σε φίλους και γνωστούς φωτογραφίες από νέα προϊόντα που είδες
• Οι κάρτες σου είναι υπερφορτωμένες
• Κρύβεις τις αγορές και τις αποδείξεις από τα άλλα μέλη της οικογένειας, γνωρίζοντας ότι θα σου «την πουν»
• Γίνεσαι όλο και πιο μυστικοπαθής γύρω από τις αγοραστικές συνήθειες και τα οικονομικά σου
• Θυμώνεις όταν ακούς να σου λένε πως ξοδεύεις υπερβολικά ή όταν δεν ενθουσιάζονται οι άλλοι με τις αγορές σου

Κάτι φταίει, αλλά τι;

Πολλοί άνθρωποι αναπτύσσουν κάποιον εθισμό ως τρόπο αντιμετώπισης των συναισθημάτων τους – κάτι τέτοιο ισχύει και για όσους είναι εθισμένοι στα ψώνια.

Τα καταναγκαστικά ψώνια μπορεί να είναι ένας τρόπος για να αποφύγει κάποιος κάτι που τον απασχολεί ή για να καλύψει αρνητικά και δυσάρεστα συναισθήματα, όπως η θλίψη, η πλήξη, το άγχος και το στρες.

Εάν, για παράδειγμα, αντιμετωπίζεις δυσκολίες στη δουλειά, το σπίτι ή τη σχέση σου, εύκολα μπορεί να στραφείς στα ψώνια για να αποσπάσεις το μυαλό και την προσοχή σου, ειδικά εάν νιώθεις πως πρέπει άμεσα, με κάποιον τρόπο, να ανεβάσεις τη διάθεσή σου.

Με την πάροδο του χρόνου, ωστόσο, τα ψώνια μπορεί να γίνουν συνήθεια και κάτι στο οποίο καταφεύγεις συστηματικά για να αποφύγεις άλλα εξαιρετικής σημασίας ζητήματα που σε απασχολούν και πρέπει να αντιμετωπισθούν.

Διαβασε ακομα

Η ορμόνη της αγάπης μπορεί να δώσει τη λύση στους εθισμούς

Οι επιπτώσεις

Παρόλο που η έξαρση ενδορφινών και ντοπαμίνης κάθε φορά που κάποιος αγοράζει κάτι φέρνουν ένα προσωρινό αίσθημα ευφορίας, συχνά, η ευχάριστη αυτή διάθεση δίνει τη θέση της στις ενοχές, την ντροπή και το άγχος.

Αυτά τα συναισθήματα, όμως, μπορεί στη συνέχεια να οδηγήσουν το άτομο στο να προβεί εκ νέου σε άλλες αγορές, οδηγώντας σε έναν ατελείωτο φαύλο κύκλο.

Εκτός αυτού, ο εθισμός στα ψώνια μπορεί να οδηγήσει σε χρέη και οικονομική στενότητα, αλλά και σε προβλήματα στις σχέσεις, ενώ πολλές φορές η μυστικότητα που συνοδεύει αυτές τις αγορές μπορεί να φέρει απομόνωση και συναισθηματικό πόνο.

Ο εθισμός από μόνος του μπορεί να επιβαρύνει σημαντικά την ψυχική υγεία, κάνοντας τον άνθρωπο να νιώθει θλιμμένος ή και απογοητευμένος – ειδικά εάν βλέπει ότι οι άλλοι δεν συμμερίζονται τον ενθουσιασμό του/της για τα ψώνια και τα καινούργια προϊόντα του.

Υπάρχει λύση

Εάν ανησυχείς ότι το πράγμα με τις καταναγκαστικές αγορές «έχει ξεφύγει», βρίσκεσαι σε καλό δρόμο, αφού το πιο σημαντικό πρώτο βήμα που πρέπει να κάνει κάποιος είναι να αναγνωρίσει και να αποδεχτεί ότι υπάρχει πρόβλημα.

Στη συνέχεια, όπως και με όλους τους εθισμούς, ένας ειδικός ψυχικής υγείας μπορεί να σε καθοδηγήσει και να σε βοηθήσει να εντοπίσεις τα πραγματικά προβλήματα που σου δημιουργούν αυτή την ανάγκη για ανελέητο shopping.

Έτσι, εκτός από την ψυχολογία, θα δεις σύντομα να εξυγιαίνονται η διάθεση, ο ύπνος, οι σχέσεις και, φυσικά, η τσέπη σου.