Ένα ματωμένο παντελόνι και μια φερόμενη ομολογία, που αποσπάστηκε εκβιαστικά, συνέβαλαν στο να στείλουν τον Iwao Hakamata στην πτέρυγα των θανατοποινιτών τη δεκαετία του 1960 για ένα έγκλημα που δεν έκανε ποτέ. Τώρα, περισσότερες από πέντε δεκαετίες αργότερα, ο μακροβιότερος θανατοποινίτης στον κόσμο κηρύχθηκε αθώος, σύμφωνα με το ιαπωνικό ραδιοτηλεοπτικό δίκτυο NHK.

Ένα ιαπωνικό δικαστήριο κήρυξε αθώο την Πέμπτη (26/09) τον 88χρονο πλέον Hakamata, ο οποίος καταδικάστηκε άδικα σε θάνατο το 1968 για τη δολοφονία μιας οικογένειας, σηματοδοτώντας το τέλος ενός μαραθώνιου νομικού έπους, που έφερε παγκόσμιο έλεγχο στο σύστημα ποινικής δικαιοσύνης της Ιαπωνίας και τροφοδότησε τις εκκλήσεις για την κατάργηση της θανατικής ποινής στη χώρα.

Κατά τη διάρκεια της επαναληπτικής δίκης, οι δικηγόροι του Hakamata υποστήριξαν ότι οι νέες πληροφορίες αποδεικνύουν την αθωότητά του, ενώ οι εισαγγελείς υποστήριξαν ότι υπήρχαν αρκετά στοιχεία που επιβεβαίωναν, ότι έπρεπε να απαγχονιστεί για το έγκλημα.

Κάποτε επαγγελματίας πυγμάχος, ο Hakamata αποσύρθηκε το 1961 και έπιασε δουλειά σε εργοστάσιο επεξεργασίας σόγιας στη Σιζουόκα της κεντρικής Ιαπωνίας – μια επιλογή που θα στιγμάτιζε την υπόλοιπη ζωή του.

Όταν πέντε χρόνια αργότερα ο εργοδότης του, η σύζυγος του εργοδότη και τα δύο τους παιδιά βρέθηκαν μαχαιρωμένοι μέχρι θανάτου στο σπίτι τους, ο Hakamata, τότε διαζευγμένος που παράλληλα εργαζόταν και σε μπαρ, έγινε ο κύριος ύποπτος της αστυνομίας.

Έπειτα από ημέρες ανελέητης ανάκρισης, ο Hakamata αρχικά παραδέχτηκε τις κατηγορίες που τον βάραιναν, αλλά αργότερα άλλαξε την ομολογία του, υποστηρίζοντας ότι η αστυνομία τον ανάγκασε να ομολογήσει χτυπώντας και απειλώντας τον.

Καταδικάστηκε σε θάνατο με απόφαση των δικαστών με ψήφους 2-1, παρά το γεγονός ότι επανειλημμένα ισχυρίστηκε ότι η αστυνομία είχε κατασκευάσει στοιχεία. Ο ένας δικαστής που διαφώνησε παραιτήθηκε από το δικαστικό σώμα έξι μήνες αργότερα, απογοητευμένος από την αδυναμία του να σταματήσει την καταδίκη.

Ο Hakamata, ο οποίος υποστήριξε έκτοτε την αθωότητά του, θα περνούσε πάνω από τη μισή του ζωή περιμένοντας να απαγχονιστεί, προτού νέα στοιχεία οδηγήσουν στην απελευθέρωσή του πριν από μια δεκαετία.

Αφού η εξέταση DNA στο αίμα που βρέθηκε στο παντελόνι δεν έδειξε καμία ταύτιση με τον Hakamata ή τα θύματα, το περιφερειακό δικαστήριο της Σιζουόκα διέταξε επανάληψη της δίκης το 2014. Λόγω της ηλικίας του και της εύθραυστης ψυχικής του κατάστασης, ο Hakamata αφέθηκε ελεύθερος καθώς περίμενε τη μέρα του στο δικαστήριο.

Το Ανώτατο Δικαστήριο του Τόκιο αρχικά απέρριψε το αίτημα για επανάληψη της δίκης για άγνωστους λόγους, αλλά το 2023 συμφώνησε να δώσει στον Hakamata μια δεύτερη ευκαιρία κατόπιν εντολής του Ανώτατου Δικαστηρίου της Ιαπωνίας.

Οι επαναληπτικές δίκες είναι σπάνιες στην Ιαπωνία, όπου το 99% των υποθέσεων καταλήγουν σε καταδικαστικές αποφάσεις, σύμφωνα με τον ιστότοπο του υπουργείου Δικαιοσύνης.

Ένα δικαστικό σύστημα υπό διερεύνηση

Ακόμα και αν οι υποστηρικτές του πανηγυρίζουν για την αθώωση του Hakamata, τα καλά νέα μάλλον δεν θα αγγίξουν τον ίδιο τον άνθρωπο.

Μετά από δεκαετίες φυλάκισης, η ψυχική υγεία του Hakamata έχει κλονιστεί και «ζει στον δικό του κόσμο», δήλωσε η αδελφή του Hideko, 91 ετών, η οποία εδώ και καιρό αγωνίζεται για την αθωότητά του.

Ο Hakamata μιλάει σπάνια και δεν δείχνει κανένα ενδιαφέρον για τους άλλους ανθρώπους, δήλωσε η Hideko στο CNN.

«Μερικές φορές χαμογελάει χαρούμενα, αλλά αυτό συμβαίνει όταν βρίσκεται στην αυταπάτη του», είπε η Hideko. «Δεν έχουμε καν συζητήσει τη δίκη με τον Iwao λόγω της αδυναμίας του να αναγνωρίσει την πραγματικότητα».

Αλλά η υπόθεση Hakamata αφορούσε πάντα περισσότερους από έναν άνδρα.

Έχει εγείρει ερωτήματα σχετικά με την εξάρτηση της Ιαπωνίας από τις ομολογίες για την έκδοση καταδικαστικών αποφάσεων. Και ορισμένοι λένε ότι είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους η χώρα θα πρέπει να καταργήσει τη θανατική ποινή.

«Είμαι κατά της θανατικής ποινής», δήλωσε η Hideko. «Οι καταδικασθέντες είναι επίσης ανθρώπινα όντα».

Η Ιαπωνία είναι η μόνη χώρα της G7 εκτός των Ηνωμένων Πολιτειών που διατηρεί τη θανατική ποινή, αν και δεν πραγματοποίησε καμία εκτέλεση το 2023, σύμφωνα με το Κέντρο Πληροφόρησης για τη Θανατική Ποινή.

Ο Hiroshi Ichikawa, πρώην εισαγγελέας που δεν συμμετείχε στην υπόθεση του Hakamata, δήλωσε ότι ιστορικά οι Ιάπωνες εισαγγελείς παροτρύνονται να αποσπούν ομολογίες πριν αναζητήσουν αποδεικτικά στοιχεία, ακόμη και αν αυτό σημαίνει ότι πρέπει να απειλούν ή να χειραγωγούν τους κατηγορούμενους για να τους κάνουν να παραδεχτούν την ενοχή τους.

Η έμφαση στις ομολογίες είναι αυτό που επιτρέπει στην Ιαπωνία να διατηρεί τόσο υψηλό ποσοστό καταδικαστικών αποφάσεων, δήλωσε ο Ichikawa, σε μια χώρα όπου μια αθώωση μπορεί να πλήξει σοβαρά την καριέρα ενός εισαγγελέα.

Ένας μακρύς αγώνας για την αθώωση

Για 46 χρόνια, ο Hakamata κρατήθηκε πίσω από τα κάγκελα αφού καταδικάστηκε με βάση τα λερωμένα ρούχα και την ομολογία του, η οποία, όπως λένε ο ίδιος και οι δικηγόροι του, αποσπάστηκε υπό πίεση.

Ο Hideyo Ogawa, δικηγόρος του Hakamata, δήλωσε στο CNN ότι ο Hakamata ήταν σωματικά δέσμιος και ανακρινόταν για περισσότερες από 12 ώρες την ημέρα επί 23 ημέρες, χωρίς την παρουσία συνηγόρου υπεράσπισης.

«Το ιαπωνικό δικαστικό σύστημα, ειδικά εκείνη την εποχή, ήταν ένα σύστημα που επέτρεπε στις ανακριτικές υπηρεσίες να εκμεταλλεύονται τον κρυφό τους χαρακτήρα για να διαπράττουν ανακριτικά εγκλήματα», δήλωσε ο Ogawa.

Η Chiara Sangiorgio, σύμβουλος για την επιβολή της θανατικής ποινής στη Διεθνή Αμνηστία, δήλωσε ότι η υπόθεση του Hakamata είναι «εμβληματική των πολλών προβλημάτων με το (σύστημα) ποινικής δικαιοσύνης στην Ιαπωνία».

Οι θανατοποινίτες στην Ιαπωνία συνήθως κρατούνται σε απομόνωση με περιορισμένη επαφή με τον έξω κόσμο, δήλωσε η Sangiorgio.

Διαβασε ακομα

Η θανατική ποινή καταργεί το θεμελιώδες δικαίωμα στη ζωή

Οι εκτελέσεις «καλύπτονται από μυστικότητα» με ελάχιστη έως καθόλου προειδοποίηση, και οι οικογένειες και οι δικηγόροι συνήθως ενημερώνονται μόνο μετά την εκτέλεση.

Ο Hakamata πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του πίσω από τα κάγκελα για ένα έγκλημα που δεν διέπραξε.

Ωστόσο, παρά την κακή ψυχική του υγεία, την τελευταία δεκαετία, ο Hakamata κατάφερε να χαρεί μερικές από τις μικρές απολαύσεις που συνεπάγεται η ελεύθερη ζωή.

Τον Φεβρουάριο, υιοθέτησε δύο γάτες. «Ο Iwao άρχισε να δίνει προσοχή στις γάτες, να ανησυχεί γι’ αυτές και να τις φροντίζει, κάτι που ήταν μεγάλη αλλαγή», δήλωσε η Hideko.

Κάθε απόγευμα, μια ομάδα υποστηρικτών του Hakamata τον βγάζει βόλτα και «αγοράζει μεγάλη ποσότητα γλυκών και χυμών».

«Ελπίζω να συνεχίσει να ζει μια μακρά και ελεύθερη ζωή», πρόσθεσε.

Με πληροφορίες από CNN