«Κόλλησα σχεδόν αμέσως», λέει σήμερα ο 30χρονος Shaun Flores, ο οποίος είδε πορνό για πρώτη φορά στην ηλικία των 11 ετών. «Μου έμοιαζε εντυπωσιακό τι μπορεί να κάνουν οι άνθρωποι όταν φαίνεται να περνούν την καλύτερη στιγμή της ζωής τους». Αλλά η περιέργεια του Shaun, μετατράπηκε γρήγορα σε εθισμό.

Περιγράφει ότι παρακολουθούσε πορνό πρωί, μεσημέρι και βράδυ, λέγοντας ότι έγινε τόσο «συνηθισμένο όσο το βούρτσισμα των δοντιών». Ο Shaun μοιράστηκε την ιστορία του σε μια νέα σειρά του BBC iPlayer, Sex After. «Συνειδητοποίησα ότι υπήρχε πρόβλημα όταν δεν είχα ενέργεια να κάνω τίποτα», λέει. «Δεν ήθελα να παίξω ποδόσφαιρο, ήθελα απλώς να είμαι μέσα στο δωμάτιο μου».

«Ένιωθα ντροπή και ενοχές, και ό,τι κι αν προσπαθούσα να κάνω, δεν μπορούσα να σταματήσω. Τότε ήταν που κατάλαβα ότι κάτι δεν πήγαινε καλά» εξηγεί.

Αν και δεν αναπτύσσουν εθισμό όλοι όσοι παρακολουθούν πορνό, ο Shaun δεν είναι ο μόνος. Σύμφωνα με την έκθεση Online Nation 2024 της Ofcom, το 29% των ενηλίκων του Ηνωμένου Βασιλείου είχε πρόσβαση σε διαδικτυακό πορνό τον Μάιο του 2024. Επιπλέον, νέα έρευνα από το κέντρο θεραπείας εθισμού, UKAT, υποδηλώνει ότι εκατομμύρια Βρετανοί βλέπουν τακτικά πορνογραφία – με 1,8 εκατομμύρια να παρακολουθούν καθημερινά, κάποιοι πολλές φορές την ημέρα.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, όλο και περισσότεροι άνθρωποι αναζητούν βοήθεια για προβληματική χρήση πορνό. Η Paula Hall, διαπιστευμένη ψυχοθεραπεύτρια σεξουαλικής και σχεσιακής ψυχοθεραπείας από το UKCP στο The Laurel Centre, στο Λονδίνο, ειδικεύεται στην παροχή βοήθειας σε άτομα που πλήττονται από τον εθισμό στο σεξ και τον εθισμό στο πορνό.

«Ο αριθμός των πελατών που ζητούν βοήθεια σχετικά με προβλήματα πορνογραφίας στο The Laurel Centre έχει διπλασιαστεί τα τελευταία χρόνια, όπως και τα αιτήματά μας από τους επαγγελματίες υγείας για περαιτέρω εκπαίδευση», λέει στο BBC.

Η Paula Hall εξηγεί ότι έχουν παρατηρήσει επίσης ότι αυξάνονται σε αριθμό οι νεότεροι άνθρωποι που ζητούν βοήθεια. «Πριν από δέκα χρόνια, η πλειονότητα των πελατών μας ήταν παντρεμένοι άνδρες ηλικίας 40 και 50 ετών που ζητούσαν βοήθεια επειδή η σύντροφός τους είχε ανακαλύψει ότι έβλεπαν πορνό», λέει.

«Όμως, όλο και περισσότερο, οι πελάτες μας είναι 20άρηδες και 30άρηδες, πολλοί από τους οποίους είναι ανύπαντροι, οι οποίοι αναγνωρίζουν την αυξανόμενη επιβάρυνση της χρήσης πορνό στη ζωή τους και στην ικανότητά τους να αποκτήσουν ή να διατηρήσουν μια σχέση».

«Μόλις ξεκινήσεις, είναι δύσκολο να σταματήσεις»

Ο Lee Fernandes, επικεφαλής θεραπευτής στην ομάδα UKAT, λέει επίσης ότι ο αριθμός των ατόμων που έχει προβεί σε θεραπεία για την προβληματική χρήση πορνό έχει αυξηθεί «σημαντικά» τα τελευταία χρόνια. Πλέον δέχονται καθημερινά πολλαπλά αιτήματα από ανθρώπους που παλεύουν με τη χρήση πορνό. Πριν από το 2020, ήταν ένα ή δύο ερωτήματα την εβδομάδα.

Ο Fernandes εξηγεί ότι η πρόοδος της τεχνολογίας και η επακόλουθη εύκολη πρόσβαση στο πορνό διευκολύνει τους ανθρώπους όλων των ηλικιών να έχουν πρόσβαση σε σεξουαλικό περιεχόμενο στο διαδίκτυο. Πιστεύει ότι αυτό συμβάλλει στην αύξηση των ανθρώπων που ζητούν βοήθεια. «Δεν είναι πολύ δύσκολο για κάποιον να βγάλει το τηλέφωνό του, να μπει σε έναν ιστότοπο και να δει πορνό, είτε είναι 12 ετών είτε 60 ετών», λέει. «Είναι αρκετά ανησυχητικό».

Σύμφωνα με τον Fernandes, άλλοι λόγοι για τους οποίους οι άνθρωποι παρακολουθούν πορνό στο διαδίκτυο είναι η περιέργεια, η πλήξη, η ανακούφιση από το άγχος και η έλλειψη σεξουαλικής ικανοποίησης. Ενώ η χρήση πορνό μπορεί να ξεκινήσει για αυτούς τους λόγους, ο Fernandes το περιγράφει ως «πολύ εθιστικό». «Εκπληρώνει αυτό το σύστημα ανταμοιβής της ντοπαμίνης», εξηγεί. «Από τη στιγμή που ξεκινάς είναι αρκετά δύσκολο να σταματήσεις».

Κλειδί η εκπαίδευση

Η πορνογραφία δεν περιορίζεται πλέον σε ειδικούς ιστότοπους για ενήλικες. Ωστόσο, ενώ η προβληματική χρήση πορνό που μπορεί να οδηγήσει σε εθισμό, δεν αναγνωρίζεται διαγνωστικά ως τέτοιος. Αντ’ αυτού, κατηγοριοποιείται ως προβληματική διαδικτυακή χρήση πορνογραφίας (POPU) ή καταναγκαστική συμπεριφορά.

Για τα άτομα που αναπτύσσουν αυτή τη σχέση με το πορνό, οι επιπτώσεις μπορεί να είναι ιδιαίτερα αρνητικές. Και για τους νεότερους στην κοινωνία που μεγαλώνουν με δωρεάν, σκληρό περιεχόμενο στα χέρια τους, οι επιπτώσεις της πρώιμης υπερβολικής έκθεσης μπορεί να είναι εκτεταμένες.

Σε πρόσφατη έρευνα διαπιστώθηκε ότι, το 2023, το 10% των παιδιών έως 9 ετών είχαν δει πορνό και το 27% μέχρι την ηλικία των 11 ετών.

«Οι νέοι μου λένε ότι η έκθεσή τους στην πορνογραφία είναι ευρέως διαδεδομένη και κανονικοποιημένη – με τη μέση ηλικία στην οποία τα παιδιά βλέπουν για πρώτη φορά πορνογραφία να είναι τα 13 έτη», λέει στο BBC η Dame Rachel de Souza, η νυν Επίτροπος Παιδιών της Αγγλίας.

Προσωπικότητα

«Η πορνογραφία δεν περιορίζεται πλέον σε ειδικές ιστοσελίδες για ενήλικες – τα παιδιά μου λένε ότι μπορούν να δουν βίαιο περιεχόμενο, που απεικονίζει καταναγκαστικές, εξευτελιστικές ή επώδυνες σεξουαλικές πράξεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Οι επιπτώσεις της θέασης αυτού του είδους υλικού είναι τεράστιες – η έρευνά μου έχει διαπιστώσει ότι οι συχνοί χρήστες πορνογραφίας είναι πιο πιθανό να εμπλακούν σε σωματικά επιθετικές σεξουαλικές πράξεις».

Η De Souza προσθέτει ότι είναι «ζωτικής σημασίας» η ποιοτική εκπαίδευση σε θέματα σχέσεων και σεξ, η οποία πρέπει να αποκτήσει ισότιμη σημασία με άλλα μαθήματα, ώστε να βοηθήσει τους νέους να κατανοήσουν ότι η πορνογραφία είναι μη ρεαλιστική.

Η Silva Neves, ψυχοθεραπεύτρια που ειδικεύεται στη θεραπεία ψυχαναγκαστικών σεξουαλικών συμπεριφορών, συμφωνεί ότι η παρακολούθηση πορνό σε νεαρή ηλικία μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις. Ωστόσο, τονίζει ότι η έλλειψη ποιοτικής σεξουαλικής αγωγής για τους νέους οδηγεί στο να αναζητούν πληροφορίες αλλού. «Τότε θα δουν άτριχα αιδοία», λέει. «Θα δουν πέη 23 εκατοστών».

«Θα δουν σκληρή συνουσία που διαρκεί 30 λεπτά και πνιγμό, και όλα αυτά τα πράγματα και θα σκεφτούν: Εντάξει, αυτό είναι το σεξ. Αλλά είναι πολύ πιο εύκολο να δείξουμε με το δάχτυλο το πορνό και να πούμε ότι το πορνό είναι το πρόβλημα».

Η Courtney Daniella Boateng, 26 ετών, άρχισε να παρακολουθεί πορνό όταν ήταν στο δημοτικό σχολείο. Για την ίδια, αυτό οφείλεται εν μέρει στην έλλειψη κατάλληλης σεξουαλικής εκπαίδευσης, καθώς όπως εξηγεί τα μαθήματά της στο σχολείο επικεντρώνονταν στη βιολογία της αναπαραγωγής και όχι στην εμπειρία του σεξ.

Λέει ότι το ταμπού που φαινόταν να υπάρχει γύρω από αυτό το θέμα το έκανε ακόμη πιο συναρπαστικό να προσπαθήσει να το κατανοήσει. «Κατέληξα να ψάχνω για σεξουαλικά βίντεο», εξηγεί. «Ήταν μια πολύ μεγάλη πόρτα που μόλις είχε ανοίξει σε έναν εντελώς νέο κόσμο».

Η πορνογραφία θέτει μη ρεαλιστικές προσδοκίες

Η Courtney άρχισε να παρακολουθεί σποραδικά, μερικές φορές τα Σαββατοκύριακα ή περιστασιακά πριν από το σχολείο. Αλλά στη συνέχεια, λέει, έβλεπε κάθε μέρα.«Τότε ήταν που άρχισα να συνειδητοποιώ ότι αυτό έχει αρνητικές επιπτώσεις σε μένα, επειδή το κάνω πολύ συχνά», λέει.

Η Courtney είχε σεξουαλική επαφή για πρώτη φορά όταν ήταν 18 ετών – μια στιγμή που περιγράφει ως «τρομερή». «Ποτέ δεν ένιωσα ότι η πραγματική ζωή ανταποκρινόταν στη «διαφημιστική εκστρατεία» που έπαιρνα από την παρακολούθηση πορνό ή τον αυνανισμό», λέει.

Η Courtney συνειδητοποίησε τελικά ότι είχε μια ανθυγιεινή εξάρτηση από το πορνό. «Πάντα αναρωτιόμουν εάν θα μπορούσα να το σταματήσω και αυτό με έκανε να νιώθω τόσο αδύναμη», λέει. Σταμάτησε να παρακολουθεί πορνό στις αρχές της δεκαετίας του 20 και συμφώνησαν μαζί με τον αρραβωνιαστικό της, να απέχουν από το σεξ μέχρι το γάμο τους.

Για τον Shaun, η υπερβολική του συνήθεια στο πορνό τον οδήγησε στο να είναι «εξαντλημένος» από τον αυνανισμό. «Νομίζω ότι ο ρόλος που είχε να παίξει [το πορνό] ήταν ότι διαστρέβλωσε την αίσθηση του εαυτού μου και μου έδωσε μια δυσανεξία γύρω από το σεξ, ή το σώμα μου, ή το πέος μου», λέει.

Ωστόσο, οι ειδικοί λένε ότι είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι, για πολλούς ανθρώπους, είναι δυνατόν να έχουν μια υγιή σχέση με το πορνό. Για ορισμένους, μπορεί να υπάρχουν ακόμη και οφέλη.

Για παράδειγμα, έρευνα που διεξήχθη από το Βρετανικό Συμβούλιο Ταξινόμησης Κινηματογράφου (BBFC) δείχνει ότι το πορνό παρέχει έναν τρόπο στους νέους που δεν είναι σίγουροι για τη σεξουαλικότητά τους να κατανοήσουν καλύτερα τον εαυτό τους.

«Πρέπει να θυμόμαστε ότι μια ανθυγιεινή σχέση με το πορνό εμφανίζεται μόνο όταν το άτομο έχει χάσει τη δύναμη της επιλογής – δεν μπορεί να λειτουργήσει κανονικά στην καθημερινή του ζωή χωρίς να βλέπει πορνό» καταλήγει ο Fernandes. «Θα προτρέπαμε όποιον πιστεύει ότι εμπίπτει σε αυτή την κατηγορία να αναζητήσει επαγγελματική βοήθεια» λέει.

«Έπρεπε να μάθω τι είναι το ρεαλιστικό σεξ» λέει η Courtney. «Έπρεπε να μάθω να αγαπώ το σώμα μου και να μην το συγκρίνω με τα σώματα άλλων γυναικών. Έπρεπε να μάθω να αγαπώ και να μην αντικειμενοποιώ τους ανθρώπους, άνδρες και γυναίκες. Και να μην τους βλέπω απλώς ως σεξουαλικά αντικείμενα, αλλά να τους βλέπω πραγματικά ως ανθρώπους. Αν μπορούσα να γυρίσω το ρολόι πίσω, δεν θα το είχα ξεκινήσει».

Για τον Shaun, το να σταματήσει να βλέπει πορνό, είναι μια από τις «καλύτερες αποφάσεις» που πήρε ποτέ. «Ο εθισμός με έκανε να χάσω τους δεσμούς με τους ανθρώπους γύρω μου και τώρα προσπαθώ να συνδεθώ με ανθρώπους που γενικά αγαπώ και νοιάζομαι πραγματικά», λέει.

Tags